Ramazan qaıtse paıdaly ótedi

Ramazan aıy – bereke men jaqsylyqqa toly aı. Ramazannyń ózge aılardan ereksheligi – Alla Taǵala bul aıda Muhammed paıǵambarǵa (s.ǵ.s) Qurandy túsirip bastaǵan, orazany paryz qylǵan. Bul aıda jánnat qaqpalary ashylyp, tozaq qaqpalary jabylady. Bul aıda – Quran molynan oqylyp, duǵalar kóp jasalady. Bul aıdy orazamen, ǵıbadat-qulshylyqpen ótkerip, Allanyń meıirim-bereketinen molynan ustap qalý kerek. Sebebi, bul aı nóserlep jaýǵan kóktemgi jańbyr ispetti, kim baqshasyn soǵan daıyndasa bereketin kóredi, al kim nemquraıly bolsa, maqurym qalady.

ENDEShE, RAMAZANDY QALAI TIIMDI PAIDALANAMYZ?

 

Oraza – keı adamdardyń oılaǵanyndaı, tamaq pen sýsynnan tyıylý ǵana emes. Alla Taǵala bul aıdy musylman adamnyń kúnálary men qatelikterine keshirim jasaýyna basshylyq etti, endeshe ár musylman adam bul aıdy eń kemel túrde qarsy alyp, kemel túrde ótkizýi kerek. Musylman jurtshylyǵyna Ramazandy barynsha paıdaly ótkerýi úshin mynadaı keńester beremiz:

– Shynaıy táýbe. Orazanyń negizgi maqsaty – shynaıy táýbe jasaý. Táýbe – Allaǵa jaqyndatatyn alǵashqy qadam. Táýbeniń sharttary: kúnálardan alys bolý; jasaǵan kúnálary úshin keshirim tilep, jasaǵany úshin ókinish tanytý; ol iske qaıta oralmaý; shynaıy ımanmen salıqaly is jasaýǵa bel býý; eger jasaǵan kúnási sebepti áldekimge zııan keltirgen bolsa, aqysyn qaıtarý.

– Paryz amaldardy oryndaý: bes ýaqyt namazdy tolyq oqý; qazalaryn tolyqtyrý; zekettiń ýaqyty kelse óteý.

– Bekitilgen súnnetterdi tolyq oqý;

– Bekitilmegen súnnetterdi oqý: táhajjýd, duha, asyr men quptan namazynyń aldyndaǵy tórt rákaǵat súnnetter t.b.

– Taraýıh namazyn oqý, múmkin bolsa jamaǵatpen, múmkin bolsa meshitte ımammen oqý;

– Tildi jaman sózderden saqtaý: ǵaıbat, ósek-ótirik, sógis aıtpaý, jamandamaý;

– Qulaqty haramnan tyıý: ósek aıtylatyn oryndardan alys bolý, jaman sózdi adammen birge otyrmaý, mán-maǵynasyz óleń tyńdamaý, qasyńyzda bireý jaman aıtyp bastasa, oǵan «toqtat, doǵar» dep orazanyń izetin kórsetý;

– Kózdi tyıý: jaman nársege qaramaý, tábet shaqyratyn taǵamdarǵa qaramaý, ashyq-jalańash kıingen adamdardan kózdi tyıý, mán-maǵynasyz baǵdarlamalar men jón-josyqsyz serıaldar kórmeý;

– Bes ýaqyt namazdy meshitte, jamaǵatpen oqýǵa tyrysý;

– Ramazan boıy kúndelikti Quran oqý: shamasy kelse kúnine bir paradan, shamasy kelmese oqı alǵanynsha, biraq turaqty túrde oqyp turý;

– Kúnine bir nemese birneshe hadıs oqyp, jattap turýy;

– Ramazan Quran aıy ekenin eskerip, kúnine birer aıattardan jattap turý;

– Týysqandarmen qarym-qatynas jasaý, qonaqqa shaqyrý, qonaqqa barý, syılyq syılaý;

– Kórshiler men aralas-quralas turatyn joldastarmen qatym-qatynas jasaý. Ramazan shattyǵymen bólisý;

– Barynsha kóp zikir jasaý: júrgende, otyrǵanda «Sýbhanallah, Alhamdý lılláh, Allahý Akbar, Lá ıláhá ıllallah» dep júrý;

– Meshitterde bolyp jatqan sabaqtarǵa qatysý; fıqh, hadıs, tápsir t.b.

– Barynsha dáretpen júrýge tyrysý;

– Otyz kún boıy azdap bolsa da kúndelikti muqtaj jandarǵa sadaqa berý, mysalǵa bir adam orazada 3000 tenge sadaqa bergisi kelse, ony otyzǵa bólip kúndelikti 100 tengeden berý.

– Arazdasyp jaryspaı qalǵan adamdardyń aralaryn túzeýge tyrysý;

– Ózgelerge kómektesý ári jomarttyqty qalyptastyrý.

– Aýyzashar jasaý jáne aýyzashar dastarhandaryna qatysý;

– Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s) ómirimen tanysý, Sıra kitap oqý;

– Sáresi men aýyzashar ýaqytynda Paıǵambar (s.ǵ.s) duǵalary men kórkem duǵalardy oqý, alaıda uzaq sozyp jibermeý.

– Ramazannyń kórkemdigin ózgelerge jetkizýge tyrysý, oraza ustamaǵandarǵa nasıhat jasaý;

– Aýyz ashýǵa asyǵý, aýyz bekiterde birnárse jeý, sebebi onda bereke bar;

– Ramazannyń sońǵy kúnderinde meshitte ıǵtıkaf jasaý;

– Shamasy kelse kishi qajylyqqa barý;

– Áke-sheshe men jaqyn týysqandarǵa jaqsylyq jasaýdy umytpaý;

– Qıyndyq shegip jatqan musylmandarǵa duǵa jasaý;

Mine, bul aıtylǵandar – Ramazan aıynda jasalýy múmkin qaıyrly da salıhaly ister. Bálkim, keı adamdar bulardy jaıshylyq ýaqytta da jasap  júrgen shyǵar, alaıda osy berekeli aıdyń qurmetine, Allaǵa taǵy bir taban jaqyndaý maqsatynda osy amaldardy iske asyrsaq, ózimiz úshin de ,dinimiz úshin de kóp nárse istegen bolamyz.

Ramazan aıy berekeli bolsyn. Allanyń raqymy jaýsyn!

Naýryzbaı qajy Taǵanuly
QMDB tóraǵasynyń birinshi orynbasary, naıb múftı,
Respýblıkalyq «Áziret Sultan» meshitiniń bas ımamy