JYLY JÚZDI BOLÝ

Musylman balasy jurtqa árdaıym jyly júzben kúlimdep qaraýǵa tıis. Óıtkeni bul dinimiz qosh kóretin amal. Paıǵambarymyz (s.a.ý.) “Senderdiń mal-múlikterińmen jurtty razy qylýǵa shamalaryń jetpeıdi. Al senderdiń kúlimdegen júziń men kórkem ahlaǵyń bárin rıza qylýǵa jetedi” degen.

Abdýlla ıbn Múbáraktan “Kórkem ahlaq?” degen ne dep suraıdy, “Jyly júzdi bolý jáne Islamnyń ádemilikterin jurtqa taratý” dep jaýap bergen.

Musylman balasy dindes baýyrymen jolyqqanda oǵan kúlimdep sálem berýge tıis. Hadısterde baıan bolǵandaı osylaı etken adamnyń kúnálary aǵashtyń qýraǵan japyraqtarynyń tógilgenindeı bolyp tógiledi. Dindes baýyryna jyly júz tanytqan adam onyń yqylasyna ıe bolýǵa tıis.

Jyly júz (kúlimdeý) – ǵalymnyń azyǵy. Óıtkeni jyly júz qyńyrlyqtyń qyzýyn basyp, óshpendilikten týyndaǵan kóńildiń órshigen arynyn báseńdetedi. Munyń dostar arasyna iritki salǵysy keletinderden saqtandyratyny bar.

Hadıs ǵalymdarynan Saıd ıbn Abdýrrahman áz-Zábıdı (rah.) aıtqan: “Ǵalymdardyń arasynda halyqqa jeńil jol kórsetip, jyly júz, jyly sózben qaraıtyndaryn óte jaqsy kóremin. Kúlimdep janyna barǵanda qabaq túıe qarsy alǵan, istegen isin ne jaqsylyǵyn mindetsingen adamnyń -ǵulama bolsa da- Alla Taǵala sanyn kóbeıtpesin”.

Bireýge qandaı da bir jaqsy amal násip bolsa, ózi tárizdi amal jasamaǵan kemshiligi/aıyby bar adamdy kórgende óziniń istegenini esine túsip, oǵan qabaq shyta qaraǵany durys emes. Kerisinshe jyly qabaq tanytýy kerek. Jáne ózine sol jaqsy amaldy buıyrtqandyqtan Alla Taǵalaǵa madaq aıtyp, shúkirshilik qylǵany jón.

Habıb ıbn Ábý Sabıt (rah.) aıtqan: “Adamnyń joldasymen kúlimsirep tildesýi – kórkem ahlaq”.

Ibn Omar radıallahý anhúma bylaı degen: “Sóz joq, jaqsylyq jasaý óte ońaı nárse; al ol – jyly júzben qarap, jumsaq til qatý”.

Alaıda kúnáǵa ashyq baratyn, pasyq jáne bıdǵatshy adamǵa qarap jyly júz tanytýǵa bolmaıdy. Olardyń isine qarsy shyǵý qajet.