Múmin men kápirdiń jan tapsyrýy

Jan alýdyń basy – ajaldyń kelýi. Ajal kelse, jan alynady. Adam balasy úshin munan qutylýdyń eshqandaı aıla-sharasy joq. Ol osy sátte jan tapsyrýǵa májbúr bolady. Bul týraly Qudiret Iesi: «Ol quldarynan Ústem. Senderge saqtaýshy (perishtelerdi) jiberedi. Bireýlerińe ólim kelse, elshilerimiz (ıaǵnı, perishtelerimiz) onyń janyn alady jáne esh kemshilik jibermeıdi», – degen.

Al, endi, adam jany (rýh) qalaı alynady? Bul kórinisti, odan keıin de bolatyn ahýaldardy jáne qabir jaǵdaıy men rýhtyń aspanǵa kóterilýin sıpattaǵan hadıster kóp.

Múminniń jan tapsyrýy

Bara ıbn Azıbtan (r.a.) rıýaıat etilgen hadıste Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Rasynda, múmin pende dúnıeden attanyp, Aqyretke bararynda oǵan kókten júzderi appaq kún sııaqty perishteler túsedi. Olarda jannattyń kebinderinen bir kebin jáne jánnattyń ıissýlarynan bir ıissý bolady. (Perishteler kelip) onyń kóz aldynda otyrady. Sosyn ólim perishtesi keledi de, onyń bas jaǵyna otyryp: «Eı, qosh kórilgen nápsi! Allanyń keshirimi men razylyǵyna qaraı shyq!» – deıdi. Rýh ydys erneýinen aqqan bir tamshy sýdaı aǵyp shyǵady. Sóıtip, (perishte) ony alady», – degen.

Múmin adamnyń jany osyndaı kóriniste alynady. Álbette, olar úshin jan tapsyrý jeńilirek. Perishteler múmindi kóńili saıabyr taýyp qoryqpas úshin ólim aldynda súıinshileıdi. Bul jaıynda Quran Kárimde: «Rasynda: «Rabbymyz Alla!» – dep, sosyn týra bolǵandar; olarǵa perishteler túsedi de: «Qoryqpańdar da qaıǵyrmańdar! Senderge ýáde etilgen jannat arqyly qýanyshqa bólenińder. Biz dúnıe tirshiliginde de, Aqyrette de dostaryńbyz. Senderge onda (jannatta) kóńilderiń kóksegen nárseler bar. Sondaı-aq senderge tilegen nárseleriń bar. (Bul) asa Keshirimdi, óte Meıirimdi (Alla) tarabynan bir syılyq», – deıdi», – dep baıandalady. Ǵulamalar «bul aıattar perishtelerdiń ólim aldynda múmindi súıinshileıtindigin baıandaı kelgen» deıdi.

Kápirdiń jantásilim etýi

Kápir men zalym adamnyń jantásilim etýi asa aýyr jaǵdaıda ótedi. Bul jaıynda Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Rasynda, kápir pende dúnıeden ketip, Aqyretke bararynda oǵan kókten júzderi qara tústi, dóreki, qatygez perishteler túsedi. Olarmen birge tozaqtan «masýh» bolady. (Perishteler) onyń kóz aldyna kelip otyrady. Odan soń ólim perishtesi keledi de, onyń bas jaǵyna otyryp: «Eı, sumpaıy nápsi! Allanyń ashý-yzasyna qaraı shyq!» – deıdi. Sol sátte onyń rýhy denesinen (aǵza-aǵzasyna) bólinip tarap ketedi. (Ólim perishtesi) ony sýly júnniń arasynan tikenekti butaq sýyrǵandaı etip sýyrady. Onymen birge qan tamyrlary men júıke talshyqtary byrt-byrt úziledi», – degen. Degenmen bul jaǵdaılardy jany shyǵyp jatqan adamnyń qasyndaǵylar baıqamaıdy. Alla Taǵala bul sátti Quranda sıpattap: «Jan jutqynshaqqa kelgen kezde sol ýaqytta sender qarap turasyńdar. Negizinde, ol (ólip bara jatqanǵa) Biz jaqynyraqpyz. Biraq sender kórmeısińder», – degen.

Aıatta baıandalǵandaı, biz úshin bul jaǵdaı kómes. Eger adam balasy bul jaıtty kózimen kórse ne sezinse, onyń ómirge degen qulshynysy múldem joǵalar edi. Alla Taǵala: «Joq! Olaı emes! Jan alqymǵa kelgen kezde (sonda): «Kim dem salady?» – delinedi. Ol, shyn máninde, aıyrylý ekenin sezedi. Baltyry baltyryna aıqasady. Ol kúni Rabby jaqqa aıdalady», – degen.

Sondaı-, Bádir shaıqasynda ólgen múshrikter jaıly Quran aıaty kelgen. Onda Alla Taǵala: «Perishteler, sondaı kápirlerdiń betterine, arqalaryna uryp: «Kúıdiretin azapty tatyńdar!» – dep jandaryn alǵanyn kórseń! Bul burynǵy óz qoldaryńmen istegenderińniń saldarynan. Alla quldaryna zulymdyq etýshi emes», – dep baıandaǵan. Ibn Kásır jáne ózge de kóptegen ǵalymdar bul sózdiń jalpy kápir ataýlyǵa qatysty ekenin aıtqan.

Alla Taǵala kápirlerdiń jandarynyń qalaı shyǵatynyn jáne olardyń ólimmen arpalysýyn: «Allany jalǵanǵa shyǵarǵan nemese ózine eshbir ýahı etilmese de: «Maǵan ýahı etildi» degen jáne «Alla túsirgen sııaqtyny men de túsirem» degennen kim zalymyraq? (Muhammed!) Zalymdardy ólim arpalysynda perishteler qoldaryn sozyp: «Jandaryńdy shyǵaryńdar! Búgin Allaǵa qarsy orynsyz sóılegenderiń, Onyń aıattaryna menmensigenderiń sebepti qorlaýshy azappen jazalanasyńdar», – degende bir kórseń!» – dep áńgimeleıdi.

«Aqyret ótkelderi» kitabynan