МАЛ ЖІЛІКТЕРІНІҢ АТАУЛАРЫ МЕН ОЛАРДЫҢ СИМВОЛДЫҚ МӘНІ

Қазақ халқының дәстүрлі мәдениетінде мал жіліктерінің ерекше символдық мәні бар. Әрбір жілік адамның өмір кезеңдерін, қоғамдағы рөлін және дәстүрлі құндылықтарды бейнелейді.

1. Бас:

- Жетекшілік пен басшылықтың символы. Үлкен ақсақалдардың сыйлы асы.

- "Бас болмақ оңай, бастамақ қиын"

2. Жамбас:

- Үйдің тірегі, үлкендерге құрмет көрсету белгісі. Баспен бірге жүретін кәделі жіліктердің төресі.

- "Жамбасы жақсы үйдің жақсысы көп"

3. Белдеме:

- Отбасы, ата-ана мен балалардың арасындағы байланыс. Қосымша сыбағаны толықтаушы.

- *"Белге біткен қынаның егілгені жақсы, белге біткен баланың ержеткені жақсы"*

4. Сүбе қабырға:

- Адамгершілік пен мейірімділіктің нышаны. Кәделі жіліктердің жолдасы.

- "Сүбе сүйек – сүттей ақ"

5. Қара қабырға:

- Қорғаушы, отбасы мүшелерінің бірлігі. Табақ толықтаушы.

- "Қабырғаң қатты болса, қамал бұзар"

6. Төстік:

- Батырлық пен күштің белгісі.

- "Төс үлкен болғанмен жүрек кіші".

7. Жая:

- Қоғамдағы бедел, мәртебе. Сыйлы қонақтың ең дәмді асы.

- "Жаясы жақсы үйдің байлығы көп"

8. Ортан жілік:

- Орта буын, өмірдің ересек кезеңі. Олардың сыйлы сыбағасы.

- "Ортан жілік – орта буын".

9. Асық жілік:

- Ептілік пен сақтықтың белгісі. Күйеу мен келін сыбағасы.

- "Асық ойнаған азар, доп ойнаған тозар"*

10. **Төстік**

- Рухани байлық. Күйеу асы.

- *"Төстікті төске қойсаң, төселеді".

11. Құйымшақ:

- Тұрмыс деңгейі мен қоғамдағы орны. Малшылар асы.

- "Құйымшақ майы тамшыласа, жылқы малы көбейер".

12. Қәрі жілік:

- Төзімділік пен шыдамдылықтың белгісі. Бақ-дәулет сақтаушы. Қариялар сыбағасы.

- "Қарты бар үйдің қазынасы бар"

13. Жауырын:

- Ерлік пен батырлықтың, күш-қуаттың символы. Балуандардың сын асы.

- "Жауырынды ер жүгін көтерер".

Бұл мүшелердің атаулары мен олардың символдық мәндері қазақ халқының мәдениеті мен дәстүрлі дүниетанымында терең орныққан. Бұл дәстүрлер қазақтың қонақжайлығы мен адамгершілік қағидаларын айқын көрсетеді.

 

Болат БОПАЙҰЛЫ