Naýryzbaı qajy TAǴANULY: IMAMDAR TEK ShARIǴI EMES, DÚNIIaÝI DE BILIMGE IE BOLÝY TIIS
– Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy retinde birinshi kezekte qandaı máseleler qolǵa alynýy tıis dep oılaısyz?
– Imamdar saýatty bolý kerektigi, teris aǵymmen kúresetin bilikti mamandar daıyndaý qajettiligi – búgingi talap. Aǵartýshylyq jumystaryn júrgizý máselesi de asa mańyzdy. Osy rette bizdiń «Jeti rýhanı qazyq» qujattamamyz bar. Sonyń aıasynda ımandylyq, otansúıgishtik, eńbekqorlyq, mádenıettilik, aýyzbirshilik, ádilettilik sekildi dúnıeler halyqqa aıtylýy tıis.
Budan bólek, Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy shyǵarǵan kóptegen qujattar bar. «Imamnyń kelbeti», «Musylmannyń kórkem minezi» sekildi jáne basqa da qabyldanǵan osyndaı qujattardy ımamdar bilýi kerek. Bilip qana qoımaı, sol qujattardyń baǵyty boıynsha semınar-trenıng ótkizetindeı dárejede bolýy qajet. Óıtkeni ımam – halyqtyń ortasynda júretin adam. Sol ortada jańaǵy qujattar jaıly aqparat berýmen shektelmeı, sonyń negizinde dáris ótkize alatyn ustaz dárejesinde bolýy tıis. Sonda múftııat qabyldaǵan qujattar halyqqa keńinen nasıhattalady. Bul – bizdiń búgingi ımamdarǵa qoıyp otyrǵan talabymyz.
– Endeshe, osy rette búginginiń ımamdary qandaı bolýy kerek?
– Almaty qalasyna saparlaýdaǵy maqsatymyz – osynda ornalasqan oqý oryndaryndaǵy shákirttermen, ustazdarmen kezdesý. Keleshektegi kadr potentsıalyn pysyqtap, solardy daıyndaıtyn jerlerdiń jaǵdaıymen tanysý, bilikti mamandar arqyly qoldaý kórsetý.
Jahandaný dáýirinde aqparattyq keńistik kúnnen kúnge damyp jatqan zaman aǵymyna ilese alatyn, búgingi ómir talabyna saı keletin ımamdar daıyndaý – qazirgi talap. Sondyqtan Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy «HHI ǵasyrdyń zııatker ımamy» degen jobany qolǵa alyp otyr. Qazirgi ımamdarymyz halyqtyń suranysyna jaýap beretin dárejedegi bilimge ıe bolýy kerek.
Imamdarymyz tek sharıǵı emes, dúnııaýı de bilimge ıe bolýy tıis. Sebebi halyqqa salystyrmaly túrde jetkizý úshin eki jaqty bilim ıelerin qamtamasyz etý mindeti tur. Osy rette dinı basqarmaǵa qarasty ımamdarymyzdyń bilim deńgeıi kúnnen kúnge artyp kele jatqanyn aıta ketken jón.
– Basqarma jumysynyń negizgi tórt baǵyty belgilengeninen habardarmyz. Sonyń tórtinshi baǵyty – destrýktıvti aǵymdarmen jumys júrgizý. Bul turǵyda qandaı jumystar isteldi, teris aǵymdarǵa ergen adamdardyń osyǵan deıin qanshalyqty betin beri bura aldyńyzdar jáne budan keıingi jumystar qandaı bolmaq?
– Bul baǵyt boıynsha teris aǵymdardyń aldyn alý jáne ońaltý jumystary júrgiziledi. Atalǵan baǵytta keshendi jumystar atqarylyp jatyr. Múftııattyń jaqynda ótken jınalysynda osy baǵytqa arnaıy kýrator bekittik. Sol bul máseleni respýblıka boıynsha qadaǵalaıdy. Sondaı-aq QMDB janynan osy baǵytqa arnaıy bólim ashý josparda bar. Qazir mamandar iriktelip, konkýrstan ótip jatyr. Oǵan qosa óńirdegi ókil ımamdardyń bir orynbasary osy baǵyt boıynsha jaýapty bolyp bekitilgen. Árıne, tek qana jumys istep qoımaı, aı saıyn olardyń esebi alynady. Ár toqsan saıyn jumystaryna baǵa beriledi. Bizde osy ońaltý jumystarynyń arnaıy ádistemesi jasaldy jáne ol aldaǵy ýaqytta barlyq óńirge taratylady.
Derekter keltire keter bolsaq, 2019 jyly teris aǵymdardyń jeteginde ketken 900-ge jýyq qandasymyzǵa ońaltý jumystary júrgizildi jáne onyń nátıjesi de jaman emes. Iaǵnı olar ózimizdiń hanafılik dástúrli ıslam baǵytyna qosyldy. Biz bul baǵytta basqa da kóptegen sharalar atqaramyz. Bul baǵytta Respýblıkalyq aqparattyq nasıhat toby (RANT) jáne Jergilikti aqparattyq nasıhat toby (JANT) jumys isteýde. Ekeýi de jumysyn memlekettik jáne orys tilinde júrgizedi. Óıtkeni teris aǵymnyń yqpalynda ketetinderdiń arasynda orys tildilerdiń úles salmaǵy basym. Sondyqtan olarǵa nasıhat jumystaryn ózderine túsinikti tilde júrgizip jatyrmyz. Sonymen qatar bul jumystardan túzeý mekemeleri de tys qalmaıdy. Ol úshin respýblıka boıynsha arnaıy 100 bilikti mamandy iriktep aldyq.
Bul jumystarda nátıjege jetýde ımamdarǵa úlken mindet júkteledi. Osy sebepti olardyń árbirinen aımaǵynda qyzmetterin kerekti deńgeıde atqarý suralady. Óıtkeni biz bir bolǵanda ǵana úlken kúshke aınalyp, jaqsy nátıjege jete alamyz.
– Áńgimeńizge raqmet.
Suhbattasqan Sáken Orynbasaruly,
Aqiqat arnasy gazeti, №8, 2020 jyl
