«Ilim – jaýhar, baǵasy joq, nadandyq – dert, daýasy joq»
Qarbalas tirliktiń kóshinde júrip adamzat balasy ózine júktelgen negizgi mindetti umytyp ketip jatady. Kúndelikti kúıbeń tirlikten ári asa almaı, ózgege keltirgen paıdasy az, tek qara bastyń qamyn kúıttep ketken jandar qoǵamda joq emes. Alaıda, adamzattyń ardaqtysy Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Adamdardyń eń jaqsysy – ózgelerge paıdalysy»,[1] – degen. Osy turǵydan sharıǵatty tý qylyp ustaǵan, Qurandy ómirlik konstıtýtsııasy etken kisiniń kúni qalaı ótýi kerek?
Ǵulamalardyń «Bir kúni ekinshi kúnine uqsaǵan musylman utylýda» deýi tegin emes. Osy turǵyda biz ózimizdi jetildirý jolynda qandaı qaırat jumsap jatyrmyz?! Dindi bilimsiz ustaný jalań qolmen ustara ustaǵanmen birdeı. «Ekinshi Omar» atalyp ketken, tarıhta aty altyn árippen qalǵan Omar ıbn Abdýlazız (r.a.): «Allaǵa bilimsiz qulshylyq qylýdyń paıdasynan kóri zııany kóp», - dep bilimsiz jannyń qulshylyqtan alar saýabynyń az ekenin meńzegen.
Bilimsizdikti alǵa tartyp, adamdar ǵaıbattan tosylýy tıis emes, oıymyzdy hadıspen órbitsek: «Ilim alý árbir musylman er men áıelge paryz». Budan 14 ǵasyr buryn qasıetti kitapta jazylǵan dúnıelerdi ǵylym búgin moıyndap jatyr. Qurandaǵy sol aqıqatty aıdaı álemge jar salyp, jańalyq etip jatqan Islamnyń ıisi murnyna da barmaǵan musylman emes tulǵalar ekenin bilesiz be?!
1929 jyly amerıkalyq astronom Edvın P.Habbl ǵaryshtaǵy aq daqtardyń bizdiń galaktıkamyzdan alystaǵanyn baıqaǵan. Osy shyndyqqa sáıkes aspannyń únemi keńeıý ústinde ekeni dáleldendi. Al bul Quranda: «Aspandy kúsh-qudiretimizben jasadyq jáne biz ony keńeıtýshimiz»,[2] - dep budan shırek ǵasyr aldyn aıtylǵanyn biri bilse, biri bile bermeıdi.
Ataqty Jak Iv Kýstonyń Gıbraltar buǵazyndaǵy bir-birine qosylmaıtyn teńizdi tapqandaǵy qýanyshymen álem bólisti. Al bul Rahman súresinde: «Ol eki teńizdi aǵyzdy, ekeýi túıisedi. Ekeýiniń arasynda bóget bar, bir-birine aralaspaıdy»,[3] - dep baıandalady. Adamdar Allanyń kálamynda jazylǵan shyndyqty ǵylym arqyly tanyp, týra jolǵa túsip jatqanda, biz musylmandar, bolmashy nárselerdi daýǵa aınaldyryp, «aıdaǵany bes eshki, ysqyryǵy jer jarǵan» adamnyń kebin kıip qalmadyq pa?! «Quranda bylaı», «súnnette olaı» dep ózara qyrqysýdan shyqqan ushpaǵymyz qane?! Dindi ilimsiz tanýdyń aqyry musylmandardy jik-jikke bólip, ózara qyryqpyshaq bolýǵa aparmady ma?! Imam Shafıǵı: «Adamdar Asr súresin tıisinshe tereń oılansa, tek onyń ózi olarǵa jetkilikti bolar edi», – degen.
Búgingi ǵylym asyl kitabymyzdyń bir bóligin ǵana ıgergen bolýy ábden múmkin. Onyń syry áli de zerttep, zerdelegen jan úshin ashyla túspek. Al ol nárse bizdiń – Islamdy ómiriniń tiregi etken, ár kúnin Quran oqýmen ásemdegen – musylmandardyń enshisindegi dúnıe ekenin esten shyǵarmaıyq, aǵaıyn!
Shynádil Saltanat
[1] Tabaranı jetkizgen
[2] Zárııat súresi, 47
[3] Rahman súresi,19-20
