Балаларға арналған дәстүрлер ТЫМАҚҚА САЛУ
Тымаққа салу – қазақтың дәстүрлі мәдениетінде ерекше орын алатын ырым. Бұл рәсім шала туылған балаларды қорғау, олардың өмір сүруіне тілек білдіру мақсатында жүзеге асырылады. Тымаққа салу дәстүрі, ең алдымен, бала өмірінің алғашқы кезеңіндегі нәзік сәттерге деген ерекше құрметтің белгісі.
Тымаққа салу жолы
Шала туылған баланы тымаққа салу рәсімі баланың қанша күн шала туылғанына қарай орындалады. Яғни, бала қанша күн шала туылса, сонша күн бойы тымаққа салынады. Бала бірден бесікке салынбайды, себебі тымақ – қастерлі, киелі зат болып табылады. Бұл рәсім баланың денсаулығын жақсарту, оған ұзақ өмір тілеу мақсатында жасалады.
Тымақты таңдау
Тымаққа салу рәсімі үшін тек кім көрінгеннің тымағы пайдаланылмайды. Қазақтар мұндай әрекетті көп жасаған, даңқы шыққан, киелі адамдардың тымағына ғана жасаған. Бұл тымақты кейінгі ұрпаққа беруге немесе басқа мақсаттарға кимей сақтап қояды, себебі ол баланың өмірін қорғаудың символы ретінде қабылданады.
Балаға ат қою және бата беру
Тымаққа салу рәсімінің бір бөлігі ретінде, тымақ иесін шақырып, балаға ат қойылады. Балаға ат қойылғанда, көп жағдайда бата беріледі. Бата – бұл балаға берілетін тілек, оның өмірі мен тағдырына әсер ететін маңызды сәт. Сонымен қатар, балаға киіт-шапан кигізіліп, оны жолға шығарады. Бұл рәсім баланың әлеуметтік ортаға, қоғамға сіңісуіне арналған символикалық іс-шара.
Дәстүрдің мәні мен символикасы
Тымаққа салу рәсімі шала туылған баланың өмірінде ерекше маңызға ие. Тымақ, өз кезегінде, терең символиканы білдіреді: ол – дәстүр, отбасының рухани бірлігі, балаға берілген бата мен тілек. Тымаққа салу – халықтың мәдениетін, әдет-ғұрпын, ұлттық құндылықтарын ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу жолындағы маңызды қадам.
Тымаққа салу дәстүрі қазақ халқының рухани және мәдени байлығын көрсететін ерекше рәсім. Ол баланың өміріне, оның денсаулығына, бақытты болашағына деген тілекпен байланысты. Тымаққа салу – тек рәсім емес, сонымен қатар, ата-бабалардың даналығын, ұрпақтың өмір сүруге деген үмітін білдіретін дәстүр болып табылады.
Болат БОПАЙҰЛЫ
