RAMAZANDA TÓRT ISTI KÓBEITIŃDER
Ramazan aıynyń sońǵy on kúndiginde Paıǵambarymyz qulshylyqqa degen yjdaǵattylyǵyn kóbeıtip, túnin qulshylyqpen ótkizip ári otbasyna da sony buıyratyn. Paıǵambarymyzdyń bul áreketiniń bir sebebi, sońǵy on kúndiktegi Qadir túnin izdeý edi. Sebebi, «Qadir túnin shyn ıman keltirgen ári saýaptan úmittengen halde ótkizgen pendeniń buryn istelgen kúnálary keshiriledi». (Mýslım)
Imam Tırmızı rıýaıaat etken hadıste Aısha anamyz: «Rasýlalla Ramazannyń sońǵy on kúndiginde meshitte ótkizip: áQadir túnin Ramazan aıynyń sońǵy on kúndiginen izdeńder», - degen.
«Paıǵambarymyz Shaǵban aıynyń sońynda bizge: «Óte uly jáne berekeli Ramazan aıy kele jatyr. Bul aıda myń aıdan artyq tún bar. Haq Taǵala Ramazan aıynyń orazasyn paryz etip, túngi namazdy saýap alýǵa sebep etti. Bul aıda izgi amal isteýmen Alla Taǵalaǵa jaqyndaǵan adam Ramazan aıynan tys ýaqytta paryz amalyn istegen bolady. Ramazan aıynda paryz amalyn oryndaǵan adam basqa aıda oryndaǵan jetpis paryz amaldyń saýabyn alady. Bul – sabyr aıy. Al sabyrlyqtyń syıy – jánnat. Bul – qaıyrymdylyq aıy. Bul aıda múmınniń rızyǵy molaıady. Bireýdiń oraza ustaǵandy tamaqtandyrǵany onyń kúnálary keshirilip, tozaq otynan azat etilýine septigin tıgizedi. Ári ol oraza ustaǵannyń saýabyndaı saýap alyp, odan oraza ustaýshynyń saýaby kemitilmeıdi. Sonda sahabalar: «Ia, Allanyń Elshisi! Bizdiń árbirimizdiń oraza ustaǵandy tamaqtandyrýǵa shamamyz jete bermeıdi»,-degende Paıǵambarymyz: «Alla Taǵala, tipti, bir qurma, bir urttam sý nemese súttiń sebebimen de saýabyn beredi. Bul aıdyń birinshi bóligi — Haq Taǵalanyń rahmeti, ekinshi bóligi — keshirimi, úshinshi bóligi – tozaqtan azat bolý. Haq Taǵala Ramazan aıynda qulyna keńshilik etken adamnyń kúnásin keshirip, ony tozaqtan azat etedi. Ramazanda tórt isti kóbeıtińder. Onyń ekeýimen Rabbylaryńdy razy etseńder, ekeýi senderge mindetti. Rabbylaryńdy razy etetin eki is: «Haq Taǵaladan ózge táńir joq»,-dep kýálik etý jáne kóp ıstıǵfar aıtý. Istelýi mindetti bolǵan eki amal: Haq Taǵaladan jánnatqa kirgizýin surap, tozaqtan pana tileý. Oraza ustaǵanǵa sý bergendi Haq Taǵala Qııamet kúni meniń haýyzymnan sýsyndatady. Keıin ol jánnatqa kirgenge deıin shóldemeıdi»,-dedi».(Kanzýl-Ǵúmmál)
Osy jerde bul hadısti keltirýdegi maqsat: nazaryńyzdy Paıǵambarymyzdyń: «Ramazanda tórt isti kóbeıtińder. Onyń ekeýimen Rabbylaryńdy razy etsender, ekeýi senderge mindetti. Rabbylaryńdy razy etetin eki is: «Haq Taǵaladan ózge táńir joq»,-dep kýálik etý jáne kóp ıstıǵfar aıtý. Istelýi mindetti bolǵan eki amal: Haq Taǵaladan jánnatqa kirgizýin surap, tozaqtan pana tileý»,-degen sózine aýdarý.
«Jer aıtyp jetkizbesin» demekshi, ómirimizde qanshama kúná istedik? Qansha namazymyz ben orazamyz qaza boldy? Taǵysy taǵy bar. Al endi Jaratýshy Ieniń raqymy men meıirimi erekshe jaýǵan qasıetti Ramazan aıynda táýbege kelip kúná-kemshilikterimiz úshin keshirim suramasaq, «lá ıláhá ıllál-lah» kálımasyn kóp aıtyp ımanymyzdy jandandyrmasaq, Rabbymyzdan bizdi jánnatqa kirgizip, tozaq azabynan aman etýin tilemesek, ne bolǵany? Bul bizdiń taǵy bir kemshiligimiz be, álde jetistigimiz be?!
Paıǵambarymyz Muhammed: «Meniń sahabalarym juldyz tárizdi. Olardyń qaısyna erseńder de, týra jol tabasyńdar»,-dep sıpattaǵan sahabalar Ramazan jaqyndaǵan saıyn qýanyp, bitken kezde: «Rahmet aıy aıaqtaldy»,-dep ókinetin.
Bul Paıǵambarymyzdy jan-tánimen jaqsy kórgen, din úshin ashtyq pen joqshylyqqa sabyr etken, saharanyń shyjyǵan ystyǵynda kápirlermen jalań aıaq júrip shaıqasqan, Paıǵambarymyzdyń «Islam dini» ataýly amanatyn bizge ushaq, teledıdar, gazet arqyly emes, myńdaǵan shaqyrymdy jaıaý júrip, jolda túrli qaýip-qaterdi bastan ótkizgen, «musylman», «úmmet» dese júregi eleń etken sahabalardyń Ramazan aıyn qurmetteýiniń belgisi.
Al biz osy aıtylǵannyń barlyǵyn bastan ótkermeı-aq, tym bolmasa Jaratýshy Iemiz bizge násip etip turǵan múmkindikti jiberip almasaq etti!
