Ata-anam namaz oqýyma qarsy. Ne istesem bolady?
Suraq: Men namaz bastaǵym keledi. Biraq ata-anam namaz oqýyma qarsy. Osy oraıda men ne istesem bolady? Ata-anamnyń razylyǵyn, ıaǵnı, ruqsatyn alyp oqyǵanym durys pa, nemese ata-ananyń ruqsatyn almaı-aq ta oqı berýge bola ma? Ótinemin jaýap berińizdershi. Jaýap kútemin.
Ответ
Jaýap: Namaz Alla Taǵalanyń musylman pendesine kóptegen aıattar[1] men hadıster[2] arqyly paryz etip mindettegen bes paryzynyń biri ári negizgisi ekendigin árbir musylman balasy jaqsy biledi.
Osyǵan oraı, balıǵat jasqa tolǵan árbir musylman bes ýaqyt namaz oqýy qajet. Al, endi bul máselede ata-ananyń qarsylyǵy úkimdi ózgertpeıdi. Ata-ananyń ruqsatyn almaı namaz oqý kúná emes. Árıne, ata-ananyń razylyǵymen bolsa nur ústine nur bolar edi.
Alla Taǵala bul turǵyda:
«Adam balasyna ata-anasyna jaqsylyq qylýdy nusqadyq. Eger ekeýi saǵan bilmegen nárseńdi Maǵan ortaq qosýyńa tyrassa, onda ol ekeýine baǵynba. Qaıtar jeriń Men jaq. Sol ýaqytta senderge ne istegenderińdi túsindiremin».[3]
Osy aıatqa súıene otyryp ǵalymdar bir aýyzdan: eger de ata-ana Allaǵa serik qosýǵa jáne paryz amaldardyń birin oryndamaýǵa buıyrsa onda olarǵa moınsunbaý kerektigin alǵa tartqan. Imam Tırmızıdiń rıýaıatyna qaraǵanda bul aıat Saǵd ıbn Ábı Ýqqas jaıynda túsken eken.
Bul ardaqty sahabanyń anasy Ábý Sýfııannyń qyzy edi. Hazireti Saǵd ıbn Ábý Ýaqqas (r.a.) Islam dinin eń alǵash qabyldaǵandardyń qatarynda bolatyn. Ol kisi (r.a.) anasyna degen zor qurmetimen jáne jaqsylyq jasaýymen keńinen tanymal edi. Anasy ózine degen sonshalyq qurmeti men súıispenshiligin jaqsy bilgendikten bir kúni oǵan:
«Jańadan shyqqan bul qandaı din?! Allaǵa ant etemin! Men búginnen bastap osy dinnen shyqqanyńa deıin aýzyma nár almaımyn. Eger de men osylaı ólip keter bolsam, saǵan:
«Eı, anasyn óltirgen adam!» deıtin bolady, - deıdi.
Budan keıin anasy qyryq kún aýzyna bir túıir nárse almaıdy. Sodan ne kerek, balasy anasyna baryp:
«Ýa, anashym! Sizdiń júz dana janyńyz bola turyp, bulardyń bárin birtindep osylaısha berseńiz de men kirgen haq dinimnen shyqpaımyn. Qalasańyz iship-jeýdi bastańyz, qalasańyz jalǵastyra berińiz, erik ózińizde», deıdi.
Osydan keıin baryp anasynyń balasynan úmiti úzilip, iship-jeýdi jalǵastyrǵan eken.[4]
Bul oraıda myna bir nárseni eskergen jón. Qazirgi tańda ata-analardyń balalaryn meshitke barýdan, namaz oqýdan osylaı tyıýy, Islamnan bezingendikten, dinge degen jaman oıdan emes, múmkin, búgingi kúndegi túrli destrýktıvti dinı aǵymdardyń jeteginde ketip qala ma? degen qaýipten bolsa kerek.
Sondyqtan da, sizge bul máseleni ata-anańyzǵa kórkem mámilemen, jyly sózben aıtyp túsindirýge nemese óńirińizdegi din qyzmetkerlerimen sóılestirip, aqyldasýǵa keńes beremiz.
Baqytjan Ótkelbaev
[1] Táýbe súresi, 103-aıat; Baqara súresi, 238-aıat; Nısa súresi, 103-aıat; Báııná súresi, 5-aıat; Haj súresi, 78-aıat.
[2] Buharı, ıman baby 1,2; Mýslım, ıman baby 19-22.
[3] "Ankábýt" súresi, 8-aıat.
[4] Inb Kásır tápsiri.