Sapar ádepteri qandaı?

Assalamý aleıkým! Búgingi tańda, jumys babymen, jeke sharýamen nemese demalý úshin saıahat etip uzaq jolǵa shyǵamyz. Alys-jaqyn saparǵa shyǵatyn adam qandaı ádepterge mán bergeni jón. Aldyn ala rahmet!

Ответ

Ýa aleıkým assalam!

Saparǵa qamdanǵan adam tómendegi ádepterdi basty nazarǵa alǵany jón:

Beısenbi kúni saparǵa shyǵý

Kaǵb bın Malık (r.a.): «Alla elshisi (s.ǵ.s.) jolǵa az shyǵatyn. Al, shyǵatyn bolsa, beısenbi kúni saparlatatyn[1]», – dep rıýaıat etedi.

Taǵy bir hadıste: «Beısenbi kúni jolǵa shyqqandy qup kóretin[2]», – delingen. Demek, sapardy josparlap shyǵatyn adam beısenbi kúni jol júrgeni jón.

Jolaýshyny shyǵaryp salý

Ibn Omar (r.a.) jolǵa shyǵaıyn dep turǵan adamǵa: «Beri jaqynda, Alla elshisi (s.ǵ.s.) bizdi saparǵa shyǵaryp salǵany sııaqty, seni shyǵaryp salaıyn dep: «Ástaýdıý Allaha dınáká ýá amánátáká ýá haýátımá amálık[3]» (maǵynasy: Allaǵa seniń dinińdi, amanatyńdy jáne isińniń nátıjesin tapsyramyn»), – dep aıtqan eken.

Jol azyǵyn qamdaý

Saparda jol serik bolǵan kisiler bir-birine járdem berýi tıis. Ábý Musa (r.a.): «Rasynda ashǵarı rýy joryqta jesir bop qalǵan nemese Madına qalasynda joqshylyq kórgen bir otbasy bolsa, ózderindegi bar azyq-túlikti bir shapanǵa jınap, óz arasynda teńdeı etip bólisetin. Mine, olar menen, al men olardan bolam[4]», – degen Paıǵambar (s.ǵ.s.) sózin rıýaıat etedi.

Quran Kárimde: «...Ári jol azyǵymen qamdanyńdar. Al, jol azyǵynyń eń jaqsysy – taqýalyq...[5]», – degen ámir bar. Tabarı tápsirinde: «Bul aıat jol azyǵyn almaı qajylyq etýshi qaýymǵa qatysty túsken. Olardyń keıbiri ıhram kıgen sátten azyqtaryn laqtyryp, basqalar ony alatyn. Sondyqtan Alla Taǵala saparǵa azyqsyz shyqqanǵa qamdanýdy, al azyǵy barlar ony laqtyrmaı saqtaýdy buıyrdy[6]», – deıdi.

Saparda jaqsy minez tanytý

Imam Naýaı: «Saparda qyzmetshi balaǵa, túıe aıdaýshyǵa, sapardaǵy serikke, kómek suraýshyǵa jáne basqa adamdarǵa jumsaqtyq pen kórkem minez tanytý qajet. Sondaı-aq, múmkindiginshe daý-janjaldan, jolǵa talasýdan, sý qoımasynda ıyq tiresýden alys bolǵan jón. Sonymen qosa, balaǵat sóz, ǵaıbat, kólikti qarǵaýdan jáne barsha jaman sózderden tildi tyıǵan jón. Kómek suraǵan jáne dármensiz adamnyń eshqaısysyn jol azyqsyz shyqqandyǵy úshin jazǵyrmaı, jumsaq mámile jasaý qajet. Shamasy kelgen kómekti bersin, al shamasy kelmese jumsaq jaýap qaıyrsyn. Bul máselelerdiń dáleli Quran, hadıs jáne ǵalymdardyń biraýyzdan aıtqan sózderinen belgili[7]», – deıdi.

Túıin

Qoryta aıtqanda, uzaq saparǵa shyqqan adam myna jaıttardy eskergeni jón:

1.Alla elshisi (s.ǵ.s.) uzaq saparǵa beısenbi kúni shyǵatyn;

2.Saparǵa shyqqan adamdy belgili duǵany tilep, shyǵaryp salǵan abzal;

3.Quran Kárim jolaýshyǵa materıaldyq jáne rýhanı jol azyǵymen qamdanýdy eskertedi;

4.Kórkem minez – saparda eń mańyzdy jáne qajetti jol serik.

Rýslan Kambarov

[1] Buharı
[2] Buharı
[3] Ábý Daýd, Tırmızı
[4] Buharı, Mýslım
[5] Baqara súresi, 197-aıat
[6] Tabarı
[7] Majmýǵ

Автор: Muslim.kz порталы