ISLAMOFOBIIa BIZGE NE BEREDI?
Jańa zamandaǵy kóp talqyǵa túsip júrgen taqyryptardyń biri osy ásire dinshildikten týyndaıtyn terrorızm, radıkalızm máselesi boldy. Álemdik deńgeıdegi saıasatkerler bolsyn, ıslam ǵulamalary bolsyn reti kelgen saıyn ıslamnyń terrorızmmen baılanysy joq ekendigin tilge tıek etedi. Alaıda ásire dinshil keıbir aǵymdar men uıymdardyń ıslam atynan jasap jatqan qantógisteri men qatygezdikteri bul senimge selkeý túsiredi. Máselen, sońǵy jyldarda shet elderden túrli joldarmen ákelingen azamattardyń ustanymdarynan osyny aıqyn ańǵarǵamyz. Elimizde de dinniń atynan birneshe márte terrorlyq áreketter oryn alǵandyǵy málim. Adam senimge muqtaj, alaıda ol aqylmen, parasattylyqpen tańdalýy, oryndalýy qajet. Al sezimge, agressııaǵa negizdelgen senim ol ushpaqqa shyǵarmaıdy. Kerisinshe, asyl dinimizdi qubyjyq etip kórsetip, dinnen qashýǵa, ıslamofobııaǵa sebep bolady. Odan soń
Islamofobııanyń damýyna álemdegi keıbir saıası múddeler sebep. Qarapaıym halyq sanany shyrmaǵan tolassyz aqparattarǵa senedi. Al, ol óz kezeginde keıbir halyqtardyń ishteı irýine, qundylyqtarynan bezýine túrtki bolady. Onyń ústine rasynda da qazirgi musylman áleminiń beınesi, men musylmandardyń aıanyshty ahýaly bul selkemdi qoıýlata túsedi. Basty sebepteri ıslam men ǵylymnyń alshaqtaýy, dinniń o dúnıelik dinge aınalýy, musylmandardyń dogmatızmge urynýy.
Shákárim Qudaıberdiuly aıtqandaı: «Shyn aqylmen tappaǵan din, shyn din emes jyndylyq!» bolyp qala beredi. Quranda da qansha aıattarda «Aqyl qylmaısyńdar ma?!, Oılanbaısyńdar ma?!» degen formada keledi. Demek, din aqyldy syrtqa ysyryp tastamaıdy. Shákárim de:
«Aqylǵa bıletpegen pende aıýan»,
Desem de bola qoımas sózim aǵat.
«Aqylyńa synat, - dep dálel aıtqan»,
Qurannan tabylady talaı aıat. -deıdi ǵoı. Musylman álemi aqyl men ǵylymǵa kele me, nemese nege kelmeıdi.
Bálenshe ǵylymnyń negizin qalaǵan túgenshe musylman ǵalymy bolatyn dep maqtanýdan ary asa almaǵan qazirgi musylmandar nege ǵylymǵa bet burmaıdy. Onyń da sebepteriniń biri musylman elderiniń oı-sanalyq bodandyqta bolýy. Adam sanasy kóterilmese ustanyp júrgen dini qandaı qadirli bolsa da kitap artqan aıýan sııaqty bolyp sala beredi. Al dinge salqyn qaraýshylar muny tabalaı da, bezdire de bilip eldi bólshekteýin jalǵastyra beredi. Aqyry kimniń upaıy túgel, kim jeńimpaz ony sizdiń paıym, parasatyńyzǵa tapsyrdyq...
Keńshilik TYShHANULY
