Ramazan aıyna daıyndalý ádepteri

Kez kelgen mańyzdy is daıyndyqty talap etedi. Musylman adam Quran túsirilgen, kúnalardyń keshirilýine sebepshi bolatyn, jánnat esikteri ashylyp, tozaq esikteri jabylatyn, shaıtandar kisendeletin, jylyna bir márte ǵana keletin Ramazan atty ulyq aıdyń kelýine úlken daıyndyqpen qadam basqan jón. Ramazan bizderge jylyna bir márte keletin qonaq ispettes. Eger biz ony qurmetpen qarsy alsaq, qııamette qurmetke bólenýimizge sebepshi bolady. Qasıetti aıdyń ár ýaqytyn baǵalap, durys ári jaqsylyq amaldarǵa toly etip ótkizýimiz úshin qajetti birneshe ádepterdi eskergenimiz durys. 

1. Alladan Ramazan aıyna amandyqta jetkizýdi surap, duǵa etý

Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s) kózin kórgen sahabalar Ramazanǵa alty aı qalǵanda, «Ramazanǵa jetkiz» dep Alladan tilek tilep, Ramazan aıy ótkennen keıin alty aı boıy qasıetti aıda jasaǵan jaqsylyq amaldarymdy qabyl et dep duǵa etetin bolǵan. Adamzattyń ardaq tutar ustazy (s.ǵ.s) Ramazan qarsańynda Alladan bylaı dep suraýymyzdy úıretken:

اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي رَجَبٍ وَشَعْبَانَ وَبَلِّغْنَا رَمَضَانَ

«Iá, Allam, bizderge Erejep jáne Shaǵban (aılarynda) bereket ber ári bizderdi ramazanǵa  (amandyqta) jetkize gór».

2. Fıqh kitaptarynan oraza týrasynda bir qaıtalap oqyp shyǵyńyz

Oraza – namaz sııaqty kúndelikti bes ýaqyt oryndalatyn qulshylyq emes. Ol jylyna bir márte ǵana keletin bolǵandyqtan, orazaǵa qatysty keı máselelerdi adam balasy umytyp, esten shyǵaryp alýy yqtımal. Osy sebepti, tipti, bilgen bolsa da qasıetti aı kirmes buryn oraza úkimderin, taǵy bir qaıtalap shyqqan jón. 

3. Ómirińizdegi eń sońǵy Ramazan aıynyń orazasyn tutatyndaı sezimde bolyńyz 

Qandaı da bir adammen sońǵy márte kezdesetindigin bilgen kisi ol kezdesýdi jiberip almas úshin bar kúsh jigerin jumsap, kezdesýleriniń barynsha mándi ótýine mán beredi. Osy syńdy qulshylyq máselesinde de musylman adam ár jasaıtyn qulshylyǵyna erekshe den qoıyp, ony ózi ómirindegi eń sońǵy qulshylyǵyn jasap jatqanyndaı sezimde bolýy tıis. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s) bizderge: «Namazyńa turǵanda, ony qoshtasyp turǵan adamnyń namazyndaı oqy», – dep keńes bergen. Qasıetti Ramazandy da bizder sońǵy márte qarsy alyp jatqandaı sezimde bolýymyz qajet. Osylaı istegen adam orazadan barynsha paıda alyp, ramazan aıynyń ár ýaqytyn bos joǵaltpaý úshin bar ynta jigerin salary sózsiz.

4. Ramazan aıynda jaqsylyq amaldar jasaýǵa shyn júrekten nıettený 

Hadıste «Shyn máninde, amaldar tek qana nıetke baılanysty» dep  aıtylǵandaı, kez kelgen amal nıetpen ólshenedi. Qulshylyq máselesinde musylman adamnyń nıetin jańartyp turýy mańyzdy.  Ramazan aıy kelerden ózimizge «qandaı jaqsylyq amaldar jasaýyma bolady» degen suraq qoıyp, shamam keledi degen amaldardy tizip, iske asyrýdy shynaıy túrde nıettengenimiz jón. Tipti, isteı almaı qalǵan jaǵdaıdyń ózinde Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) hadısinde: «Kim jaqsy is isteýdi nıet etse, biraq ony oryndamasa, Alla óz qasynda tolyq bir jaqsy is jasaǵanyndaı jazady» dep aıtylǵandaı, istegendeı saýap jazylýy úmit etiledi. Mysalǵa, Alla qalasa, mynandaı isterdi isteımin dep nıettensek bolady:

• Bir aı ishinde Qasıetti Qurandy bastan aıaq oqyp shyǵýdy nıettený. (Eger arabsha tájýıdpen oqı almasa, qazaqsha maǵynasyn oqý;

• Osy aıdy paıdalanyp boıymdaǵy jaman dep tanylǵan sıpattardan múlde arylyp, ózińdi jaqsy jaqqa ózgertý;

• Barlyq adammen tek jaqsy mámilede bolý;

• Tańǵy jáne keshki oqylatyn duǵalardy tastamaı oqý;

• Otbasymmen jaǵdaıy tómen birneshe adamǵa járdemdesemin;

5. Ramazan aıyna arnalǵan jospar qurý

Ramazan aıynyń ár ýaqyty qundy. Ári ol aıdaǵy altyn ýaqyttardy bos ótkizbes úshin adam óziniń ýaqytyn júıelep, rettep, josparlap  qoıýy qajet. Jospardy qaǵaz betine túsirýge de bolady. Ol úshin Quran oqý, duha namazy, taraýyq namazy, táhajjýd namazy syńdy amaldardy, ári saqtaný qajetti bolǵan bos sózden tildi tııý, jamanǵa kóz salýdan kózdi tııý, ashýlanbaý, adamdarmen qarym-qatynasta kúlimsirep, jymıyp sálemdesý degen syńdy ózińizdiń boıyńyzda qalyptastyramyn degen amaldardy jazyp qoıý qajet. Keıin qaǵazǵa biriniń astyna birin tizip, birden otyzǵa deıingi Ramazan aıynyń kúnderin tsıfrmen belgilep jazasyz. Endi kúndelikti keshke jatarda jańaǵy qaǵazdaǵy tizilgen isterde oryndaǵan ne oryndaı almaǵańyzdy baqylyp, tekserip, oryndalǵanyn belgilep otyryńyz. Omar (r.a.) bir sózinde: «Senderdi esepke tartpaı turǵanda óz-ózderińdi esepke tartyńdar. Amaldaryń senderge ólshenip berilmeı turǵanda, aldyn ala ózderiń ólsheńder»,- dep ósıet aıtqanyndaı, árkez ózinen esep alý – taqýa adamdardyń sıpattarynan. Al, biz eń bolmaǵanda, qasıetti ramazan aıynda osy isti qolǵa alyp, ózimizden esep alatyn bolsaq, dúnıemiz ben aqyretimizge tıgizer paıdasy mol. Osylaısha bir aı boıy ózin esepke alǵan adam ramazan aıy ótisimen óziniń jasaǵan amaldaryn qarap-aq qasıetti aıdy qanshalyqty dárejede ótkizgendigin bilýine bolady.

Alla Taǵala barshamyzǵa qasıetti aıǵa amandyqta jetip, orazamyzdy shynaıy yqylaspen ustap, qııamette Raıan atty jannat esiginen kiretin quldardan bolýdy násip etsin!

Dýman Saıfýllın