Imam Shafıǵıdyń pátýasy
El ony atasynyń atymen tanıdy. Arǵy atasy Saıb pen Shafıǵ – ákeli-balaly bop paıǵambardy (s.ǵ.s.) kórgen sahabalar. Shafıǵ ákesi Saıb sııaqty putqa syıynyp, keıin musylman bolǵan bala emes. Ol bala kúninen musylman bolǵandyqtan putqa tabyný degen nárseni kórmeı ósken. Sondyqtan sahaba atasynyń atyn alyp, jurtqa Shafıǵı bop tanyldy. Al, óziniń azan shaqyryp qoıǵan aty Idrısuly Muhammed edi. Imam Shafıǵı hıjranyń ekinshi júz jyldyǵynda kelgen mýjaddıd, ıaǵnı din reformatory edi. Qala berse, segizinshi atasy Hashımde Paıǵambarymyzben (s.ǵ.s.) shejiresi birigetin.
Bozbala Shafıǵı shamamen on tórt-on bes jasynda ımam Malıkten bilim alǵan. Nurly Madına shaharynyń ǵulamasy jas jigitke tálim berip jatqan kez edi. Bir kúni ımamnyń quzyryna pátýa surap bireý kirip keldi. Ol: «Men qus saıraýyn toqtatsa áıelimdi talaq etemin dep ant ettim» dep aıtyp qoıdym», – dep sheshimin suraıdy. Ǵulama máseleni tyńdap, oılana kele: «Áıeliń talaq boldy», – deıdi. Shyn máninde, qus úzdiksiz saıraýy múmkin emes, arasynda toqtaıdy. Demek, áıeli talaq bop tur.
Bul jaǵdaıdan jas Muhammed bın Idrıs te habardar bolady. Bala Shafıǵı bul pátýadan bólek oı aıtady. Ol: «Kisiniń aıtpaǵy, qus kóp jaǵdaıda saıraýmen bolady, onyń únsiz turýynan saıraıtyn ýaqyty kóbirek. Biraq, eshbir sát saıramaı tura almaıdy degen maǵynada emes. Mine, sondyqtan kisi men áıeli arasynda talaq bolǵan joq», – deıdi. Óıtkeni, ádette adamdar arasynda «qus saıraýyn toqtatpaıdy» degen sóz bar.
Jas shákirttiń sózin estigen kisi ımam Malıkke baryp, bir jigit «áıeliń talaq bolǵan joq» dep aıtty dep tóreligin suraıdy. Ǵalym: «Balany alyp kelińder», – dedi. Shákirti kelgende ustazy Malık: «Aıtyp júrgen sózińdi qaıdan aldyń, nege súıenip aıttyń?» – deıdi. Jas Shafıǵı: «Siz rıýaıat etken hadısten. Ol hadıste Qaısqyzy Fatıma Alla elshisine (s.ǵ.s.) kelip: «Ábý Jahm men Muǵaýııa maǵan sóz salýda?» – deıdi. Alla elshisi (s.ǵ.s.): «Ábý Jahm taıaǵyn ıyǵynan tastamaıdy...», – degen eken. Mine, osy hadıske súıenip aıttym», – deıdi. Sonda ımam Malık úndemeı qaldy. Imam Shafıǵı bul hadısti ustazy Malıkten estigen bolatyn. «Taıaǵyn ıyǵynan tastamaıdy» degeni – áıel-balasyn urady degeni.
Árıne, taıaǵyn ıyǵynan tastamaıdy degen sózdi namazda tursa da, dastarqan basynda otyrsa da tipti uıqyǵa jatsa da taıaǵyn tastamaıdy dep túsinýge bolmaıdy. Mine, qustyń saıraýy da solaı. Qus jıyrma tórt saǵat toqtaýsyz saırap tura bermeıdi. Alaıda, kóbinese saıraýmen bolady.
Baıqasańyz, hadısti túsinýde úlken bilim kerek. Sharıǵat ilimine jaýapkershilikti ysyryp tastap, bir máselege qatysty pátýa aıtý bylaı tursyn, mán-jaıdy bilmeı pikir bildirýdiń ózi durys emes. Endeshe, qandaı jaǵdaı bolmasyn, dinı másele tóńiregindegi saýaldy din salasyndaǵy mamandardan suraý – siz ben bizge mindet.
