Óz-ózine qol salýdan qalaı qutylady?
Assalamýgalaıkým!
Óz-ózine qol salý aýyr kúná. Al, odan tıylý joldary dinde kandaı? S. Sharıp
Ответ
Ýa aleıkým assalam!
Sýıtsıd – úlken kúná. Quran Kárimde: «...Jáne ózderińdi-ózderiń óltirmeńder. Aqıqatynda, Alla senderge erekshe Meıirimdi. Al, kim osyny dushpandyq jáne ádiletsizdikpen istese, keıin ony Otta jaǵamyz. Bul – Alla úshin jeńil[1]», – dep ámir etilgen.
Aıattaǵy: «...Jáne ózderińdi-ózderiń óltirmeńder...» degen sózdi bir-birińdi óltirmeńder, óıtkeni sender bir dindesińder[2] dep túsindirse, Ibn Abbas jáne kópshilik ǵalym óz-ózine qol jumsaý dep tápsirlegen. Buǵan negiz, Amr bın As (r.a.): «Men Zat Salasıl joryǵynda sýyq túnniń birinde júnip bolyp qaldym. Ǵusy6l quıynsam, ózime zııan tıgizip alamyn ba dep qaýiptendim. Sosyn taıammým soǵyp joldastaryma tań namazyna ımam boldym. Osy oqıǵany paıǵambarǵa (s.ǵ.s.) aıtyp bergenimde, ol: «Eı, Amr! Júnip kúıińde joldastaryńa namazǵa óttiń be? – dedi. Men ǵusyl quıynýǵa kedergi bolǵan jaıtty aıtyp, Alla Taǵalanyń «...Jáne ózderińdi-ózderiń óltirmeńder. Aqıqatynda, Alla senderge erekshe Meıirimdi» dep aıtqanyn estidim, – dedim. Alla elshisi (s.ǵ.s.) kúlip, eshteńe aıtqan joq», –deıdi. Bul hadıs sahaba Amrdyń (r.a.) joǵarydaǵy aıatty kisiniń óz-ózine qol jumsaýyna táýıl etkendigin kórsetedi.
Ábý hýraıra (r.a.) «Kimde-kim ózin ótkir zatpen óltirse, qolyndaǵy ótkir zat tozaqta máńgige qarnyna qadalady. Kimde-kim ózin ý iship óltirse, ol tozaqta máńgilik ý jutady. Kimde-kim ózin taýdan tastap óltirse, tozaqta máńgi baqı qulaıdy[3]» degen rıýaıat keltiredi.
Imam Zahabı: «Eı, adam balasy! Ómirdiń synaq ekenin bile tura, qalaısha jolym baılandy, jumysym júrmeı jatyr deısiń? Jaratqannyń pende mańdaıyna jazǵan árbir isinde bir syr, bir paıda bar ekenin bile tura, synaqtan qalaısha qashpaqsyń? Aqyret joly uzaq ta qıyn ekenin bile tura, óz qolyńmen saýap qorjynyna salatyn azyǵyńdy nege kemitesiń?...[4]»,-dep nasıhat aıtqandaı mundaı qadamnan adamdy ıman saqtaıdy. Sondyqtan:
1. Alla Taǵalanyń Meıirimdi ekenine esten shyǵarmaý kerek. Quran Kárim: «...Al meıirimim barlyq nárseni qamtıdy...[5]», – dep baıandaıdy;
2. Qudireti kúshti Alla pendege kótere almaıtyn júk bermeıtindigine sený. Quran Kárimde: «Alla eshbir janǵa, onyń kúshi jetpeıtindi mindettemeıdi...[6]», – dep baıandalǵan;
3. Bir qıynshylyqtan keıin eki qýanysh bolatyndyǵyn, bul ıláhı dástúr ekenin umytpaý. Quran Kárimde: «Shyndyǵynda, qıynshylyqpen birge jeńildik bolady. Anyǵynda, qıynshylyqpen birge jeńildik bar[7]», – dep ámir etilgen;
4. Adamnyń ómirinen qundy dúnıe joq. Ár adamnyń ómiri onyń basty kapıtaly. Alla Taǵala adamdy kórkem de, kemel beınede jaratyp, oǵan aqyl men sana berip turyp, ony baqytsyz bolsyn demeıdi. Alaıda, myqty ótkir qylysh jasaý úshin usta bolatty otqa qyzdyryp, aýyr balǵamen aıamaı soǵyp, artynan sýyq sýǵa salǵany sııaqty Qudiretti Alla adamnyń ımanyn shyńdap, erik-jigerin qaıraý úshin túrli synaqqa salatynyn umytpaǵan jón.
[1] Nısa súresi, 29-30 aıattar
[2] Tafsır Ýahıdı
[3] Buharı, Mýslım
[4] Kıtap Kabaır, 125-bet
[5] Aǵraf súresi, 156-aıat
[6] Baqara súresi, 286-aıat
[7] Sharh súresi, 5-6 aıattar
