Aldyńǵy sapqa talasý qajet pe?

Assalam aleıkým. Namazda áýelgi sapty toltyrý kerek ári onyń keıingi saptardan saýaby mol deıdi. Biz keıde áýelgi saptyń saýaby kóp qoı, onda úlkender shyqsyn dep art jaqta otyra beremiz, osy durys pa? Ornymyzdy úlkenge berip keıingi sapqa turý qate is pe? A.Anýar

Ответ

Ýa aleıkým assalam. Sizdiń suraǵyńyzdy eki bólip jaýap bereıik.

Birinshiden, jamaǵatpen oqylǵan namazda alǵashqy saptardy toltyrý kerek. Sebebi Paıǵambarymyz (s.ǵ.s) alǵashqy saptyń artyqshylyǵyn kórsetip:

خَيْرُ صُفُوفِ الرِّجَالِ أَوَّلُهَا وَشَرُّهَا آخِرُهَا...

«Erkekter úshin eń jaqsy sap – áýelgi sap, nashary – aqyrǵysy...»[1], – degen.

Bul hadısti ashyqtaǵan Imam Naýaýı (r.a): «Mundaǵy jaqsy degen saýaptyń moldyǵy, al nashar degen saýaptyń azdyǵy»,[2] – dep ashyqtaǵan.

Taǵy bir hadıste Paıǵambarymyz (s.ǵ.s):

رصوا صفوفكم وقاربوا بينها

«Saptaryńdy berik ustańdar, olardy bir-birine jaqyndatyńdar...»,[3] – degen. Endeshe, aldyńǵy sapty toltyrý kerek. Sebebi ol tek mol saýap qana emes, sonymen qatar Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s)  buıryǵy da...

Kelesi ashyqtaıtyn másele – keıinnen kelgen jasy úlkenderge qurmet tanytyp, aldyńǵy saptan oryn berý jaǵdaıy. Belgili ǵalym Hamaýı (r.a) bul máselege qatysty: «Eger bireý áýelgi sapqa tursa, keıinnen jasy úlken nemese ǵalym adam kelip qalsa, onda oǵan qurmet kórsetip oryn beredi»,[4] – degen eken. Osy aıtylǵannan úlken adamdarǵa oryn berýdiń esh ábestigi joq ekenin baıqaımyz.

Keıbir mázhab ǵalymdary áýelgi sapty bireýge berýdi mákrúh dep eseptegeni málim. Alaıda, sheıh Bırı mákrúh bolmaıtynyn aıtyp, oǵan dálel retinde Qurannyń:

وَيُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ

«Sondaı-aq, ózderinde tarshylyq bola tura olardy ózderinen artyq kóredi»,[5] – degen aıatyn usynǵan.

Imam Ibn Abıdın (r.a): «Bul máseleni álgi eldimekenniń qundylyqtarymen ólsheý kerek. Eger onda adam jasy men ǵylymy qurmetteletin bolsa, onda olarǵa qurmet kórsetýi birinshi qatarda turýynan artyq bolmaq»,[6] – deıdi.

Toqeteri: eger jamaǵat namazyna erte kelgen bolsańyz, aldyńǵy saptarǵa umtylyńyz. Eger jasy úlken nemese ǵalym adamdar kelip qalsa, qurmet tanytyp, áýelgi saptaǵy ornyńyzdy usynsańyz bolady.

Sáttilik ıesi Alla ǵana.

Aıbek Ábdiqadyr
Muslim.kz saıtynyń dinı sarapshysy