Jylqy eti men súti halal dep tanyldy
Musylmandardyń jahandyq dinı ortalyǵynan jylqy eti men sútiniń «halal» ekeni týraly pátýa shyqty, — dep habarlaıdy Mysyrdaǵy Qazaqstan Elshiligi. Musylmandardyń «de fakto» jahandyq dinı ortalyǵy sanalatyn «ál-Azhardan» jylqy eti men sútiniń, onyń ishinde saýmal men qymyzdyń halal ekeni týraly pátýasy shyqty.
Mysyr sııaqty musylman elderinde qazaq halqynyń negizgi taǵamy jáne sýsyny sanalatyn jylqy eti men qymyzǵa qatysty qate kózqarastardy (haram nemese mákrýh degen jalǵan pátýalardy) joıý maqsatynda Qazaqstannyń Kaırdegi Elshiligi «ál-Azhar» sheıhi keńsesine atalǵan qate pikirlerge qarsy ustanym bildirý jáne jahandyq deńgeıde pátýa shyǵarý týraly ótinish joldaǵan bolatyn. Jýyrda atalǵan másele qatysty Islam zertteýleri akademııasynyń otyrysynda qarastyrylyp, kelesi úkim shyǵaryldy: Býharı men Mýslım rıýaıat qylǵan «Allanyń Elshisi (Oǵan Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!) «Haıbar» joryǵy kezinde úı eseginiń etin jeýge tyıym salyp, jylqy etin jeýge ruqsat etti» degen hadıske, sondaı-aq Mýslımnyń Ásma bınt Ábý Bakrden rıýaıat qylǵan «Allanyń Elshisi (Oǵan Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!) tusynda Mádıne qalasynda jylqy soıyp jeýshi edik» degen hadıske súıene otyryp, ǵalymdardyń pikirin, ásirise Hanafı mazhaby ǵulamalarynyń pátýalaryn dáıek keltire otyryp, jylqy etin jeýdi jáne sútin ishýdi «halal» ekenin rastaımyz.
Eti jelingen maldyń sútin de ishý (saýmal, qymyz) halal. Sahaba Djabır jetkizgen «Allanyń Elshisimen (Oǵan Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!) saparǵa shyqqanda jylqy etin jep, sútin ishýshi edik» degen hadıs naqty dálel bolyp tabylady. Sonymen qatar, taýarlaryn Eksporttaý maqsatynda keıbir otandyq óndirýshilerdiń ótinishi negizinde tarydan jasalynǵan boza sýsyny týraly suraý salynǵan bolatyn. Bul týraly «ál-Azhar» mas qylmaý jáne zııan bermeý shartymen «múbah» (ruqsat) degen pikir bildirdi.
Pátýada «Negizinde kez kelgen zat múbah» degen sharıǵat qaǵıdasy osyndaı zattarǵa qoldanylady. Ol adamdy mas qylatyn nemese zııan beretin bolsa, ruqsat etilmeıdi. Bul másele boıynsha medıtsına jáne t.b. salalardaǵy mamandardyń pikirlerine súıeniledi» delingen. Úkimniń aýdarmasyn nazarlaryńyzǵa usynyp otyrmyz.
«KIELI ÁL-AZHAR»
Islam zertteýler akademııasy fyqyh zertteýleri komıtetiniń Qazaqstan Elshiliginen kelip túsken suraýyna jaýap retinde berilgen
QARARY
2019 jylǵy 13 naýryzda «ál-Azhar» sheıhiniń atyna Qazaqstannyń Kaırdegi Elshiliginen kelip túsken musylman elderinde keńinen taralǵan qazaq halqynyń dástúrli taǵamdary men sýsyndary (jylqy eti, súti jáne boza) týraly hatyna qatysty Bas ımamnyń tapsyrmasyna sáıkes, atalǵan másele 2019 jylǵy 21 tamyzdaǵy Islam zertteýleri akademııasynyń otyrysynda qarastyryldy.
Otyrysta kelesi sheshim qabyldandy: Býharı men Mýslım rıýaıat qylǵan «Allanyń Elshisi (Oǵan Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!) «Haıbar» joryǵy kezinde úı eseginiń etin jeýge tyıym salyp, jylqy etin jeýge ruqsat etti» degen hadıske, sondaı-aq Mýslımnyń Ásma bınt Ábý Bakrden rıýaıat qylǵan «Allanyń Elshisi (Oǵan Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!) tusynda Mádıne qalasynda jylqy soıyp jeýshi edik» degen hadıske súıene otyryp, ǵalymdardyń pikirin, ásirise Hanafı mazhaby ǵulamalarynyń pátýalaryn dáıek keltire otyryp, jylqy etin jeýdi jáne sútin ishýdi «halal» ekenin rastaımyz. Eti jelingen maldyń sútin de ishý halal. Sahaba Djabır jetkizgen «Allanyń Elshisimen (Oǵan Allanyń sálemi men salaýaty bolsyn!) saparǵa shyqqanda jylqy etin jep, sútin ishýshi edik» degen hadıs naqty dálel bolyp tabylady. Júgeriden jasalynǵan boza sýsyny týraly kelesi sheshim qabyldandy: «Negizinde kez kelgen zat múbah» degen sharıǵat qaǵıdasy osyndaı zattarǵa qoldanylady. Ol adamdy mas qylatyn nemese zııan beretin bolsa, ruqsat etilmeıdi. Bul másele boıynsha medıtsına jáne t.b. salalardaǵy mamandardyń pikirlerine súıeniledi. Alla Taǵala biledi.
Hıdjranyń 1441 jylǵy 5 mýharramy
2019 jylǵy 4 qyrkúıek
Islam zertteýleri akademııasynyń
Bas hatshysy, prof. doktor
Nazır Muhammed Muhammed án-Nazırdiń qoly qoıylǵan.
