Shynaıy táýbe qandaı bolýy kerek?
Jasaǵan kez kelgen kúná táýbeni talap etedi. Qasıetti Quranda: «Sózsiz, Alla táýbe etkender men tazalanǵandardy súıedi»[1], - dep keledi. Uly Jaratýshy Alla Taǵala bizderge óz kúnálary úshin shynaıy táýbe etetinderdi jaqsy kóretindigi jáne keshiretindigi týraly habarlaıdy. Jasaǵan kúnásin moıyndap, sol kúnáni endi jasamaýǵa bel býyp, Alladan qorqyp, keshirim surap, duǵa qylyp, shynaıy táýbe etken adamnyń táýbesi qabyl bolady. Bul týraly «Táýbe» súresiniń 104-aıatynda: «Olar pendesiniń duǵasyn qabyl etip, sadaqalaryn alatyn tek qana Alla ekenin bilmeı me? Shynynda, Alla – táýbeni qabyldaǵysh, erekshe meıirimdi», – dep aıtylǵan. Sondyqtan, árbir shynaıy táýbe qabyl etiledi. Alla Taǵala shynaıy táýbe etkenderdiń kúnálaryn saýapqa aınaldyratyny týraly: «Kimde-kim táýbe qylsa, sondaı-aq kim ıman keltirip, izgi is istese, mine Alla olardyń jamandyqtaryn jaqsylyqtarǵa aýystyrady. Alla óte jarylqaýshy, erekshe meıirimdi»[2], – delingen. Paıǵambarymyz Muhammed (s.ǵ.s.): «Allaǵa ant, shyn máninde men bir kúnde Alladan jetpis mártebeden astam keshirim tilep, táýbe etemin», – degen.
Djalaladdın Rýmı óziniń «Masnáýı» atty kitabynda myna oqıǵany baıandaıdy: «Halıfa Omardyń (r.a.) kezinde toılarda syrnaı tartyp, án shyrqaıtyn bir syrnaıshy bolǵan eken. Qartaıǵan soń óziniń ataǵy men bedelin joǵaltyp, kedeılikte ómir súredi. Bir kúni ol úmiti úzilip, qajyp Alladan jalbarynyp suraıdy: «Ýa, Alla Taǵalam! Sen maǵan uzaq ómir men kóp múmkindik berdiń. Sen myna men sııaqty kúnáhar qulyńdy eshqashan Ózińniń jomarttyǵyń men rızyǵyńnan aıyrǵan emessiń. Men jetpis jyl boıy Saǵan táýbe etpesten kúná jasap keldim. Sen meni nesibemnen, tipti, bir kún bolsa da aıyrǵan emessiń. Endi qaýqarsyz qalǵan shaǵymda, kún kórer kirisim taýsylyp, kómek surap Saǵan bet buryp, qol jaıyp otyrmyn», – dep jylaǵan kúıi jaqyn mańda ornalasqan zıratqa baryp, mýzykalyq aspabyna basyn qoıyp, uıyqtap qalady.
Dál osy ýaqytta Omar (r.a.) da uıyqtap jatqan bolatyn. Túsinde: «Ýa, Omar! Zırat mańynda Bizdiń tańdaýly qulymyz jatyr. Qazynadan jeti júz dınar alyp, oǵan ber de, bylaı de: «Myna dınardy al da, keregińe jarat, bitip qalsa qaıtadan maǵan kel», – degen daýys estıdi.
Sol sátte uıqydan oıanyp, dereý zırat mańyna barady. Sol jerge baryp, aldy-artyna qarap, uıyqtap jatqan qart syrnaıshydan basqa eshkimdi kóre almaıdy. Ol (r.a.) óz-ózine: «Myna kári syrnaıshy qalaısha Allanyń tańdaýly quldarynyń biri bola alady?» – dep ishteı tańdanady, «Biraq qarańǵy júrekter de nurǵa bólenýi múmkin ǵoı» degen oımen syrnaıshynyń qasyna baryp, ony oıatady. Oıana salyp, kóz alynda Omardy (r.a.) kórgen syrnaıshynyń qoryqqanynan óńi qýaryp ketedi. «Menen qoryqpa, men saǵan Alladan qýanyshty habar alyp keldim. Alla saǵan sálem joldap, meniń saǵan myna aqshany ákelip berýimdi tapsyrdy. Aqshań bitse maǵan qaıta kelersiń», – deıdi.
Muny estigen syrnaıshy uıattan zar ılep jylap jiberedi. Mýzykalyq aspabyn syndyryp, Allaǵa jalbarynyp bylaı deıdi: «O, Jaratýshym! Osy ýaqytqa deıin Saǵan qulshylyq qylmaı,ómirimdi zaıa ketirip, kúnáhar qul bolyp kelgenim úshin Ózińnen keshirim suraımyn. Sen maǵan bergen ómirimniń bir kúnin de baǵalamaı, bul ómirden bir kúni joq bolarymdy bilsem de, ýaqytymdy tekke ótkizipin.O, Alla! Osy ýaqytqa deıin jasaǵan barlyq kúnálárim úshin táýbe ettim, meni keshir», – dep eńirep jylaıdy.
Osy sózderdi aıtqannan keıin qart syrnaıshy «Alla!» degen sózdi aıtyp, sol jerde jan tapsyrady. Bul oqıǵadan keıin, Omar (r.a.) musylmandarǵa: «Qarańdar! Shynaıy táýbe osyndaı bolýy kerek. Alla barshamyzdy táýbe etken quldardan etsin!» – dedi.
Laýra Almahanova
