Quran aýdarmasyn dáretsiz ustaýǵa bola ma?

Assalaýmaǵaleıkým! Qurandy dáretsiz ustaýǵa bolmaıtynyn bilem, osy tyıym Qurannyń aýdarmasyna da qatysty ma? Álde dáretsiz ustaı bersem bola ma?

Ответ

Ýaǵaleıkýmassalam!

Quran Kárimniń arab tilindegi nusqasyn dáretsiz ustaýǵa tyıym salynatyny beligili. Týra solaı Quran Kárimniń basqa tilde jazylǵan transkrıptsııasyn dáretsiz ustaýǵa ruqsat etilmeıtine Hanafı ǵalymdary bir aýyzdan kelisken[1].

Al Quran tápsirin dáretsiz kúıde ustaýǵa bola ma, joq pa týrasynda ǵulamalarymyz túrli pikirler alǵa tartqan. Ibn Abıdın óziniń eńbeginde bul pikirlerdi qorytyndylaı kele buny «mákrýh» (jaǵymsyz) amalǵa jatqyzdy[2].

Quran aýdarmasy da tápsir retinde qarastyrylady. Sondyqtan ony da dáretsiz ustamaǵan abzal. Alaıda ishinde arab tilinde jazylǵan Qurandy tek dáretpen ustaý kerek. Sondaı-aq keıbir ǵulamalarymyz Quran arapshasy ishinde jazylǵan túsindirme mátinmen salystyrǵanda kólemi jaǵynan basym bolsa nemese onymen teń kelse, onda ondaı eńbekterdi dáretsiz ustaýǵa bolmaıtynyn aıtqan.

Qorytyndy:

- Quran Kárimniń qazaqsha transkrıptsııasyn dáretsiz ustaýǵa bolmaıdy.

- Arab tilindegi Quranmen qatar jazylǵan qazaq tilindegi aýdarmasyn dáretsiz ustaý – mákrýh amal. Iaǵnı, ony dáretpen ustaý – mýstahab (unamdy is). Keıbir ǵulamalarymyz buny arabsha jazylǵan Qurannyń kólemine qaraı úkim bergeniń de umytpaıyq.

- Birde bir arabsha sózi bolmaǵan, tek qazaq tilinde jazylǵan aýdarmany dáretsiz ustaýǵa – ruqsat. Sebebi, tápsir kitaptaryn ustaý mákrýh dep aıtýlarynyń máni – ondaǵy arab tilindegi Qurannyń jazylǵandyǵynan edi. Soǵan qaramastan aýdarmany da dáretpen ustaý abzal. Nátıjesinde Uly jaratýshymyzǵa tıesili qasıetti kitaptyń maǵynasy. Alla Taǵala Quran Kárimde:

﴿ذَٰلِكَۖ وَمَن يُعَظِّمۡ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقۡوَى ٱلۡقُلُوبِ٣٢﴾ [الحج: 32]

«Kimde-kim Allanyń nyshandaryn laıyqty túrde qurmet tutyp ulyqtaıtyn bolsa, bul shyn máninde, júrekterdiń taqýalyǵynan»[3

 

Darhanuly Tamırlan
Nur-Sultan qalasy boıynsha
 pátýaǵa jaýapty mamany

 

Автор: Muslim.kz порталы