Maqalalar
Âdette bîz Ramazan ayı degende köbîne orazanı ğana eske alumen şektelîp jatamız. Oraza – sözsîz bûl aydağı negîzgî qûlşılıq türî. Degenmen ramazan ayında orazamen qatar basqa da qûlşılıqtar men igîlîktî îsterdî atqaruğa ne kedergî? Qûranda sahabalarımızdıñ bîr qasietî ünemî qûlşılıqtarın azırqanıp tûratındığı aytılğan.
Bîr jolı sahabalarımızdan Abdulla ibn Amrdı (r.a.) Ardaqtı Elşî şaqırtıp, oğan bîrqatar eskertuler jasaydı.
– Estuîmşe, künde-künde oraza ûstap jür...
– Sûhbatımızğa kîrîspe bolsın, Ramazan ayınıñ mânîne şolu jasap ötseñîz?
– Ramazan ayı – aylardıñ sûltanı, qasiettî ay. Alla tağalanıñ tañdağan ayı. Bûğan dâlel retînde Alla tağala Qûranda aytadı: «Bûl sonday ay – bûl ayda adamdarğa tura jol üşîn, jaqsı menen jamandı ayıru üşîn Qûran tüsîrîldî». Alla Tağalanıñ qalauımen osı ayğa Qûran tüsu arqılı, Ramazan ayınıñ qûndılığı köterîlgen. Ramazannıñ dârejesîn köterîp tûrğan – Qûran. Ğûlamalardıñ aytuınşa, Qûran kîmge...
Asa qamqor, erekşe Meyîrîmdî Allanıñ atımen bastaymın!
Qadîrlî bauırlar!
Barşamızdı orazağa aman-esen jetkîzgen qûdîretî şeksîz Alla Tağalağa sansız şükîrler men maqtau-madaqtar bolsın!
Sîzderdî küllî mûsılman qauımı asığa kütken qasiettî ramazan ayınıñ keluîmen şın jürekten qûttıqtaymın! Âr şañıraqqa şattıq pen baqıt, bîrlîk pen bereke tîleymîn! Barşañızğa Jaratqan İem jar bolsın!
Bîzdîñ halqımız ejelden ramazandı erekşe qasterlep: «On ekî aydıñ sûltanı», – dep...
Mîne, közdî aşıp-jûmğanşa da Ramazanğa qayta kelîp jettîk. Allağa mıñ da bîr şükîr... Rasında, Ramazan – berekettîñ qaynarı. Bûl berekelî aydı Alla Tağala özge aylardan erekşe etken tûsı da osı – özge aylarda jasalatın igî îster bûl ayda esesîmen jazıladı. Ârî bûl ayğa tân bolğan parız orazanıñ sauabın Alla ğana beredî.
Alayda, key oraza ûstauşı jandar bar, olar oraza ûstau dep tek îşîp-jemnen tıyıludı ğana tüsînedî. Alayda, bûl tüsînîk qate, sebebî orazanıñ aqiqatı bûl aytılğannan...
Tarihqa şolu jasasaq, kezînde hazîretî Âlimen (r.a.) soğısqan hauarijderdîñ köpşîlîgî Nâjd halqınan qûralğanın köremîz. Sol hauarijder – bügîngî tañdağı uaĥabilerdîñ «ataları» bolıp tabıladı.
Payğambarımızdıñ (s.ğ.s.) zamanında şaytan keybîr sahabalarğa körîngen jâne ârdayım Nâjd jaqtan kelgen bîr şal keypînde bolğan. Odan keyîngî kezeñderde bûl aymaqtan jalğan payğambar Musâylâmâtul Kâzzâb şıqqan. Musâylâmâ özîne ergendermen bîrge mûsılman âskerîne qarsı soğısqan....
Fatimanı (r.a) eske alğanda onıñ kîmnîñ qızı, kîmnîñ jarı, kîmnîñ anası ekendîgî erîksîz eske tüsedî. Fatima (r.a) – taqualardıñ köşbasşısı, Adam ûrpağınıñ mırzası Mûhammed Payğambar (S.ğ.s.) men Hadişa anamızdıñ (r.a) törtînşî qızı, közînîñ nûrı, jüregînîñ bölşegî, ûrpağın jalğastıruşısı. Onıñ sırtqı kelbetî Alla Elşîsîne(S.ğ.s.) ûqsağan bolsa, uaqıt öte kele îşkî düniesî de kemeldene tüsedî. Payğambardıñ(S.ğ.s.) közînîñ qaraşığınday bolğan qızı Fatimağa (r.a) degen...
Adam balasınıñ boyındağı eñ qûndı sezîmderînîñ bîrî – adamgerşîlîk. Adamgerşîlîk qasiet bolmasa, jer jüzîn bûzaqılıq jaylap, tîrşîlîk ataulısı bolmas edî. Al, adamgerşîlîktîñ eñ ülken nışanı – bauırlastıq pen tatulıq. Kez kelgen el men memlekettîñ bilîgî bekem tûrıp ârî qaray damuı osı tatulıq arqılı jüzege asadı. Eger tatulıq pen auızbîrşîlîk ketken bolsa, arazdıq pen öşpendîlîk orın basıp, âr pendenîñ jüregîne qorqınış ârî senîmsîzdîk ûyalatadı. Onday qauımnıñ bolaşağı da...
Alla Tağala «Âli İmran» süresînîñ 103-ayatında: «Alla tartqan jelîden (dînnen) bekem ûstap, ayırılmañdar. Allanıñ özderîñe jasağan raqımın eske alıñdar. Sender özara jau edîñder, ol senderdîñ jürekterîñdî jaqındattı. Sonıñ raqımımen tabısıp, tuıstasıñdar. Sender tozaq apatınıñ jiegînde tûr edîñder, Alla senderdî odan da qûtqardı. Allanıñ ayattarı, mîne, osı jaydı bayandaydı. Mümkîn osığan oy jîberîp, tura jolğa tüsersîñder», – deydî. Al, osı sürenîñ 105-ayatında: «Ayqın dâlelder...
Meşît – Jaratuşı Allanıñ üyî. Qûlşılıq ĥâm qoğamdıq orın. Meşîtte jamağatpen qûlşılıq jasau – asa sauaptı îs. Demek, meşît – Jaratuşı men süyîktî qûldarın tığız baylanıstıratın mekenî. Bîzdîñ tîlge tiek etkelî otırğan mâsele qoğam jâne meşît tazalığı töñîregînde bolmaq.
Qûran Kârîm men Alla Elşîsînîñ (s.ğ.s.) hadisterînde tazalıq jaylı erekşe mân berîp toqtalğan. Qûlşılıq nietîmen jasalatın ârbîr îste sauap bar. İslam – tazalıq dînî. Dînîmîz keybîr qûlşılıqtardı orındau...
Şağban sözînîñ tîldîk mağınası «köptegen jaqsılıqtardıñ bastauı» degendî bîldîredî. Sansız sauapqa tolı qasiettî Ramazan jaqındağanın süyînşîleytîn bûl mübârak aydı ardaqtı Mûhammed payğambarımız (s.ğ.s.) erekşe ıqılaspen qarsı alıp, qûlşılıqqa tolı ötkîzetîn bolğan. Aldağı Ramazan ayına dayındıq jasap, aynalasındağı sahabaların soğan ündegen. Âbu Âmâmâ âl-Bâĥiliden jetken hadiste: «Şağban ayı kîrgende, özderîñîzdî tazalañızdar jâne nietterîñîzdî dûrıstañızdar»[1], –...
2271226422632262225922582254224822462240
