TURMYSQA ShYQQAN ÁIELGE ERINIŃ TEGINE ÓTÝDIŃ ÚKIMI

  بسم  الله الرحمن الرحيم الحمد لله ربّ العالمين و الصلاة و السلام على خير خلقه محمـد و آله و أصحابه أجمعين  

Asa meıirimdi, erekshe raqymdy Allanyń atymen bastaımyn. Barsha madaq ataýly álemderdiń Rabbysy Allaǵa tán. Adamzattyń asyly Muhammedke, onyń otbasy men barsha sahabalaryna salaýat pen sálem bolǵaı!  

Negizinde, ár adam óz tegimen atalýy kerek. Tipti, sharıǵatymyz asyrandy balanyń tegin ózgertýge ruqsat bermeıdi. Alla Taǵala Quranda: ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ ۚ «Asyrandy balalaryńdy óz ákeleriniń atymen atańdar. Allanyń quzyrynda eń durysy sol»[1], – dep buıyrdy.

 Sondaı-aq Quran Kárimde: وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا «Ary men abyroıyn saqtaı bilgen Imranqyzy Márııamdy da mysalǵa keltiredi»[2], – delingen.

Qudaıdyń jáne adamdardyń aldynda mártebeleri joǵary bolýyna qaramastan, Paıǵambarymyzdyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) jubaılary óz ákeleriniń esimderimen ataldy. Mysaly, Ábý Bákirqyzy Aısha, Omarqyzy Hafsa jáne Jahshqyzy Zeınep (Alla olarǵa razy bolsyn). Dese de turmysqa shyqqan keı áıelder kúıeýiniń tegine aýysyp jatady. Iaǵnı, qujatqa óziniń tegin ózgertip, kúıeýiniń famılııasyn jazdyrtady. Árıne bul «pálenshe áıel túgenshe otbasyǵa kelin bolyp bardy» dep aıtqanymyz sııaqty áıeldi tanytý maqsatynda jasalady. Osy sekildi bir kisini túrli jolmen tanytýǵa bolady. Mysaly, Nýhtyń áıeli men Lýttyń áıeli[3],

Perǵaýynnyń áıeli[4] Ibn Abbastyń azat etken quly Ikrıma, Álııa (anasy) uly Ismaıl. Ábý Saǵıd ál-Hýdrıden (Alla oǵan razy bolsyn) rıýaıat etilgen hadıste:

 أن زينب امرأة ابن مسعود رضي الله عنهما جاءت تستأذن على رسول الله صلي الله عليه وسلم فقيل:يا رسول الله هذه زينب تستأذن عليك, فقال صلوات الله وسلامه عليه:أي الزيانب؟ فقيل: امراة ابن مسعود, قال: ائذنوا لها, فأذن لها

«Másǵýdulynyń áıeli Zeınep (Alla oǵan razy bolsyn) Alla elshisine (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) kelip (kirýge) ruqsat suraıdy. «Ýa, Allanyń Elshisi! Zeınep kirýge ruqsat surap tur!» – degende, ol: «Qaısy Zeınep?» – dep suraıdy. «Másǵýdulynyń áıeli», – dep jaýap beredi. Ol: «Kirsin», – deıdi. Sonda oǵan kirýge ruqsat beredi»[5].

Osy hadıste áıeldi tanytý úshin óz eriniń, ıaǵnı sahaba Abdýllanyń tegimen atap tur. Qazirgi tańdaǵy óz eriniń tegimen jazylý úlgisi de tanytý maqsatynda jasalatyndyqtan sharıǵatqa qaıshy emes. Al sharıǵat óz ákesinen bas tartyp, «pálensheniń qyzy ne uly» deýge tyıym salady.    

ÚKIM:  

 1.   Árkim óz ákesiniń atymen atalýy kerek. Ákesiniń atyn ózgertý – haram.

2.   Turmysqa shyqqan áıel óz teginde qalǵany durys. Eriniń tegine ótý-ótpeýi óz erkinde. Biraq kúıeýi áıeline óz tegine ótýin mindetteýi durys emes.

[1] «Ahzab» súresi, 5-aıat.

 [2] «Tahrım» súresi, 12-aıat.

[3] «Tahrım» súresi, 10-aıat.

 [4] «Tahrım» súresi, 11-aıat.

 [5] Buharı men Múslım rıýaıat etken.

Istochnık: http://fatua.kz/kz/post/view?id=1066