ZIIaNKES JANÝARLARDY OTPEN ÓLTIRÝGE BOLA MA?

Jylan, shaıan jáne t.b. zııankes janýarlardy otqa tastap óltirýge bola ma?

Ответ

Jaýap: Jalpy Alla Elshisi (ﷺ) zııankes jándik-janýarlardyń ishinen beseýin óltirýge bolatyndyǵyn aıtqan. Ol týraly Aısha (r.a.) Paıǵambarymyzdyń (ﷺ) bylaı dep aıtqanyn jetkizedi: «Tiri jándik-janýardyń zııan tıgizetin bes túri bar, sondyqtan olardy Mekkeniń ishinde de, onyń syrtynda da jolyqtyrsańdar óltirińder. Olar – shaıan, qarǵa, kezquıryq, tyshqan jáne qabaǵan ıt»[1]. Degenmen, zııankes jándik-janýarlar bul beseýimen shektelmeıdi. Jylan ýly bolǵandyqtan ony shaıannyń qataryna jatqyzýǵa bolady.

Sondaı-aq, «bolmysynan zııan berýshi (janýarlardy, jándikterdi) sharıǵatymyzda óltirýge ruqsat beriledi» degen qaǵıdaǵa sáıkes kez-kelgen jan-janýar adamǵa zııan beretin bolsa olardy óltirýdiń oqasy joq. Sondyqtan da, jylan, shaıan syndy t.b. zııankes jan-janýarlardy óltirýge ruqsat etiledi. Alaıda, olardy azaptap, otpen kúıdirip óltirýge tyıym salynǵan. Sebebi Paıǵambarymyz (ﷺ): (لَا يُعَذِّبُ بِالنَّارِ إِلَّا رَبُّ النَّارِ) «Otpen tek ottyń Rabbysy ǵana azaptaıdy»[2]- degen.

Taǵy bir hadıste: (لاَ تُعَذِّبُوا بِعَذَابِ اللَّهِ) «Allanyń azabymen azaptamańdar»[3]-delingen.

Endeshe, dinimizde zııan beretin jándikter men janýarlar adamǵa jaısyzdyq týǵyzyp jatsa, olardy ottan basqa kez-kelgen tásilmen, azaptamaı, óltirýge ruqsat. Tipti, hadıste: «Kimde-kim ýly kesiretkeni bir urǵanda óltirse, oǵan mynadaı-mynadaı jaqsylyq bolady. Kimde-kim ony ekinshi urǵanda óltirse, oǵan birinshiden azyraq mynadaı-mynadaı saýap bolady...»[4] delingen. Sol úshin qandaı zııankes bolmasyn ony qınamaı, tez óltirgen jón. Óıtkeni Paıǵambarymyz Muhammed (ﷺ) óziniń bir sózinde: «Aqıqatynda, Alla Taǵala ár nársege meıirimdik kórsetýdi jazǵan. Eger óltiretin bolsańdar, jaqsy tásilmen óltirińder (jaýyzdyq jasamańdar). Mal soıatyn bolsańdar da, jaqsy tásilmen baýyzdańdar...»[5], - dep buıyrǵan.  

QMDB Sharıǵat jáne pátýa bólimi

 

1]Buharı, «Jartalystyń bastalýy» kitaby, «Eger shybyn senderdiń sýsyndaryńa tússe, onda ony batyryp keıin alyp tastasyn. Óıtkeni onyń bir qanatynda dert bolsa, ekinshisinde shıpa bar jáne tiri jándikterdiń bes túrin ıharam kıgende de óltirýge bolady» taraýy, №3314.

[2] Ábý Dáýit, «Jıhad» kitaby, «Dushpandy otpen órteý mákrýh» taraýy, №2675.

[3] Buharı, «Jıhad jáne joryq» kitaby, «Allanyń azabymen azaptamaıdy» taraýy, №2854.

[4]Músilim, «Amandyq» kitaby, «Ýly kesiretkeni óltirý mýstahab» taraýy, №2237.

[5]Músilim, «Ań aýlaý, maldy baýyzdaý jáne jeýge bolatyn janýarlar» kitaby, «(Maldy) jaqsy tásilmen baýyzdaý men óltirý jáne pyshaqty ótkirleý» taraýy, №1955.