Jekpe-jek pa, qıynshylyq pa?
Bir qıynshylyqtyń týyndaýy qıynshylyqtyń ózi emes. Másele, barlyq qıynshylyq sol qıynshylyqpen birge keledi degen adamnyń pendelik oıynda. Jeńildetip aıtatyn bolsaq, jetistikke jetýshi adamnyń sózdik qorynda «problema» degen sóz bolmaıdy eken. Basqasha aıtqanda, qıynshylyqqa tap bolsa, «bir problema, qıynshylyq, másele týyndap tur» dep aıtpaıdy eken. Ár jaǵdaıda jetistikke jetetin jigerli adamdar «biz syn-tegeýrin aldynda turmyz» deıdi eken. Syn-tegeýrin degeni bizdi qıynshylyqqa qarsy jekpe-jek kútip tur degeni eken. Qudaıdyń qudireti, adam jaǵdaıdy qalaı qabyldasa, sol onyń is-áreketine solaı áser etedi. Bir jaǵdaıǵa eki túrli baǵa berýge bolady. Demek, nátıjesi de eki túrli bolady. Adam, problemany qıynshylyq dep emes, taǵy da myqty bola túsý úshin qajetti jekpe-jek dep qabyldaǵany jón. Óıtkeni, myqty bolý úshin qarsylasyń da osal bolmaýy kerek. Kezinde, Napoleonǵa aldymyzdy pálen, túgen degen alyp taýlar bar. Ol taýlar bizdiń maqsatymyzǵa jetýge kedergi bolady. Ne isteımiz? - degende, qolbasshy: «Onda, ol taýlardy joldan alyp tastaý kerek, - dep kesip aıtqan eken. Muratqa jetýde eshbir nárse sizdiń maqsatyńyz ben armanyńyzdan úlken bolmaýy kerek. Qorqaq, jigersiz jáne táýekel ete almaıtyn adamdardyń armany ómir boıy arman kúıinde qalyp qoıady. Al, myqtylar armanyn júzege asyrady. Armany shyndyqqa aınalady.
Júırik ári maqtanshaq qumaı tazy týraly bir mysalda bylaı dep aıtylǵan eken. Ańshy ıtterdiń ishinde barlyǵynan da júırik bir maqtanshaq tazy bopty. Reti kelgen jerde, óziniń júırik ekenin kórsetip qalýǵa tyrysady eken. Shynymen de, bul qumaı tazy ańǵa shyqqanda aldyna jan salmaıtyn kórinedi. Bir kúni aıaq astynan qoıan shyǵa kepti. Bir top ańshy ıtterdi kórgen baıǵus sýjúrek qoıan tapyraqtap qasha bastaıdy. Bireýge jan kerek, bireýge oıyn kerek maqtanshaq ıt qoıandy úrikkenine máz bop qýa jóneldi. Beırashany mazaq etip birese oń jaǵynan, birese sol jaǵynan shyǵyp záre-qutyn alady. Aqyry, ólim aýzynda turǵan qoıan qumaı tazyǵa jetkizbeı qasha berdi. Kenet, tazy shyndap júgirip edi, qoıan jetkizbeı orman ishine enip ketti. Osylaısha, myqty tazynyń ózine jetkizbeı sytylyp qashyp ketedi. Ańshy ıtterdiń barlyǵy jabylyp: «Júırikpin dep maqtanýyń jaman edi, qaıdaǵy joq qoıanǵa jete almaǵanyń qalaı?» - dep maqtanshaq tazyny tabalaı bastady. Mazaq etip, kelemejdeıdi. Sonda qumaı tazy: «Iá, men qoıanǵa jete almadym. Óıtkeni, men úshin bul jaı oıyn-saýyq boldy, al qoıanǵa ómir men ólim arasyndaǵy arpalys boldy», - dep ǵajaıyp túrde jaýap bergen eken.
Demek, másele bitpeıtin problemada emes, másele sol problemany bizdiń qalaı qabyldaýymyzda. Adam óziniń jeke sózdik qoryndaǵy sózderdi saralap, qarap shyǵýy onyń búgini men bolashaǵyna birshama ońdy ózgeris alyp keledi.
Endeshe, qıynshylyq sóziniń ornyna syn-tegeýirin, ıaǵnı jekpe-jek dep qarańyz. Sonda ómirińizge jaqsy ózgerister kiredi. Sonymen birge, ómirdiń máni jetistik dep qaramańyz. Ómirdiń máni umtylysta, turaqty talpynysta. Al, jetistik ol sizden alys ketpeıdi. Jáne de eskere ketetin jaıt jekpe-jektiń kókesi, básekelestiń eń myqtysy jáne beldeskenniń eń kúshtisi adam ózi. Iaǵnı, siz úshin ózińizden artyq básekeles joq. Ózińizden kúshti «qarsylas» tappaısyz. Siz ózińizben básekelesýmen ǵana kúsheıe túsesiz. Basqa sózben aıtqanda, keshegi siz ben búgingi sizdiń aıyrmashylyǵy bolýy tıis. Eger búgingi siz keshegi sizdiń jasaǵan jetistiginen asa almasa onda siz damý emes daǵdarystasyz degen sóz. Adam básekelestikke jáne jekpe-jekke beıimdelip, daǵdylana túskeni jón. Mine, sonda sátsizdikterge «sátsizdik» dep qaramaıtyn bolady. Bulaı atamaıdy jáne olaı baǵalamaıdy. Sátsizdikti – taǵy bir múmkindik, taǵy da árekettený dep biledi. Endeshe, jaǵdaıǵa durys baǵa berińiz ári óz qabilet-qarymyńyzdy da jete baǵalaı bilińiz!
Qýat ERǴALIULY
