Namaz – sózdikte «duǵa etý», «jaqsy duǵa etý» degen maǵynany bildiredi.

Sharıǵatta namaz – tákbirmen bastalyp, sálemmen aıaqtalatyn, erekshe qımyl-qozǵalystar men sózderden

1. Musylman bolý;

2. Balıǵat jasqa tolý (fızıologııalyq túrde er jetý, boı jetý)

3. Aqyly tolyq bolý.

– Paryz

1Paryz aın (bes ýaqyt pen juma namazdary); ár adamnyń mindetti bolǵan, ári ár adam ózi úshin oqıtyn namaz.

Paryz kıfaıa (janaza namazy); kópshiliktiń ishinen bir top adam oqysa jetkilikti, alaı sol top mindetti túrde oqýy kerek namazy;

• – Ýájip (útir men aıt namazdary). Ony da oqý mindetti
• – Súnnet (paryz ben ýájipten tyz namazdardyń bári). Olardy oqyǵanǵa mol saýap bar. Oqymaǵanǵa kúná joq, degenmen shapaǵattan maqurym qalý qaýpi bar, olar:
• 1) Raýatıb súnnet namazdar (bes ýaqyt paryzdardyń qasynda oqylatyn, juma namazynyń qasynda oqylatyn namazdar);
• 2) Mándýb súnnet namazdar (raýatıb súnnetterden tys namazdar: dýha, meshit sálemi, asyr namazynyń aldyndaǵy súnnet t.b.))

– Namaz oqıtyn jerdiń jáne kıimniń tazalyǵy;

– Deneniń tazalyǵy (ǵusyl men dárettiń bolýy);

– Áýretti jabý;

– Qubylaǵa qaraý;

– Ýaqyttyń kirýi;

– Nıet etý.

Namazǵa turar aldyn bulardyń barlyǵy birdeı bolýy kerek. Eger qaısy biri bolmasa ony tolyqtaý qajet. Keri jaǵdaıda namaz durys bolmaıdy

Takbır tahrım (namazǵa kirý tákpiri);

Qııam (Turý);

Qyraǵat (Qurannan bir nárse oqý);

Rýkýǵ

Sájde

Aqyrǵy otyrys

Bul isterdiń de barlyǵy birdeı bolýy kerek. Eger qaısy biri tastalynyp ketken jaǵdaıda namazdy qaıta oqý kerek bolady.

Namazdy «Allahý Akbar» dep «Alla» esiminiń qasyna ulyqtyq maǵynasyn bildiretin sóz qosyp bastaý;

Fatıha súresin oqý;

Paryz namazynyń alǵashqy eki rákátinde Fatıha súresinen keıin bir súre nemese bir súre kólemindeı aıat(tar) oqý;

Fatıhany qosymsha súre aldynda oqý;

Kúndizgi oqylatyn namazdardy (besin, asyr namazdarynyń paryzdary men súnnetterin) jáne túngi (aqsham, quptan) namazdardyń ekinshi rákáttan keıingi rákáttardy daýystamaı oqý;

Jamaǵatpen oqylatyn namazdardan bamdat, juma, aıt, taraýıh jáne útir namazdarynyń árbir rákátynda jáne aqsham men quptan namazdarynyń alǵashqy eki rákátynda jarııa oqý, al besin men namazdyger namazdarynyń barlyq rákáttarynda jáne aqsham namazdarynyń úshinshi jáne quptan namazynyń sońǵy eki rákátynda ishten oqý;

Útir namazynda «qunyt» duǵasyn oqý men qunyt tákbirin alý;

Sájdede mańdaımen birge muryndy da jerge qoıý;

Ár otyrysta (eki rákáttan keıingi jáne sońǵy otyrystarda) «át-tahııat» duǵasyn oqý;

Úsh nemese tórt rákáttyq namazdardaǵy birinshi otyrys;

Eki aıt namazyndaǵy ár rákáttyń qosymsha úsh tákbiri;

Namaz ishinde oqylǵan sájde aıaty úshin «tıláýát» sájdesin jasaý – ýájip;

Namazda jańylysyp nemese umytyp qalyp qoıǵan ýájipter úshin sáhý sájdesin jasaý;

Namazdardan keıin sálem berý;

Eger namaz barysynda ýájip amaldardyń biri nemese birnesheýi jasalmasa, namazdyń sońynda (ózi bolsa «at-tahııat» pen salaýatty oqyp eki jaqqa, ımam bolsa tek «at-tahııatty» oqyp bir jaqqa) sálem beredi de, artynsha eki rákát sáhý sájdesin jasap, qaıta «at-tahııat» pen salaýatty oqıdy da sálem beredi. Sóıtip namazdy tamadaıdy.

– Bes ýaqyt namaz ben juma namazy úshin azan aıtý (er adam úshin);

– Paryz namazdardyń aldynda qamat aıtý (er adam úshin);

– Iftıtah (bastaý) tákbiri úshin qoldy kóterý;

– «Sýbhanaka» duǵasyn oqý;

– Áýelgi rákatta «Fatıhadan» buryn ishteı «Á’ýzý men Bısmılláni» oqý;

– Keıingi rákáttarda «Fatıhadan» buryn «Bısmılláni» oqý;

– «Fatıhadan» keıin ishteı «ámın» deý;

– Imam úshin tákbirler, rýkýǵten turǵanda «sámı’ Allahý lımán hamıdah» sózi men namazdyń sońynda eki jaqqa daýystap sálem berý

– Imamǵa erýshi adam rýkýǵtan turǵanda ishteı «Allahýmma Rabbánáá ýá lákál-hamd» dep aıtýy;

– Rúkúǵ pen sájdege bararda jáne turǵanda «Allahý Akbar» deý;

– Rýkýǵta 3-5-7 ret «Sýbhana Rabbı ál-’Azım» deý;

– Sájdede 3-5-7 ret «Sýbhana Rabbı ál-A’lá» deý;

– Sájdege bara jatqanda aldymen tizelerdi, odan keıin qoldardy, odan keıin mańdaıdy jerge tıgizý;

– Qııamda (túregep turǵanda) eki aıaq arasyn ıyqtyń kólemindeı ashyq ustaý;

– Sájdege bara jatqanda aldymen tizelerdi, odan keıin qoldardy, odan keıin mańdaıdy jerge tıgizý;

– Sájde otyrystary men tásháhhúd otyrystarynda sol aıaǵyn jerge jatqyzyp, oń aıaǵyn tik ustap, saýsaqtaryn qubylaǵa qaratý;

– Át-tahııattaǵy «Láá ıláhá» degen jerge kelgende oń qolynyń suq saýsaǵyn kóterip, «ıllallah» dep, qaıta túsirilýi;

– Paryz namazdardyń úshinshi, tórtinshi rákattarynda «Fatıha» oqý;

– Paryz, ýájip jáne múákkád súnnetterdiń sońǵy otyrystarynda jáne bekitilmegen súnnet pen pápil namazdardyń da árbir otyrystarynda át-tahııattan keıin Paıǵambarymyzǵa (s.a.ý.) salaýat aıtý;

– Sálemnen buryn duǵa oqylýy – súnnet;

– Namaz sońynda aldymen – ońǵa, sonan soń – solǵa sálem berý;

– Namazda aldyna ózgeler kedergi keltirmes úshin zat qoıý;

– Namazda jamaǵatpen oqý.

Namazda bulardyń qaısy biri jasalmasa namaz buzylmaıdy, sáhý sájde de jasalmaıdy.

– Namaz barysynda sóıleý (sóılesý);

– Tamaq jeý, sý ishý;

– Namaz jynysynan tys kóp qımyl jasaý;

– Búkil denemen qubyla baǵytynan burylý;

– Áýret jerdiń ashylyp qalýy;

– Dárettiń buzylýy;

– Daýystap kúlý;

– Daýystap kúlý;

– Namazdyń ishki ne syrtqy paryzdarynan bir nemese birnesheýiniń tastalýy (jasalmaýy);

– Áıelmen súıkenip turyp namaz oqý;

– Namaz bitpesten sálem berý nemese basqa sharýasymen turyp ketip qalý;

bulardyń qaısy biri baıqalsa namaz buzylady. Ol namazdy qaıta oqý kerek bolady.

Namazdaǵy mákrúhter – tahrım mákrúh (haramǵa jaqyn) jáne tánzıh mákrúh (haramnan qashyq) bolyp ekige bólinedi. Namazda bir ýájipti tárk etý – tahrım mákrúh bolsa, qaısy bir súnnetti tárk etý – tánzıh mákrúh bolady.

– Joǵaryda keltirilgen namaz ýájipteriniń birin ádeıi tárk etý (mysalǵa Fatıhany oqymaý, qosymsha súre, at-tahııatty oqymaý t.b.)

– Ekinshi rákatty birinshi rákatqa qaraǵanda uzaq oqý;

– Namazdyń súnnetteriniń birin ádeıi tárk etý (mysaly: «Sýbhanaka» duǵsyn, rýkýǵtegi «Sýbhana Rabbı ál-’Azım» sózin nemese sájdedegi «Sýbhana Rabbı ál-’Alá» sózin aıtpaý t.b.)

– Namazda sebepsiz bir-eki qadam júrý;

– Qyraǵatta súrelerdiń kezekpen oqylmaýy (mysaly: birinshi rákátta «Nas» súresin oqyp, odan keıin «Yqylas» súresin oqý tárizdi);

– Bir rákatta bir súreniń eki ret oqylýy nemese paryzda eki rákatta da «Fatıhadan» keıin dál birdeı súreni qaıtalap oqý;

– Namaz ishinde qolymen kıim, dene, saqalymen oınaýy;

– Namazda qoldy sebepsizden-sebepsiz turýy kerek jerge qoımaý;

– Namazda bıt, shybyn, t.b. óltirý, qýalaý;

– Erlerdiń sájdede shyntaqtaryng jerge tıgizýi;

– Namazda kerilý nemese esineý;

– Namazdy kúl-qoqysta, mal soıylǵan jerde, mazarda, jol shetinde, monshada, túıe qorada jáne qaǵbanyń ústinde oqý;

– Namazdy kúl-qoqysta, mal soıylǵan jerde, mazarda, jol shetinde, monshada, túıe qorada jáne qaǵbanyń ústinde oqý;

– Saýsaqtaryn bir-birimen aıqastyrý, shytyrlatý;

– Imamnan buryn rúkúǵ nemese sájdege barý;

– Janǵan otqa qaraı namaz oqý;

– Arasynda eshqandaı perdesiz bir adamnyń júzine tikeleı qarap namaz oqý;

– Ýaqyt bola tursa da úlken nemese kishi dáretke qysylyp turyp namaz oqý;

– Taza kıimi bola tursa da, kir kıimmen oqý;

– Adam nemese jan-janýardyń sýreti bar kıimmen namaz oqý nemese mundaı mataǵa sájde etý;

– Namaz oqyǵan adamnyń tóbesinde, aldynda, ońy men solynda jandy nárselerdiń sýreti turýy;

Bes ýaqyt namazdyń paryzdary men súnnetteriniń sany:

Tań (bamdat) namazy:

– 2 rákát súnnet;

– 2 rákát paryz.

Besin namazy:

– 4 rákát súnnet;

– 4 rákát súnnet;

– 4 rákát súnnet;

Asyr (ekinti/namazdiger) namazy:

– 4 rákát paryz.

Aqsham (sham) namazy:

– 3 rákát paryz;

– 2 rákát súnnet

Quptan namazy:

– 4 rákát paryz;

– 2 rákát súnnet;

– 2 rákát súnnet;

Juma namaz:

– (Azannan keıin, hýtbaǵa deıin) 4 rákát súnnet;

– (Hýtbadan keıin) 2 rákát paryz;

– 4 rákát súnnet.

Juma namazyn oqyǵan adam besin namazyn oqymaıdy.