SYNAQTAR HIKMETI
Ahmad ıbn Hanbal Baqı ıbn Mýhalladty aýyryp jatqanynda zııarat etken edi. Sonda Ahmad: «Eı, Abdýrrahman, Allanyń saýabymen qýant! Saý kúnderde aýrý, al aýrý bolǵan kúnderińde saýlyq joq», – dedi.
Osylaısha ol adam balasy saýlyǵynda ishki dúnıesine mán bermeı, kerisinshe nápsi qalaýynyń kúsheıip, ómirge qushtarlyǵy arta túsetinin, al qatty naýqastyq halinde boıyn álsizdik bılep, ólimge bir taban jaqyndaı túskendeı sezinip, jaratqannyń qudiretin moıyndaı túsetinin bildirgen-di. Imam Ahmadtyń sózi Qurandaǵy «Hýd» súresiniń 9, 11-aıattarynan alynǵan: «Eger biz adam balasyna mol nyǵmet násip etip, sonan keıin ony qaıtaryp alsaq, sózsiz ol múlde kúder úzip, bizge qarsy keledi. Alaıda oǵan tıgen zııannan keıin, nyǵmetterimizdi arttyrsaq: «Jamandyqtar menen ketti» dep qýanyp, maqtanady. Biraq sabyr etip, izgi is istegender úshin jarylqaý jáne zor saýap bar».
Ál-Hafız ıbn Kasır: «Alla ózi meıirim etken quldarynan ózge jaǵymsyz sıpattaǵy quldary jaıynda habar beredi. Ondaılar eger ózine nyǵmetten keıin qıyndyq kelse, bolashaqqa degen kózqarasynan kúder úzip, qajı bastap, buryn izgilik pen ǵanıbet kórmegendeı, ótkenin joqqa shyǵara bastaıdy», – degen eken.
Sol sekildi eger kedeılikten keıin jaǵdaıy ornyna kelse, Alla Taǵala «Hýd» súresiniń 10-aıatynda aıtqandaı: «Ol jamandyqtar menen ketti», – deıdi. Osydan keıin meniń basyma qıyndyq pen jamandyq kelmeıdi dep oılap, túk bolmaǵandaı: «...kúdiksiz ol qýanyp, maqtanady», – dep taırańdap shyǵa keletinin baıandaıdy. Olaı bolsa adam balasy jaqsylyqta Allaǵa shúkirin aıtyp, qııandyqta sabyr eter bolsa mol syı-sııapatqa keneledi. Bul: «sabyr etip, izgi is istegender úshin jarylqaý jáne zor saýap bar» degen Allanyń ýádesi.
Qıyndyqqa sabyr etýdiń nátıjesi jannat syıy ekenin bilý qajet. Biz ózimizdi qıyndyq kelgende sabyrlyq etýge, jaratýshymyzǵa degen jaqsy ádep kórsetip, qıyndyqtyń túbinen jaqsylyq izdeýge boıymyzdy úıretýimiz kerek. Kitaptyń sońǵy qorytyndysynda jazýshy Bazarjýmhýrdyń bylaı degenin mysal keltiredi: «Syıdyń aldyndaǵy qıyndyq – as isher aldyndaǵy ashtyq sekildi. Ishetin jerin jaqsartyp, lázzattana asyn ishedi». Platon: «Barshylyq, molshylyq kezinde emes, qıyndyq pen joqshylyq kezde tapqan dostan aıyrylma», – degen.
Qıynshylyq aqıqatqa kózińdi ashady. Platon birde: «Molshylyq tún sekildi, ne istep, ne jegenińdi kóre almaısyń. Al qıyndyq kúndiz sekildi, ol jerde ózińniń jáne ózgeniń qalaǵanyn kóre alasyń», – depti. Azdashır: «Qıyndyq, tarshylyq jaǵymdy ıis sý sekildi. Ol arqyly barshylyq kezde kóre almaǵan nárselerińdi kóresiń», – degen.
Bas múftı Naýryzbaı qajy Taǵanulynyń "Úmit sáýlesi" kitabynan
