NENI ESKERMEI JÚRMIZ?
«Hıkmet» sózine Islam dininiń óz ishinde kálám, fıqh, tasaýýf, pálsapa salalarynyń ǵalymdary túrli anyqtama bergenimen, báriniń oıy «ár nárseniń oryndy, qubatóbel bolýy, istiń oryndy atqarylyp, sózdiń oryndy sóılenýi» degen maǵynada túıisedi.
Búginde Islam úmbeti hıkmetten kende qalǵandyǵy úshin qoǵamda «múıizi bar kisideı edireıip, ózge jannan bolyp tur túri bólek» (Shákárim). Paıǵambarymyz da: «Hıkmet – múmınniń joǵaltqan qazynasy, kim ony tapsa, sol jerden alsyn, sebebi ony alýǵa eń laıyqty sol», – degen (Ibn Májá, «Zúhd», 15).
Buny sóz qylyp otyrǵan sebebimiz, búginde Islam dinin qubyjyq etip kórsetýge tyrysyp júrgen keıbir qara pıǵyldylar ımam-moldalarymyzdyń sózderin ózderine qarsy qoldanyp, Islamǵa qarsy teris pikir týdyryp júr.
Buǵan birinshi sebep – ýaǵyz-nasıhattarda keıbir sózderdiń hıkmetsiz shyǵyp ketýi.
Ekinshiden, aýam-haýas máselesin eskere bermeýimiz. Iaǵnı, sóılep otyrǵan sózimiz kópshilikke arnalǵan ba, joq álde máseleniń baıybyna baratyn belgili bir deńgeıdegilerge baǵyttalǵan ba, sonyń ara-jigin ajyrata almaýdamyz.
Búginde aýam-haýas máselesin «bes ýaqytta bes namaz bireýi qaza qalmasqa» (Buqar jyraý) dep júrgen meshit jamaǵaty men dindi atústi biletin aýam halyq, sonyń ishinde «er shuǵyl pasyq zalymnyń tiline erip azbasqa» (Buqar jyraý) dep tileýin tilep júrgen keıbir dinnen ilik izdeýshiler dep qarastyrýǵa bolatyn shyǵar.
Imam-moldalarymyz sózin soǵan saı sabaqtasa deımiz. Iaǵnı, meshitte aıtylatyn dáris sabaqtardy – haýasqa, al juma, aıt minberlerinde aıtylatyn ýaǵyzdardy aýamǵa arnalǵan sóz dep bilip, taqyrybyn da soǵan saı tańdap, vıdeosyn da soǵan qaraı jarııalasa jón bolar. Dáristerde aıtylatyn tereń máselelerdi vıdeoǵa jazyp, kópshilikke taratýdyń qajeti joq dep bilemiz. Dáriske qatysýshylar da vıdeoǵa túsirip alyp, taratýdan saqtansa ıgi. Áleýjelide taratylatyn ýaǵyzdar jalpy adamzattyq qundylyqtarǵa baǵyttalǵan qoǵamdyq máseleler bolǵany durys.
Keıbir ustazdarymyzdyń qoǵamnyń talqysyna salýǵa kelmeıtin Islam dininiń óz ishindegi tartysty máselelerdi áleýjelige salyp, pikirtalasý da artyq pa deımin. Kezinde Shyńǵys han áskeri Baǵdatty jaýlap jatqanda Islam ǵulamalary «mási másiniń ústine tartylýy kerek pe, joq álde astyna tartylýy kerek pe?» dep daýlasyp jatypty desedi. Qoǵamda basqa da mańyzdy máseleler turǵanda, mundaı tartysty máselelerdi áleýjelige salýymyz osyǵan uqsaı ma deımin...
Saltan SAIRANULY
