Tań namazyna tura almaı júrmin. Ne istesem bolady?
Assalaýmaǵaleıkým! Sizderden suraǵym kelgeni, adamnyń tań namazyna tura almaı qalýynyń qandaı sebepteri bolýy múmkin? Óz basym jatarda tıisti duǵalardy aıtyp jatam, biraq sonda da keı kezderi uıyqtap qap, tań namazyn qaza etip alam. Osyǵan bir keńes berseńizder!
Ответ
Ýaǵaleıkýmassalam.
Tań namazyna oıaný – musylman jannyń ımany men nápsisiniń naǵyz kúresetin shaǵy. Tipti, shaıtan laǵynettiń aılasyn asyratyn sáti desek te bolady. Óıtkeni, shaıtan bir múminniń tań namazyn qaza etkizse, ol pendeniń sol kúngi ryzyq-nesibesi azaıatynyn, qulshylyǵynda belsendiligi tómendep, ımany álsireıtinin jaqsy biledi. Shaıtan musylmandy tań namazynda jeńe bilse, basqa ýaqytta jetegine ońaı ilestire alatynyna senimdi. Sondyqtan musylman balasy ózine máńgilik dushpan etip jaratylǵan shaıtannan saqtanyp, Alla Taǵaladan árdaıym pana suraı bilý kerek.
Bes ýaqyt namazdyń ishindegi eń saýapty ári jaýaptysy ol – tań namazy. Tań namazyna sergek oıaný úshin musylman adamnyń mynadaı birneshe amaldardy jasaǵany durys:
1. Tań namazynyń qadir-qasıetin uǵyný. Iaǵnı tań namazyna qatysty Alla Taǵala aıattaryn, Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) hadısterin bilip, árdaıym qaperde saqtaý. Tipti, tań namazǵa turý qıynǵa soǵyp jatqanda, sol aıat-hadısterdi eske alý qajet.
Alla Taǵala Qasıetti Quranda: «Bes ýaqyt namazǵa, ásirese ortańǵy namazǵa óte mukııat bolyńdar (ıaǵnı kemeline jetkizip, úzbeı ári ýaqytyly oqyńdar). Allanyń aldynda barynsha kishireıip quldyq uryńdar»,[1] – dep buıyrady. Bul aıatqa tápsir ǵalymy Ibn Kasır «Tań namazy» degen rıýaıattardy keltirgen.[2]
Taǵy bir aıatta: «Kúndiz tús aýǵannan qas qaraıyp, tún bolǵanǵa deıin (belgili ýaqyttarda) namazdy kemeline jetkizip oqy, ásirese, tań namazyn (úzbeı ári kemeline jetkizip) oqy. Óıtkeni, tań namazyna, ásirese, qııamda turyp Quran oqylǵanda perishteler kelip, kýá bolady»,[3] – dep tań namazynyń artyqshylyǵy jaıly aıtylady.
Ardaqty Paıǵambarymyz da (s.ǵ.s.): «Tań namazynyń eki rákaǵaty bul dúnıeniń barlyq nársesinen haıyrly»,[4] – dep ósıet qaldyrǵan.
2. Tań namazyn oqýǵa degen nıet pen yqylasty arttyrý. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) Omar ıbn Hattabtan jetken hadıste: «Amaldar nıetke baılanysty bolady»,[5] – deıdi. Kez kelgen adam bir amaldy oryndaýǵa nemese bir jaqqa barýǵa nıetti bolsa, yqylasyna qaraı ózin sol amalǵa daıarlaı biledi. Tań namazyn oqýǵa degen nıette sondaı kúshti bolý kerek. Nıettiń ýaqyty dál jatar aldynda bolýy kerek.
3. Alla Taǵaladan tań namazyna turýǵa járdem surap, duǵa jasap jatý.
4. Dáretpen uıyqtaý. Allany zikir etken hálde uıyqtaý. Paıdasyz oılardan arylý.
5. Erte jatý. Quptan namazyn oqyǵannan keıin kóp keshikpeı uıyqtaý súnnet bolyp sanalady.
6. Jatar aldyn asqazannyń tamaqtan bos bolýyn qadaǵalaý kerek. Iaǵnı, tamaqty uıyqtar aldynda az degende 2-3 saǵat buryn ishken durys. Sondaı-aq, taǵamnyń da jeńil túrin tańdaǵan abzal. Sebebi, asqazan men qarynnyń bos bolmaýy tańǵy ýaqytta oıanýǵa aıtarlyqtaı kedergi keltiredi. Densaýlyqqa zııan ekenin de bilgen abzal.
7. Uıqydan oıatatyn qosymsha amaldar qarastyrý. Mysaly, saǵat qońyraýyn qoıyp jatý, uıqysy sergek kisige eskertý. Tipti, bas jaǵyna ydysqa quıylǵan salqyndaý sý qoıý da mustahab amal bolady. Salqyn sýǵa qolyn malyp beti men jelke tustaryna tıgizse, uıqyny ashýǵa septigin tıgizeri sózsiz. Bul tásildi ejelde keıbir ǵulamalarymyz istegen degen de derekter kezdesedi.
8. Zikir aıtý.Tańerteńgisin oıanǵanymen, ary qaraı turyp ketý qıyn bolyp jatady. Sol sebepti oıanǵan ýaqytta Allany eske alyp, zikir aıtý súnnet bolady. «Aǵýzý bıllahı mınásh shaıtanırrajım» degen duǵany oqysa da bolady. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) Ábý Hýraıradan kelgen hadıste: «Sender uıyqtaǵan ýaqytta shaıtan bas jaqtaryńa kelip úsh túıin baılaıdy. Árbir túıindi baılaǵan ýaqytta «seniń túniń uzaq, jata tur» dep aıtady. Oıanǵan kezde Allany eske alsa, bir túıin sheshiledi. Dáret alǵan ýaqytta ekinshisi, namazǵa turǵan ýaqytta úshinshi sheshiledi. Nátıjesinde boıy sergek, jany rahat hálde tańdy ótkizedi. Olaı jasamasa, jany jaǵymsyz, jalqaýlyq basqan hálde bolady»,[6] – dedi.
Asqar Muqanov
[1] «Baqara» súresi, 238-aıat.
[2] Tafsır ıbn Kasır, 1-tom, 360-bet.
[3] «Isra» súresi, 78-aıat.
[4] Mýslım.
[5] Buharı.
[6] Mýslım.
