Ramazan aıynda kóp kezdesetin qateler

Alla Taǵala orazany úlken maqsat úshin paryz etti. Oraza – taqýalyq, jandy tazartý jáne boıdaǵy minezdiń minin túzeıtin qulshylyq. Aýyz bekitý pendelerdi ashtyq jáne shólmen qınaý emes. Sondyqtan tutqan oraza sharıǵat úkimderine saı jáne ádepteri saqtalsa, mol jemisin beredi. Alaıda, ókiniishke oraı keıbir oraza tutýshy qaýym bul úkimder men ádepterge mán bere bermeıdi. Sonyń saldarynan orazalaryna keri áser etetin jáne saýabyn kemitetin qatelikterge jol beredi. Mine, sol keń taraǵan qatelikterden saq bolyńyzdar:

1. Bul aıdyń qasıetterine asa mán bermeý.  Bylaısha aıtqanda, on eki aıdyń sultanyn basqa aılar sııaqty esh ózgerissiz qarsy alý. Oraza kele jatyr dep taqýalyq pen qulshylyqty kúsheıtip, kedeı-muqtajdarǵa kómek berip, daıyndyq jasaýdyń ornyna tek azyq-túlikpen qamdanyp qarsy alý;

2. Ramazan aıy kelgenin jaqtyrmaý. Oraza aıynyń tez ótýin ishteı qalaý. Mundaı oı qulshylyqtyń nápsisine aýyr tıgendiginen jáne qumaryn tııýǵa májbúr bolǵandyqtan keledi. Ol adam qulshylyqtyń raqaty men lázzatyn sezinbeıdi. Mundaı adamdar orazany aınalasyndaǵylarǵa eliktep nemese amalsyzdan tuta salady. Osynyń saldarynan orazanyń nesibesinen maqurym bolady.

3. Orazanyń úkimderin úırenbeý. Qajetti saýaldarǵa jaýap izdeýde enjarlyq tanytý. Ramazan orazasy – paryz qulshylyq, sondyqtan musylman jan oraza qalaı tutylady, onyń paryzy, ýájibi, súnneti men mákrýh jáne buzatyn amaldaryn bilý tıis;

4. Oraza kezinde kúnálardan alshaq júrmeý. Kóp jaǵdaıda oraza tutýshy ózin as-sýdan jáne qumarlyqtan tyıǵanymen, ǵaıbat aıtý men ósek-aıań, balaǵat sózderden jáne kózin tııa almaı jatady. Al, hadıste: «Kimde-kim jaman sózden jáne áreketten tıylmasa, onyń taǵam men sýsynnan tıylǵany Alla Taǵalaǵa qajet emes», – dep aıtylǵan.

5. Oraza kezinde oryndaýǵa bolmaıdy degen oımen keıbir súnnet amaldardy tárk etý. Máselen, dáret alǵanda sý ketip qalady degen qaýippen aýyz-muryndy shaımaý. Ásili, sý jutqynshaqqa ketpese bolǵany. Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) dáreti jaıly: «Ol dáretti jaqsylap alatyn, saýsaqtarynyń arasyn salalap, jaqsylap murnyna sýdy tartyp tazalaıtyn, tek orazada óıtpeıtin», – degen rıýaıat bar.

Osy sekildi keıbir jandar mısýakty orazany buzady dep kúndiz qoldanbaıdy. Al, negizi mısýakty oraza tutýshy táýlik boıy qoldana berýine bolady.

6. Qulshylyq pen qaıyrymdylyqty tek orazada jasaý. Ramazan bitisimen-aq baıaǵy sol kúná men jaman ádetine oralý. Bul Ramazan aıynan sybaǵasyz qalǵanyn bildiredi. Orazanyń olardyń jan dúnıesine eshbir áser etpegeniniń belgisi. Qasıetti Ramazan aıynyń Rabbysy bolǵan Alla taǵala qalǵan on bir aıdyń jaratýshysy emes pe?! Al, Jaratýshy Ie pendesine ámirin oryndaýdy jáne kúnádan qashýdy barlyq ýaqytta paryz etken. Tek orazada emes.

7. Bul aıda orazany syltaýratyp, kúndi uıqy jáne jalqaýlyqpen ótkizý. Bul óz kezeginde bes ýaqyt namazdy durys oqýǵa kedergisin tıgizedi. Al, túnde jaǵymsyz, qup sanalmaıtyn árekettermen ýaqytty óltirý. Osylaısha adam qasıetti kúnderdi túk paıdasy joq ispen ótkizedi.

8. Kúndiz ash jáne shóldep júrgendikten minez jaman bolyp, ashýshańdyq paıda bolýy. Hadıste: «Oraza – qalqan. Sender oraza tutsańdar, jaman is jasama, jaman sóz sóıleme. Eger bireý uryssa nemese til tıgizse, men orazamyn dep aıtsyn»,– degen.

9. Aıdyń sońǵy kúnderindegi qulshylyqqa mán bermeý. Ramazan aıynyń basynda namaz oqıtyn jáne qulshylyqqa erekshe den qoıǵan adamdardyń sany kóp bolady. Aıdyń orta sheninde olardyń birte-birte azaıady. Al, aıdyń sońynda tipten. Kerisinshe, aıdyń sońǵy kúnderi qulshylyqty kóbeıtý kerek. Sebebi, paıǵambarymz (s.ǵ.s.) Ramazan aıynyń sońǵy on kúni erekshe qulshylyqqa den qoıatyn edi.