KFC bizdiń sertıfıkatty almasa da, tekseris júrgizemiz – QMDB
Osydan týra bir aı buryn QMDB-nyń áıgili «KFC» ónimderinen «Halal» sertıfıkatyn qaıtaryp, qoǵamda rezonans týǵany barshaǵa málim. Eń qyzyǵy, kópshilik súıip jeıtin ystyq taýyqtarda «Qazaqstannyń Halal ındýstrııa Assotsıatsııasynyń» sertıfıkaty da bar bolyp shyqty. Tutynyp otyrǵan as-sýyna asa mán beretin keı jannyń budan keıin eki oıly bolyp qalǵany beseneden belgili. Osy másele tóńireginde jáne «halal» sertıfıkatyna qatysty QMDB janynan qurylǵan «Halal Damý» JShS dırektorynyń orynbasary Ánýar Eljanovty sózge tartqan edik.
– Ánýar myrza, ne úshin KFC meıramhanalar jelisinen «halal» sertıfıkatyn qaıtaryp aldyńyzdar?
– Sebebi kez-kelgen kásiporynmen kelisimshart jasaǵan kezde bizdiń talaptarymyz birinshi orynda turýy tıis. Iaǵnı, olar qaı ónimdi paıdalanady, biz sonyń bárin jiti baqylaýda ustaımyz.
Biz «KFC» mekemesimen eki jyl boıy seriktes retinde jumys atqardyq. Ár aı saıyn oblys boıynsha jaýapty ókil óz aýmaǵyna qarasty «KFC» mekemelerinde tekseris jumystaryn júrgizip, baqylaý esebin jiberip otyrdy. Aılyq tekseris nátıjeleri «Halal Damýdyń» saıtyna, áleýmettik jelilerine jarııalanyp, ashyq túrde halyq nazaryna usynylady. Osyndaı tekseris kezinde ár oblystaǵy jaýapty ókilderimiz «KFS» restorandar jelisiniń sertıfıkattaýdan ótpegen, bizdiń standart talaptarymyzǵa saı kelmeıtin qus ónimderin paıdalanyp jatqandyǵyn anyqtady.
Kelisimsharttyń 7.1 tarmaǵynda: «Osy kelisimshart boıynsha taraptar arasynda týyndaǵan barlyq daýlar men kelispeýshilikter, taraptardyń kelisimi boıynsha kelissózder arqyly sheshiledi»,-dep kórsetilgen. Osy tarmaq boıynsha birneshe aı boıy «KFS» basshylyǵymen júrgizilgen kelissózder óz nátıjesin bermegendikten, kelisimsharttyń: «Tapsyrys berýshi tarapynan qandaı da bir ereje buzýshylyq nemese aldaý áreketi anyqtalsa, tapsyrys berýshi «Halal Damý» JShS-ń qara tizimine engiziledi» degen 7.4 tarmaǵyna sáıkes sertıfıkatymyz qaıtarylyp, «Halal Damýdyń» qara tizimine engizildi.
Demek, biz moınymyzǵa úlken jaýapkershilik ala otyryp, artymyzdaǵy dúıim jurttyń, Qazaqstandaǵy kúlli musylmandardyń amanatyna qyldaı qııanat jasaýǵa qaqymyz joq. Ózimiz belgilegen standarttarǵa ózimiz qarsy kelsek, bizdiń sertıfıkatymyzdyń quny qansha?
– Ónimdi qalaı tekseresizder?
– Bizdiń tarapymyzdan 14 oblysymyzda bekitilgen 14 baqylaýshy-ınspektorlarymyz bar. Máselen, KFC qaı eldiń qandaı standarttarǵa sáıkes taýyqtaryn paıdalanyp jatyr, mine, sony qadaǵaladyq. Eki taraptyń kelisimi boıynsha bekitilgen kelisimsharttyń 3.1.8 tarmaǵynda «Oryndaýshy tarapynan ókilderdiń belgilengen nysandardy kedergisiz tekserýlerin qamtamasyz etý», — dep kórsetilgen.
Eger kelisimshartta atalǵan qus fabrıkalarynan tys kásiporynnyń, ári bizdiń belgilegen standarttarǵa sáıkes ónimderdi paıdalanbasa, eskertý jasalynady. Mysaly, keıbir sharýashylyqtar taýyqtardy tez semirtý úshin untaqtalǵan qus súıekterimen qorektendiredi eken. Bul halal dúnıe emes. Al biz Polshadaǵy sondaı kompanııadan KFC ónimderine shıkizat ákeletinin anyqtadyq. Halal sertıfıkatty alyp qoıýymyzdyń sebebi – osy.
Bizdegi basty shart – adal qorektendirilgen maldyń nemese qustyń qolmen soıylýy. Toqpen urý, basqa da aýyr nársemen taldyryp tastaý sekildi bolsa, ony halal ónim dep aıtý qıyn ekenin barshańyz bilesizder.
– Sonda bul KFC ónimderi «haram» degendi bildire me?
– Joq, biz eshýaqytta KFC ónimderin haram dep aıtpaımyz. Tutynýshylardyń osyny bile júrgeni abzal. Sertıfıkatty qaıtarý – dinı basqarmanyń moınynan jaýapkershiliktiń túskenin ǵana bildiredi. Óıtkeni, basqa uıymnyń «Halal» sertıfıkaty tur. Al, ózimiz standarttan shyǵyp ketpeımiz. Qaı seriktesimizge bolmasyn bárine ortaq talap, belgilengen standarttar bar. Eger KFC máseleni rettep, talabymyzdy oryndasa bizdiń esigimiz árdaıym ashyq.
– KFC-de «Qazaqstannyń Halal ındýstrııa Assotsıatsııasynyń» sertıfıkaty da bar eken. Al, sizder sertıfıkattaryńyzdy qaıtaryp aldyńyzdar. Sonda tutynýshylar kimge senedi?
– Qazirgi tańda halal sertıfıkattaýmen aınalysatyn birneshe organdar bar. Elimizde halal ındýstrııasyna qatysty naqty bekitilgen zańnyń bolmaýy sebepti «halal» sertıfıkattaryn berýde birizdilik joq bolyp tur. Marat Sársenbaev aǵamyz basqaratyn «Qazaqstannyń Halal ındýstrııa Assotsıatsııasynyń» eńbegin joqqa shyǵara almaımyz. Alaıda, «Qazaqstan halal ındýstrııa assotsıatsııasynyń» qandaı standartqa saı jumys isteıtindigin, laboratorııalyq jumystardy qalaı júrgizetindigin, baqylaý-qadaǵalaý jumystary qalaı qadaǵalanatyndyǵyn bilmeımiz.
Bizdiń maqsatymyz – Qazaqstanda «halal» ındýstrııasynyń damýyna úles qosý, naqty taza, halal ónimderdiń naryqqa shyǵýyna jol ashý jáne musylmandardyń kóńilindegi kúdikti seıiltý.
Taǵy bir aıta ketetin nárse, KFC ónimderi bizdiń sertıfıkatty almasa da, biz óz tarapymyzdan teksermekpiz. Óıtkeni, halyqtyń suranysyna ıe taǵamnyń halal nemese halal emes ekenin eskertýdi bizdiń boryshymyz sanaımyz.
– «Halal ındýstrııa degenimiz – bıznes» degen pikirge qalaı qaraısyz?
– Árkimniń ózindik pikiri, maqsaty bar. Alaıda, QMDB-ǵa qarasty «Halal Damý» JShS-nyń sertıfıkaty arqyly qyrýar qarjy taýyp, ony bıznes kózine aınaldyrý oıymyzda joq.
Bir aıta keterligi, «QMDB Halal» sertıfıkatyn ıemdený árkimniń óz erkinde. Qazirgi tańda bizdiń sertıfıkatymyzdy ıemdengen 250-den astam kásiporyn bar. Olardy aı saıyn baqylap, qadaǵalap otyramyz. Sertıfıkat satylmaıdy, tek baqylaý qyzmetine ǵana aqy tólenedi.
– Ózińiz tilge tıek etken Marat Sársenbaev bir suhbatynda «…bizdiń qaýymdastyq – halyqaralyq deńgeıdegi akkredıtatsııadan ótken Qazaqstandaǵy, jalpy TMD aýmaǵyndaǵy jalǵyz uıym» degen bolatyn. Al, sizderde osy maqsatta qandaı da bir jumystar júrgizilip jatyr ma?
– Árıne, bul baǵytta úlken jumystar atqaryldy. Byltyr qyrkúıek aıynda Malaızııanyń JAKIM assotsıatsııasynyń mamandary Qazaqstanǵa kelip, «Halal Damý» JShS-in akkredıtatsııadan ótkizip, álemdik deńgeıdegi sertıfıkat tabystady.
Qazir «QMDB Halal» sertıfıkatymen naryqqa shyqqan otandyq kompanııalardyń ónimderi Iran, Grýzııa, BAÁ, Kýveıt, Katar sekildi memleketterge Eksporttalyp jatyr. Sondaı-aq, Reseı men Qyrǵyzstannyń keı kásiporyndary bizdiń sertıfıkatymyzben ónim shyǵarady. Máselen, Reseıdiń Sankt-Peterbýrg, Tomsk, Novosıbırsk jáne Chelıabınsk qalalarynda bizdiń sertıfıkat berilgen kásiporyndar bar.
– Suhbatyńyzǵa rahmet!
Suhbattasqan – Ermurat NAZARULY
