YQYLAS

Namazǵa jalqaýlyq tanytyp, qaza etý, nemquraıly qaraý yqylassyzdyqtyń belgisi. Shynaıy nıet pen yqylas tozańnyń túıirindeı jaqsy istiń Alla Taǵala tarapynan qabyl bolýyna kepil. Al taýdaı amal jasaǵanymyzben júrekte Alla Taǵala razylyǵy emes, kóptiń maqtaýyn qalaý bolsa amaldar zaıa ketedi. Oıshyl Abaı qara sózinde: “ Mahsharǵa barǵanda Qudaı taǵala qajy, molda, sopy, jomart, sheıit - solardy qatar qoıyp, surar deıdi. Dúnıede ǵızzat úshin, syı-qurmet almaq úshin qajy bolǵandy, molda bolǵandy, sopy bolǵandy, jomart bolǵandy, sheıit bolǵandardy bir bólek qoıar deıdi. Ahıretke bola, bir ǵana Qudaı taǵalanyń razylyǵyn tappaq úshin bolǵandardy bir bólek qoıar”, - dep Qudaı Taǵala yqylasy kúshti pendesine ǵana rıza bolatynyn kórsetedi.

Namazǵa yqylasty bolý  musylmannyń shynaıylyǵynyń belgisi. Yqylas pen kirshiksiz nıet ǵıbadattyń ózegi. Áńgimemizge tuzdyq retinde tórtinshi ǵasyrda ómirgen súrgen ǵulama ımam Ábý Bákir Shıbılı men Baǵdattyq naýbaıshy týraly oqıǵany baıandaıyq. Baǵdattaǵy qarapaıym naýbaıshy taqýalyǵyna el súısingen ǵalym ımam Shıbılıdi kórýge yntyq bolady. Alaıda kásibin tastap kete almaıdy.

Bir kúni naýbaıshynyń aldyna eski-qusqy kıim kıgen qarııa keledi. Qart:

• Alla razylyǵy úshin jarty nan berińizshi dep kómek suraıdy. Naýbaıshy ashýlanyp:
• Alla razylyǵy úshin dep mazamyzdy alatyn boldyńdar. “Alla razylyǵy” degenge ábden etterin úırenip alǵan eken. Aýlaq júr, - dep qýyp jiberedi.

El naýbaıshyny sógip:

• Aldyna kelgen ımam Shıbılı ǵoı, - deıdi.

Naýbaıshy jupyny kıingen adamnyń ımam Shıbılı bolýy múmkin ekenin oılamasa kerek. Dereý ımam Shıbılıden keshirim suraıdy. Imam Shıbılı naýbaıshyǵa nasıhat bolsyn dep  halyqqa tamaq taratýyn tapsyrdy. Naýbaıshy:

• Ǵulama, ımam úshin ol sóz bolyp ba, - dep Baǵdat alańynda halyqqa as berip, eldiń rızashylyǵyn alady. Jıynda jurt ımam Shıbılıden jannat pen tozaq jaıly nasıhat aıtýdy suraıdy. Ǵulama turyp:
• Jannattyqtardyń kim ekenin bilmeımin. Tozaqtyqtar jaıly surasańdar aıtaıyn.Tozaqtyq adamdy kórgileriń kelse myna naýbaıshyǵa qarańdar, - dedi.

Sonda ımam Shıbılı Alla razylyǵy úshin jarty nanyn qımaǵanymen, biraq Shıbılı úshin 100 altynyn qıyp elge tamaq taratqan naýbaıshyǵa renjıdi.

 

Quranda yqylas týraly

“Kitaptaǵy Musany esińe al. Shyndyǵynda, ol – yqylasty etilgen, elshi ári paıǵambar edi” [1]

 Júsip paıǵambar týraly (a.s):

 “Kúmánsiz, ol – yqylas tabys etilgen quldarymyzdan edi” [2]

Muhammed (s.ǵ.s) paıǵambarǵa:

 “Kúmánsiz, bul kitapty saǵan haq etip túsirdik. Olaı bolsa, sen de dindi tek qana Allaǵa laıyq etip, ǵıbadat jasa!” [3]

“Kápirler jaqtyrmasa da, sender ǵıbadattaryńdy shyn júrekten Alla úshin jasap, Oǵan duǵa etińder” [4]

“Seniń ulylyǵyńmen yqylasty quldaryńnan basqasynyń bárin azdyrýǵa ant etemin” [5]

Yqylasqa qalaı qol jetkizýge bolady? Yqylasty bolý úshin nápsini tárbıeleý kerek.”Nápsisin jamandyqtardan pák tutqan sózsiz qutylady.Al ony jamandyqtarǵa kómgen álbette zııanǵa ushyrady”[6] Aıattan kóretinimiz adam balasynyń nápsisinde nápsiniń qumarlyǵy, kúná jasaýǵa beıimi bolsa,oǵan qosa  taqýalyq bar.Nápsige súıikti iship-jeý men bos sózdi azaıtyp, kersinshe Quran oqý men ıstıǵfardy kóbeıtý  nápsini jaqsylyqqa qaraı shyndaıdy.Ardaqty paıǵambarymyz (s.ǵ.s)   “Ýa, Rabbymyz jáne barlyq jaratylystyń Rabbysy! Ýa, jomart Iesi bolǵan Alla Taǵala! Meni jáne januıamnyń árdaıym, dúnıe jáne aqyrette yqylasty bolýyn násip et!” dep duǵa jasaǵan.[7]Jarty nan, tipti jyly sóz quldyń yqylasy men peıiline qaraı tozaqqa qarsy qalqan bolatyn kúshke ıe. Qııamet kúni Alla Taǵalanyń aldynda júzimiz jaryq, mereıimiz ústem bolsyn.Ámın!

 

[1] Márııam súresi, 151 aıat

[2] Iýsýf súresi, 124 aıat

[3] Zúmár súresi, 2 aıat

[4] Ǵafır súresi, 14 aıat

[5] Sad súresi 82-83 aıat

[6] Sháms súresi, 7-10 aıat

[7] Ábý Dáýit hadıster jınaǵy

 

 

Tumar QAIRATQYZY,

L.N.Gýmılev atyndaǵy EUÝ stýdenti