Quıymshaq bir báleniń aldyn aldy
1940 jyldardyń sońyna qaraı Amerıkada mynandaı bir oqıǵa bolǵan eken. Amerıka sotyna bala ertken bir qatyn kelip, qasyndaǵy balanyń qanshama jyl buryn dúnıeden ozyp ketken bir baıdyń balasy ekenin aıtyp, úlken bir istiń ashylýyna túrtki bolady. Qatynnyń nıeti – baıdan qalǵan baılyqqa bul balanyń da mırasqorlyq quqyǵy bar ekenin dáleldep, ózine tıesili úlesin alý edi. Ol kezde balanyń kimdiki ekenin anyqtap bere qoıatyn DNK testi degen joq.
Sodan Amerıka quqyqtyq júıesi bul istiń aldynda dármensiz qalady. Basqa eldiń quqyqtyq júıelerine nazar aýdarady. Rımniń, Grekııanyń, Qıyr Shyǵystyń tájirıbelerine qaraıdy. Olardan da eshteńe taba almaıdy. Bir delegatsııany Túrkııaǵa da jiberedi. Bul máseleniń jaýabyn bilý úshin bulardy sol kezdegi Túrkııanyń Bas Múftıi Ómer Nasýhı Bılmenge jóneltedi. Delegatsııa munyń sebebin uǵa almaıdy. Desek te, bara salaıyq deıdi.
Ómer Nasýhı Bılmen Amerıkadan kelgen delegatsııadan álgi ólgen adamnyń súıegi áli kúnge deıin bar ma, joq pa, sony suraıdy. Olar da tańǵalǵan kúıi bar ekenin aıtady. Sonda Bas Múftı álgi ólgen baıdyń quıymshaq súıeginen bir jerdi aıtyp, sol jerge balanyń qanyn tamyzyp kórýdi keńes etedi. EGER QUIYMShAQ SÚIEGI QANDY SORYP, SIŃIRIP ALSA, ONDA BALA SOL ADAMNAN TÝǴAN, AL SIŃIRMESE, ONDA QATYN ÓTIRIKShI EKENIN AITADY.
Kelgen delegatsııa alǵan jaýaptaryn qoryta almastan, kóńilsiz keri qaıtady. Sebebi, Ómer Nasýhı Bılmen bir din adamy, al izdep júrgen jaýaptary medıtsına salasyna qatysty edi. Ekeýin bir arnada toǵystyra almaǵan Amerıkalyq delegatsııa shek-shúbámen otandaryna oralady. Desek te, Ómer Nasýhıdiń aqyly delegatsııa quramynda bolǵan bir doktorǵa tynyshtyq bermeıdi. Sońynda múftıdiń pikirin qate, jańsaq dep dáleldep shyǵyp, jurtqa pash etýdi nıet etedi. Osy maqsatta qabirdi ashqyzyp, múftı aıtqan quıymshaqqa áýeli óz qanyn tamyzady. Qan sińbesten súıektiń ústinen aǵyp ketedi. Ekinshisinde balanyń qanyn tamyzady. Sol kezde álginiń kózi sharasynan shyǵyp kete jazdaıdy. Súıek qandy sińirip alady. Muny kórgen ol tańdanysyn jasyra almaıdy.
Bas Múftıdiń «amerıkalyqtarǵa» bergen jaýabyna sol jerde tabylǵan túrikter de tańǵalyp, múftıden bul máseleni qaıdan bilgenin suraıdy. Ómer Nasýhı Bılmen de álgi quıymshaqtyń tek óz násilin ǵana qabyldaıtynyn uzynnan-uzaq túsindirip beredi. Ári quıymshaqtyń mańyzyn, ony ne isteseń de joıa almaıtynyn, tipti, Qııametke deıin bul súıektiń saqtalatynyn, ári Qııamet kúni adamnyń osy súıekten qaıta jaratylatynyn áńgimelep beredi.
Saltan Saıranuly
