QAZAQTYŃ JERUShYQ BERÝ DÁSTÚRI

Qazaq yrymyndaǵy jerushyq berý dástúri – bul qazaq halqynyń kóne dástúrleriniń biri. Jerushyq berý dástúri belgili bir jaǵdaılar men oqıǵalar kezinde, kóbinese tabıǵat apattary, aýrýlar, qıynshylyqtar nemese balalardyń qulap qalýy sııaqty jaǵymsyz jaǵdaılar oryn alǵanda jasalady. Bul dástúrdiń maqsaty – osyndaı jaǵdaılardan qorǵaný jáne aldaǵy ýaqytta jaqsylyq pen bereke tileý.

Jerushyq berý dástúri tómendegi qadamdar boıynsha atqarylady:

1. Qurbandyq daıyndaý:

Jerushyq berý úshin arnaıy qurbandyq daıyndalady. Bul kóbinese qoı, eshki nemese basqa mal bolýy múmkin.

2. Tazalyq:

Qurbandyq shalynatyn oryn aldyn ala tazalanyp, daıyndalady. Jerdi adam boıymen berdeı az qazyp, soǵan jatqyzyp ushyqtaıdy. Adam táni topyraqtan jaralǵandyqtan adam boıyndaǵy jamandyq pen aýyrýdy taza topyraq soryp alady da, aýyrǵan adam dertten tez aıyǵady dep yrym etedi. Jer - ana óziniń balasyna qamqorshy dep senedi. Bul tazalyq rásimi rýhanı tazalyqty bildiredi.

3. Shalyný rásimi:

Qurbandyq maldy shalý rásimi bastalady. Bul kezde arnaıy duǵalar oqylady jáne tilek tilenedi.

4. Jerge kómiletin bóligi:

Qurbandyq maldyń belgili bir bóligi (keıde basy nemese basqa bólshegi) arnaıy daıyndalǵan jerge kómiledi. Bul jerushyqtyń basty bóligi bolyp tabylady.

5. Taratý:

Qalǵan et týystar men kórshilerge taratylady nemese as ázirlenip, jaqyn adamdarǵa berilip, qurmet kórsetiledi.

6. Tilek:

Rásim sońynda arnaıy tilek tilep, duǵa oqylady. Bul duǵa sol oqıǵadan nemese qıyndyqtan aman-esen ótý úshin jasalady.

Bul dástúr qazaq halqynyń dástúrli dúnıetanymy men senimderinen týyndaǵan jáne qazirgi kúnde de keı jerlerde saqtalǵan. Jerushyq berý dástúri arqyly halyqtyń tabıǵatpen úılesimdi ómir súrýge, qıynshylyqtardy birge eńserýge degen umtylysy men úmiti kórinis tabady.

Bolat BOPAIULY