Tarydaı jaqsylyqtyń taýdaı saýaby
Keıde jasaǵan kishkentaı jaqsylyǵymyz aqyrette ózimizge taýdaı saýap bolyp qaıtarylatynyn bile bermeımiz. Demek, jasaǵan kishkentaı ǵana jaqsylyǵymyzdyń ózi myńdaǵan kúnámizdiń keshirilip, Allanyń razylyǵyna jaqyndatýy múmkin degen sóz. Allanyń razylyǵyna jetemiz dep, úlken saýapty ister jasap, biraq nıetimiz durys bolmasa, onda ol basqa áńgime. Bári nıetke baılanysty. Teńiz tamshydan, teńge tıynnan quralatyny sııaqty, úlken saýaptardyń da kishkentaı jaqsylyqtardan quralatynyn nazarda ustaý kerek. Sebebi, Alla Taǵalaǵa az da bolsa turaqty oryndalatyn amal súıiktirek bolyp tabylady. Ardaqty Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) az da bolsa únemi, úzdiksiz jalǵasyp turatyn amaldyń qaıyry týraly aıtyp ketken.
Birde sahabalar Alla elshisinen (s.ǵ.s.): «Ýa, Allanyń elshisi, qandaı is Allaǵa eń unamdy is bolyp sanalady?» – dep suraıdy. Sonda Paıǵambarymyz Muhammed (s.ǵ.s.): «Únemi jáne úzdiksiz oryndalatyn nárse», - dep jaýap beredi (Tırmızı, «Qıraat», 2/2948). Demek, amaldyń sany emes, az bolsa da úzdiksiz jasalyp turýy mańyzdy. Únemi, úzdiksiz oryndalatyn amaldardyń saýaby aragidik isteletin amaldardyń saýabyna qaraǵanda kóbirek bolatyny týraly ımam Án-Náýáýı: «Az da bolsa únemi oryndalatyn amaldar arqyly Allaǵa boısuný jalǵasyn tabady. Bul Allany eske alý, Onyń baqylaýyn seziný, Oǵan yqylas qoıý jáne Oǵan qaraı bet burý arqyly bolady. Al kóp ári qıyn amaldar úzilip, toqtap qalýy múmkin. Tipti únemi oryndalatyn az amaldar damı kele aragidik oryndalatyn kóp amaldardan birneshe ese asyp túsedi», – dep qalam terbegen. Qulshylyqty turaqty oryndaýshylar oryndamaǵan qulshylyqtaryna da saýap alady. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) sonymen qatar, ár adamnyń ózi shamasy jetetin isti ǵana qolǵa alýdy buıyrǵan.
Taǵy bir hadıste bylaı delingen: «Shóldegen bir múmın qudyqqa túsip sý ishti. Bir ıt te qudyqtyń aldynda shólden óletindeı jaǵdaıda kútip otyrǵan edi. Álgi adam bul ıtke jany ashyp, aıaq kıimin sheship, sonymen ıtke sý berdi. Bul áreketinen Alla Taǵala razy boldy. Bul adamdy jánnatqa kirgizdi» (Mýslım). Nemese myna hadıste: «Aqıqatynda, qul ózi baıqamastan Alla Taǵalaǵa unamdy nárse aıtýy múmkin, osy úshin Alla Taǵala onyń dárejesin kóteredi. Aqıqatynda, qul baıqaýsyzda Alla Taǵalanyń ashýyn týdyratyn sóz aıtyp qoıýy múmkin, osy úshin Alla Taǵala ony Tozaqqa tastaıdy» (Buharı), - dep aıtylǵandaı, kishkentaı ǵana jaqsylyqtyń ózi nemese bir aýyz sóz de pendeni ne tozaqtyq, ne jánnattyq qyla alady eken.
Qudireti sheksiz Alla Taǵala bizdiń jasaǵan kishkentaı ǵana jaqsylyǵymyzdyń ózin elep, Qurandy bylaı deıdi:
«Sonda kim tozańnyń túıiriniń salmaǵyndaı jaqsylyq istegen bolsa, ol ony kóredi». («Zılzal» súresi, 7-aıat).
«...Qaıyrdan ne isteseńder, kúdiksiz Alla ony biledi» de» («Baqara» súresi, 215-aıat).
«...Jáne qaıyrdan ne isteseńder sóz joq, ony Alla biledi» («Nısa» súresi, 127-aıat).
Bizdiń jasaǵan ár isimiz meıli ol jaqsy, jaman is bolsyn júrekte óz izin qaldyrady. Jany men oıy taza, nıeti túzý adamnyń júregi de, uıqysy da tynysh, qulshylyǵy men tirshiligi de berekeli bolady. Óıtkeni, ol eshkimge qastandyq qylyp, qııanat jasaǵan joq. Nıeti izgi eken, demek aınalasyndaǵy adamdar da oǵan sondaı nıette bolady. Osynyń ózi adamdy túrli jamandyq ataýlydan aıyqtyrady eken. Muny tipti psıholog mamandardyń ózi rastap otyr. Mysaly, psıholog mamandardyń kómegine júginip kelgen depressııa jaǵdaıyndaǵy kóptegen adamdarǵa psıhologtar eki apta boıy jaqsy amaldar jasap otyrýǵa keńes beredi. Eń jaman degen adamnyń da júreginde ıneniń kózindeı bolsa da jaqsylyqqa oryn tabylady. Qaıyrly is jasaǵan saıyn júrek nurlanyp, sol sańylaýdaı jaqsylyqtyń ózi teńizdeı jaqsylyqqa aparýy múmkin. Sebebi, Alla Taǵalanyń bizderge degen meıiriminiń sheksizdigi sonshalyqty, bizdiń jasaǵan bir ǵana amalymyzǵa on, tipti júz jaqsylyq jasaǵandaı eselep saýap jazady.
Jan-jaǵyndaǵy adamdarǵa jaqsylyq jasaýdan jalyqpaǵan adam – únemi qulshylyq ústinde júrgen adam. Sondyqtan jaqsy is bolsyn, jaqsy sóz bolsyn nemese jáı ǵana jaqsy oı bolsyn, osy jaqsylyqtardy kúnde jasaýda nemquraılylyq tanytpasaq, sol isimiz bizdi Alla qalasa taýdaı saýapqa, ár musylmannyń armany bolǵan jánnatqa jetkizýi múmkin.
Laýra Qanatqyzy
