Jamaǵat ımamyn qaıtse qurmettemek?
Imam. Osy bir qasterli uǵym jaıynda biz ne bilemiz? Árbir qazaq «ımam degen kim?» dep surasańyz, meshit qyzmetkerin, eldi musylmandyqqa shaqyrýshy nemese quran oqýshy tulǵa dep jaýap beretini aqıqat.
Árıne, ımam – birinshi kezekte din qyzmetkeri, halyqty jaqsylyqqa úndeýshi. Arab tilinen aýdarǵanda kóshbasshy, kósem maǵynasyn beredi.
Degenmen, biz ımamnyń qyzmetine qanshalyqty mán berip júrmiz? Imamnyń quran oqý, namaz ótkizý nemese astarǵa barýdan bólek nendeı qyzmeti bar?
Osy týrasynda qarapaıym halyqqa túsinik berip, ımam qyzmetine júkteler júktiń búgingideı kezeńde óte joǵary ekendigin jetkizgimiz keledi.
Árıne, ımamǵa qarap, ımamnyń tulǵasyna qarap Islam dinine baǵa beretinder kóp ekeni aıqyn. Búgingi tańda meshit jamaǵaty ımamdy qurmet tutyp, syılastyqpen qaraıdy. Imamnyń keıbir jumystary, birlesken, yntymaǵy zor jamaǵattyń arqasynda da bitip jatatynyn kórip júrmiz.
Imam – eń birinshi dinge shaqyrýshy. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) qandaı dárejedegi ımam bolǵanyn barsha musylman biledi. Óz qaramaǵyndaǵy jamaǵattyń adal as jeýin, qulshylyǵynyń myǵym bolýyn, ádiletsizdik jasamaýyn qadaǵalap, meıirimmen qaraı bilip, zor senimge ıe boldy. Soǵan saı jamaǵat ta óz ımamyn barynsha qorǵashtap, oǵan zııan keltirgisi kelgenderge qarsy turyp, aıtqan ósıetterin jerge tastamady.
Demek, ımam eń aldymen taqýa, ádil ári janashyr bola bilse, jamaǵatynyń qurmetine bólenbek. Jalpy, jamaǵat pen ımamnyń arasynda senim, qurmet bolǵan jerde dinniń órkendeıtini aqıqat.
Búgingideı zamanda túrli minezdi, túrli oıly jamaǵatty biriktirip, bir arnaǵa toǵystyrý ımam úshin ońaı qyzmet emes. Olardyń árbiriniń pikirimen sanasyp, beıbit túrde, meıirimdilikpen máselesin ádil sheshý ımamǵa baılanysty.
Sol sebepti de ımamdyq – jaýapkershiligi zor qyzmet.
Imam Málik bir hadısinde: «Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) Alla Taǵala tarapynan qurmetke, tabysqa jáne páktikke ıe bola turyp, qınalǵan máselelerinde joldastarymen aqyldasyp, pikirin almaıynsha esh nárse aıtpaıtyn edi. Júrekterimizge osynshama kúná men qatelik sińgen bizder qalaı ǵana op-ońaı pátýa bere alamyz?» – degen eken.
Budan neni ańǵaramyz? Imamnyń qandaı da bir máseleni sheshpes buryn aldymen ilim – bilimge, oqyǵanyna, úırengenine, ustazdarynyń aqylyna júginetini belgili. Demek, ımam – bilimdi ári jaýapkershilikti sezine bilip qyzmet etýi tıis. Bizdiń qazaqstandyq ımamdar bul senim údesinen shyǵyp júr deýge bolady.
Sebebi, qoǵamda oryn alǵan qandaı bir keleńsiz jaıttar nemese saıası oqıǵalar, ıa halyqty alańdatqan jaǵdaılar oryn alsa, eldiń júgin kóterip, qol ushyn sozyp, halyqty sabyrǵa shaqyryp, bir sheshimin aıtyp júrgenin biz estip te kórip te júrmiz. El kókeıindegi suraqtarǵa adasýshylyqqa urynbaý maqsatynda der kezinde mán berip, týrasyn aıtýda da jedel qyzmetterin usyna bilýde.
Imamdyq qyzmet árıne, qulshylyqqa shaqyrýmen, dindi ýaǵyzdaýmen, Quran oqýmen ǵana shektelmeıtinine biraz mysaldar keltirýge bolady.
Mysaly, qanshama qaıyrymdylyq sharalary, mekeme, kásiporyn, oqý oryndaryndaǵy nasıhat jumystary, kelissózder, saýat ashý jumystary, ata-anamen jumys, astarynda tárbıesi zor mádenı sharalar, jat aǵymdarmen kúresti úılestirý jumystary úlken kúshpen, júıeli túrde júzege asyrylýda.
Odan bólek, meshit qyzmetin júrgizý, jańa mamandar daıarlaý, jamaǵat birligin saqtaý, dinı rásimderdi ótkizý óz aldyna mańyzy zor eńbek.
Osyndaı ıgilikti sharalardyń basy qasynda bolyp, el tynyshtyǵyn saqtaýda óz úlesin qosar ımamdardyń jamaǵat aldyndaǵy abyroı, bedeli de ózgeshe bolmaq.
Budan túsinetinimiz ımam – dinniń kórinisi dep bilemin.
Alla Elshisi (s.ǵ.s.) bir hadısinde: «Kimde-kim adamdardy týra jolǵa shaqyratyn bolsa, ol adamnyń saýaby artynan ergen adamdardyń saýabymen birdeı bolady. Jáne olardyń da saýabynan esh kemimeıdi!», – dep aıtqan. Osy hadısten-aq ımamdyq qyzmettiń júgin ańǵarýǵa turarlyq.
Imamnyń bes ýaqyt namaz ótkizýi, nasıhatqa shaqyrýy eń aldymen jamaǵat aldynda ótedi. Jamaǵat – ol halyq, musylman baýyrlar. Bul ekeýiniń qatynasy jaqsy bolsa, halyq arasynda da túsinistik pen senim bolary sózsiz. Jamaǵat qatary kóbeıse, ımam eńbeginiń nátıjesi.
Olaı bolsa, Islam dini úshin ter tógip, tatýlyqty saqtaýda, adamgershilikti úndeýde, meıirimge shaqyrýda, taqýalyqtyń úlgisin kórsetýde eńbek etýshi ımamdarǵa qurmetimiz zor bolsyn.
Shómenova Aınur Mahambetqyzy
QR Jýrnalıster Odaǵynyń múshesi
