Islamdy súıýdiń 6 sebebi
Jaqynda ǵalamtordan «Prıchıny otkazatsıa ot Islama» degen orys tilindegi bir maqalany kózim shalyp qaldy. Ne kerek, maqalada qazirgi zamanda sánge aınalǵan kózqaras – súıikti dinimizge kúıe jaǵyp, oıdan shyǵarylǵan «jaǵymsyz» jáne «jekkórinishti» jaqtaryn sıpattap, jerden jeti qoıan tapqandaı etip jarııalapty. Dinı saýaty tómen, dinge tereńinen boılamaǵan kisiniń maqalasy bir jaǵynan maǵan qyzyǵýshylyq týdyrdy jáne osy maqalany jazýyma sebep boldy.
Islamdy jamandaı otyryp, ózderi «aqsha» dini, «dinsizderdiń dini», «tabys» dini degen sııaqty oıdan quralǵan dinderdiń jeteginde ketip, nápsige rahat syılaǵanymen, rýhqa lázzat bere almaıtyn, joq nárseni nasıhattap, soıylyn soǵyp júrgenderin bilmeıdi de. Bul óz aldyna bir taqyryp.
Joǵaryda atalǵan maqalaǵa qarsy «Islamdy súıýdiń 6 sebebi» týraly jazýyma sebep boldy. Sonymen...
1. Islam dini ǵylymǵa qarsy.
Islam - eń taza, eń asyl din. Ol ǵylymǵa múldem qarsy bolmaǵan, qarsy bolmaıdy da. Qaıta qoldaıdy jáne ǵylymnyń damýyna jol ashyp keledi. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) óz úmmetin ǵylym-bilimge yntalanýǵa nasıhattaǵan. Kez kelgen izdeýler men zertteýler meıli ol fızıka, geografııa, anatomııa, psıhologııa, fılosofııa, Ekonomıka jáne t.b. salalardyń aıasynda bolsyn, bári bir arnaǵa toǵysady. Báriniń jaýaby – Islamda, Quranda. Ataqty ǵalym, fızık Paskal tylsym aqıqattardy egjeı-tegjeıli zerttep, teleskop arqyly jaryq jyldamdyǵymen trıllıon jyldyq qashyqtyqty kórgende kóz sharasy jasqa tolyp, tize búgip taǵzym etken kúıi: «Iá, Alla Taǵalam, sen ne degen ulyqsyń!» dep daýystap jibergen eken. HIH ǵasyrdyń jáne bir nemis oıshyly Prens Otto Fon Bısmark: «Eı, Muhammed! Muǵalimi bolyp úırenip, óziń taratqan myna kitap seniki emes. Ol Qudaıdiki. Bul kitaptyń Alladan ekenin moıyndamaý - jaratylystaný ǵylymdaryn túgeldeı joqqa shyǵarǵandaı kúlkili nárse» - deıdi. Óz zamanynda Ábý Raıhan Bırýnı Quran Kárimde aıtylǵan sý tasqynyna baılanysty kóptegen zertteýler júrgizse, aǵylshyn arheology Leonard Ch. Výllı (1880-1960) qazba jumystary arqyly bul joıqyn sý tasqynynyń bolǵanyn dáleldedi. Ataqty saıahatshy-teńizshiler, HÚ-HÚI ǵasyrlarda ómir súrgen Hrıstofor Kolýmb pen Vasko de Gama Islam ǵalymdarynyń ǵylymı eńbekterin paıdalanyp, jer sharyn aralady. Orystyń uly jazýshysy Lev Tolstoı Quran Kárimmen tereń tanysqannan keıin Islam dinin moıyndap: «Meni Muhammedtiń úmmeti dep esepteýlerińdi ótinemin», - dedi. Karl Markstiń ózi Qurandy arab tilinde oqyp, onyń ulylyǵy men tárbıelik mánin óte joǵary baǵalady, nemistiń ataqty aqyny Gete: «Eger Islam Allaǵa moıynsuný bolsa, biz bárimiz Islamda ómir súrip, Islamda ólemiz», - dep jazyp ketken. Qurannyń ǵylymdy nasıhattaıtyny týraly Batys ǵalymdary da jarysa jazyp, moıyndap keledi. Quran arqyly ashylǵan budan da bólek, jatyrǵa uryqtyń ornalasýy, damýy, «Rahman» súresinde aıtylǵan bir-birine qosylmaıtyn eki teńiz jáne óte kóptegen mysaldardy keltirýge bolady.
Islam dini ǵylymǵa qarsy bolsa, hazireti Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) hadısinde: «Ilim jolynda jan tapsyrǵan - sheıit», - dep aıtar ma edi?
2. Islam dini adamdardy alalaıdy.
Qarap otyrsaq, kóptegen ıslam memleketterinde ár ulttyń ókilderi ǵana emes, ár dinniń ókilderi de tatý ári yntymaqtastyq aıasynda ómir súrip jatyr. Islam adamdardy ultyna, dinine, násiline, áleýmettik jaǵdaıyna qarap bólmesten óz saıasyna alyp, biriktiredi. Buǵan dálel retinde: «Ýa, ıman etkender! Aralaryńnan bir qaýym basqa bir qaýymdy kelemejdemesin..! Áı adam balasy! Shúbásiz senderdi bir er, bir áıelden (Adam, Haýadan) jarattyq. Sondaı-aq bir-birińdi tanýlaryń úshin senderdi ulttar, rýlar qyldyq. Shynynda Allanyń qasynda eń ardaqtylaryń taqýalaryń. Sháksiz Alla tolyq bilýshi, ár nárseden habar alýshy», - degen «Hýjýrat» súresiniń 11-13 aıattaryn atap ótýge bolady.
3. Din - adamdardy basqarý quraly.
Kóptegen adamdar Islamdy adamdarǵa yqpal jasaıtyn basqarýdyń quraly retinde tanıdy. Osy tusta dinimiz qandaı da bir adamdardyń ózine paıda, ózgege zııan ákelý úshin qoldanyp otyrǵan quraly retinde sıpattalyp tur. Bul qate pikir.
Islam, bul – adamdardy, qoǵamdy, memleketti basqarý júıesi. Biraq, bul júıeniń ıesi qandaı da bir adamdar emes, Uly Jaratýshy Allanyń ózi basqaratyn júıe. Bul júıe jer betindegi barsha adam balasyna, meıli ol musylman bolsyn, bolmasyn tek jaqsylyqty nasıhattaý úshin jiberilgen «basqarý júıesi».
Halıfalar el basqaryp turǵan kezeńniń ózinde kóptegen musylman emes adamdar Islam dininiń aıasynan pana taýyp, laıyqty ómir súrý quqyǵyna qol jetkizgen. Ádildik, beıbitshilik, tómen baǵadaǵy salyqtar barlyq din ókilderine birdeı qoldanylǵan. Osynyń ózi túsine bilgen adamǵa dindi ózderi oılaǵandaı basqarý quralyna aınaldyrmaı, jaqsylyqqa úgitteý arqyly Islammen súısindirý nasıhaty ekenin bildiredi emes pe?!
4. Islam dini Ekonomıkanyń damýyn tejeıdi.
Bul máseleniń Islamǵa qatysy azyraq deýge bolady. Óıtkeni, Islamda Ekonomıkalyq problemalardyń kemshilikterin joıýǵa kepildik bolatyn júıe bar. Sharıǵatymyz barlyq adamǵa, barlyq jerde, barlyq máselede ádildik pen teńdikti ózine tireý ete otyryp, kóptegen máseleni túbegeıli sheship bere alady. Islam bankıngi jáne qarjy júıesiniń negizgi tujyrymdamasy «táýekel etip bólip tólý» arqyly ádildik júrgizý bolyp tabylady. Qazirgi ıslam bankiniń tarıhy 1970 jyly Saýd Arabııasy men BAÁ-de alǵashqy ıslam bankteriniń paıda bolýymen bastalǵan, desek te, onyń túbiri ardaqty Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) dáýirinen bastaý alatynyn eshkim joqqa shyǵara almas.
5. Musylmandar «Bári Allanyń qalaýymen» deıdi. Biraq, basyna túsken jamandyqtardyń ne úshin kelgenin bilmeıdi.
Alla Taǵala jer betindegi barsha adamǵa eki dúnıede de júzi jaryq bolyp, jaqsylyq pen ıgilikke qol jetkizýleri úshin bárine birdeı ári ádil «ereje» ornatyp berdi. Ol Quran men súnnette aıtylǵan erejeler, sharıǵatymyzdyń joly. Al, qazirgi tańda jer betinde bolyp jatqan, onyń ishinde musylman memleketinde de oryn alyp jatqan stıhııalyq apattardyń, aýrýlardyń paıda bolýynyń kóptegen sebepteri bar. Basty sebep, adamdardyń Allany umytyp, sharıǵatqa qaıshy áreketter jasap, óz basyna tilep alǵan qasireti deýge bolady. Alla qalasa, ol apattardy bizge synaq úshin de jibere alady. Uly Jaratýshynyń bizge belgilep bergen erejesin buzyp jatqanda, onyń arty nege aparyp soǵatynynan habardar bolýymyz kerek. Sebebi, buzylǵan erejege beriletin syı - jaza. Jańalyqtardan kúnde estip, kórip júrgen apat, zilzala adamdardyń ózine jasap alǵan «syıy». Quranda Alla Taǵala bul týraly: «Bastaryńa kelgen bir aýyrtpalyq, qoleki istegenderińniń saldarynan bolady. Jáne de Alla kóbin keship jiberedi»[1], - dep jaýap beredi.
6. Islam dini – bul bıznes.
«Bul dúnıe tirshiligi bir oıynshyq, ermek ǵana. Kúdiksiz aqyret jurty anyq tirshilik. Átteń! Olar bilse»[2].
Iá, ıslam – bul «bıznes». Biraq, bul musylmandardyń túrli qıyndyqtardy bastan ótkerse de moıymaı, adamgershiligi men kórkem minezin saqtaı otyryp, óziniń de, ózgeniń de qamyn oılaıtyn bıznes. Iaǵnı, eki jaqqa da paıdaly kelisim.
Musylmandar arǵy dúnıedegi máńgi rahatqa jetý úshin osy dúnıedegi keıbir ıgilikterden bas tartady. Birde sahabalardyń biri Paıǵambarymyzǵa (s.ǵ.s.) jibersin dep óziniń rýlas týystaryna barlyq dúnıe múlkin túgel beredi. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) Mádına qalasynda ony qarsy alady. Qarsy alyp turyp, nurly júzine kúlki men qýanysh uıalap: «Sen tıimdi mámile jasadyń, sen tıimdi mámile jasadyń», - deıdi.
Islam dinine qatysty Ábý Hasan ál Nadaýı «Musylmandardyń Islamnan sheginýinen álem neden qur qaldy?» degen kitabynda: «Islam – bul tek din ǵana emes. Islam – adamnyń ómir saltynyń janjaqty kórinisin rýhanı jáne materıaldyq, moraldyq jáne fızıkalyq, Emotsııalyq jáne zııatkerlik, jeke jáne áleýmettik turǵydan qamtıtyn din. Bul dinde osy dúnıe men arǵy dúnıe, rýh, dene, aqyl birlesedi jáne baılanysady», - dep Islam dinin sıpattaıdy.
Negizi, Islamdy súıýdiń sebepteri óte kóp. Bul maqalany joǵaryda atalǵan maqalaǵa jazylǵan jaýap dep ǵana baǵalańyz. Bizge Ózin tanýdy, Óziniń meıirimin jáne ıman lázzatyn sezinýdi násip etken, musylman qylyp jaratyp, ardaqty Paıǵambarynyń (s.ǵ.s.) úmmetinen etken Allaǵa sansyz madaqtaýlar men shúkirshilikter bolsyn!
[1] «Shýra» súresi, 30-aıat
[2] «Ankábýt» súresi, 64 aıat
Laýra Almahanova
