Salaýat – sarańdyqtan saqtaıdy
Birde Alla Elshisi (s.ǵ.s.) qyzy Fatımaǵa (r.a.): «Adamdar ishinde eń sarańy kim dep oılaısyń?» – dep suraǵan eken. Fatıma (r.a) anamyz: «Alla Taǵala násip etken dáýletten sadaqa bermeıtin adamdy eń sarań deýge bolar», – deıdi. Sonda Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Joq, meniń atym atalǵan jerde maǵan salaýat aıtpaǵandar. Mine, solar – naǵyz sarańdar!» – degen eken.
Jalpy, eki dúnıe sultany bolǵan Muhamed (s.ǵ.s.) paıǵambarymyzdyń esimin estigende salaýat aıtyp, sálem joldaý – barsha musylmanǵa mindet bolyp sanalatyn isterdiń biri. Úmbetine úlgi bolyp, súnnetimen sara jol qaldyrǵan Súıikti elshige (s.ǵ.s.) salaýat aıtqan adamnyń saýapqa keneletini taǵy bar. Bul jaıynda Alla Elshisiniń ózi bylaı deıdi: «Maǵan bir ret salaýat aıtqan kisige Alla Taǵala on saýap jazady». Demek, bir sát ýaqytymyzdy qıyp, bir aýyz salaýat joldasaq, Jaratýshy quzyrynda saýap jınaıdy ekenbiz. Qasıetti Quran Kárimniń «Ahzab» súresinde Alla Taǵala: «Rasynda Alla, Paıǵambarǵa rahym etedi. Jáne perishteler salaýat aıtady. Áı, Múminder! Oǵan salaýat jáne yqylaspen sálem keltirińder», – dep ámir etedi.
Islam ǵulamalary árbir musylman balasyna ómirinde bir salaýat aıtý – paryz dep bekitken. Al, Onyń (s.ǵ.s.) atyn estigende, jazǵanda, oqyǵanda salaýat aıtý – ýájip, keıinnen qaıtalaý – súnnet amal bolyp tabylady.
Aqıqatynda, kórkem minezdi kemeline keltirip, paıǵambarlar padıshasy atanǵan Muhamed Mustafa (s.ǵ.s.) ózine aıtylǵan salaýatqa muqtajdyǵy joq. Kerisinshe, biz oǵan salaýat aıtyp, sálem joldaý arqyly Alla Taǵala quzyrynda mártebemiz joǵarylap, keshirimge ıe bolamyz. Óıtkeni, Alla Elshisine (s.ǵ.s.) salaýat joldap, oǵan jáne onyń otbasyna bereke men tynyshtyq tileý – júregimizdi nurǵa bólep, súıispenshilik sezimin oıatady. Al, Alla Elshisin súıgen adamnyń júregi kirden tazaryp, nurlana túsetini sózsiz.
Ábý Dárdadan jetken bir hadıste Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) bylaı deıdi: «Kimde-kim tańǵy jáne keshki ýaqyttarda maǵan arnap on ret salaýat aıtyp, sálem joldaıtyn bolsa, qııamet kúni meniń shapaǵatyma bólenedi». Al, Álemniń raqym nury, eki dúnıe sardarynyń atyn estı tura, salaýatqa sarańdyq tanytqan jannyń taýlar júndeı tútilip, kólder qumǵa jutylyp, anasy balasynan bezetin aqyret kúni ornaǵanda, ókinishten opyq jep, san soǵyp qalary aqıqat. Sondyqtan da synaq ómirdiń ár sátin saýapqa arnap, Súıikti Elshimiz (s.ǵ.s.) aıtqandaı sarańdyqtan saqtanaıyq!
SALAÝAT AITÝ UNAMDY BOLATYN ORYNDAR MEN ÝAQYTTAR
Azan aıtylǵan kezde azanshynyń sózderin qaıtalap bolǵan soń artynsha salaýat aıtý. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) bir sózinde: «Eger azan estigen bolsańdar, dereý azanshynyń sózin qaıtalap otyryńdar da, artynsha maǵan «Allahýmmá sallı alá Muhammadın ýá alá alı Muhammad, kámá sallaıtá alá Ibrahımá ýa alá alı Ibrahım, ınnaká hamııdýn májııd» dep salaýat aıtyńdar...», – dep ósıet etken.
Duǵanyń aldynda jáne sońynda salaýat aıtý. Negizinde, árbir duǵa etýshi adam áýeli Alla Taǵalaǵa madaq aıtyp, ekinshi Onyń paıǵambaryna (s.ǵ.s.) salaýat aıtyp, sonan soń baryp óz qalaǵanyn surap, artynan taǵy da paıǵambarymyzǵa (s.ǵ.s.) salaýat aıtýy kerek. Paıǵambarymyz bul jóninde bylaı degen: «Eki salaýat arasynda aıtylǵan duǵa mindetti túrde qabyl bolady».
JUMANYŃ KÚNI MEN TÚNINDE SALAÝATTY KÓBIREK AITÝ
Onyń aty atalǵanda, jazylǵanda jáne atyn estigende salaýat aıtý. Buǵan paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) Tırmızıden jetken myna bir hadısi dálel: «Meniń atym atalǵan jerde maǵan salaýat aıtpaǵan adam ońbaı ketsin».
Tańǵy jáne keshki ýaqyttarda salaýatty kóbirek aıtý. Bul jóninde ardaqty sahaba Ábý Dárda (r.a) aqıyq elshiniń (s.ǵ.s.) myna bir hadısin jetkizedi: «Kimde-kim tańǵy jáne keshki ýaqyttarda maǵan arnap on ret salaýat aıtyp, sálem joldaıtyn bolsa, qııamet kúni meniń shapaǵatyma bólenedi».
Meshitke kirgende jáne shyǵyp kele jatqanda. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Meshitke kirerde «bısmıllah, alhámdýlıllah, ýás sálatý ýás sálámý alá rasýlıllah, Allahýmmáǵfırlı zánbı ýáftáh lı ábýábı rahmatık» dep jáne shyǵarda «bısmıllah, alhámdýlıllah, ýás sálatý ýás sálámý alá rasýlıllah, Allahýmmáǵfırlı zánbı ýáftáh lı ábýábı fadlık» dep aıtyńdar», –degen.
Qýat Erǵalıuly
