«Fáláq» súresi
«Nas» súresi – mekkelik. Bul eki mýǵaýýız[1] súreniń ekinshisi. Atalmysh súrede qas dushpan Ibilis jáne onyń adam men jynnan bolǵan kómekshileriniń jamandyǵynan álem Rabysynan pana suraý áńgimelengen. Shaıtan jáne kómekshileri adam balasyn túrli azǵyrý joldarymen arbaýda.
Quran Kárim eki mýǵaýýız súremen támamdalyp, Fatıha súresimen bastalǵan. Bul tásil – jaqsylyqpen bastaý jáne jaqsylyqpen aıaqtaý qosyndysy. Kórkemdik pen jaqsylyqtyń eń shyńy. Óıtkeni, pende Alla Taǵaladan istiń basynan aıaǵyna deıin járdem surap, pana tileıtini belgili.
بسم الله الرحمن الرحيم
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ
1. «(Eı, Muhammed) Aıt: «Adamdardyń Rabbysynan qorǵaýyn tileımin.
Adamdardy Jaratýshy, olardy tárbıeleýshi, joqtan bar etýshi jáne túrli nyǵmetterge bóleýshi Alladan pana suraımyn. Tápsirshiler: «Alla Taǵala barlyq tirshilikti Jaratýshy, biraq munda adamdy erekshelep aıtýy adamzattyń basqa maqluqattardan qadirli ári mártebeli ekenin ańǵartady. Óıtkeni, Alla Taǵala adamǵa jaratylysty baǵyndyryp, aqyl jáne bilimmen kúsheıtken. Perishtelerge adamǵa sájde jasaýdy ámir etýiniń syry da osynda jatyr.
مَلِكِ النَّاسِ
2. Adamdardyń ıesinen (Shyn bıleýshisinen).
Alla Taǵala barlyq jaratylystyń jalpy, tolyq ári kemel Iesi. Olarǵa tórelik etedi, amaldaryn retteıdi, qadirli etedi, qor etedi, baı etedi, kedeı etedi, – deıdi.
إِلَهِ النَّاسِ
3. Adamdardyń Táńirinen.
Qurtýbı: «Alla Taǵala: «Adamdardyń Iesine. Adamdardyń Táńirine» dep aıtýy adamdar arasynda da patshalar bar, alaıda shynaıy patshalyq Oǵan tán. Adamdar arasynda da Alladan basqaǵa qulshylyq etetini bar, alaıda shynaıy Táńir jáne qulshylyq etiletin tek Alla ekenin esterine salýda. Jáne pana suraý men sıynýǵa patshalar men ulyqtar emes Alla Taǵala ǵana laıyqty», – deıdi. Súreniń tártibinde asqan sheberlik baıqalady. Óıtkeni, tárbıeleýdiń túrlerin kórgen soń adam áýeli Rabbysyn tanı túsedi. Sol sebepti áýelgi aıat - «Adamdardyń Rabbyna». Taǵy oı júgirtse, adamdardyń is-áreketin retteýshi Rabby jaratylǵandarǵa muqtaj emes. Demek, Ol Alla - «Adamdar ıesi». Jáne pikirleı tússe, Ol qulshylyqqa laıyqty qudiret ekenin túsinedi. Óıtkeni, esh nársege muqtaj emes hám barlyq tirshilik Oǵan muqtaj zat «Adamdardyń Táńirine» ǵana qulshylyq etýge laıyqty. Bul úsh aıatta jaı ǵana «olardyń» dep esimdikti qoldanbaı «adamdardyń» sózin qaıtalaýynyń syry adam balasynyń qadiri men mártebesin ańǵartady. Olardyń jaǵdaıyna asa mán beretindigin kórsetedi.
Ibn Kasır: «Bul úsh sıpat: «Rýbýbıet, Ielik, Iláhıet» tek Alla Taǵalaǵa tán. Alla Taǵala barlyq tirshilik hám maqluqat ataýlynyń Rabbysy, Iesi jáne Táńiri. Barlyq tirshilik ıeleri Onyń jaratylysy jáne múlki. Sondyqtan pana suraýshy osy úsh sıpaty bar táńirge sıyný tıis», – deıdi.
مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ
4. (Alla Taǵalany eske alǵan kezde) sybyrlap azǵyrýshynyń kesirinen.
Kóńilge jaman oı salatyn shaıtannyń jamandyǵynan jáne kúná iske azǵyratyn adamnyń jamandyǵynan saqta. «Hannas» pende Rabbysyna jalbarynsa jasyrynyp, sheginshekteıtin shaıtan. Al, pende Allany umyta bastasa shaıtan qaıta azǵyra bastaıdy.
الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ
5. (Ol) adamdardyń kókeılerine ýásýása salatyn.
Jamandyǵynyń qattylyǵynan adam balasynyń júregine túrli azǵyrýlar men oılardy salady. Qurtýbı: «Azǵyrý – júrekke estilmese de uǵymy jetetin jasyryn sóz», – deıdi.
مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ
6. Jyn men adamdardan bolǵan búkil azǵyrýshylardyń kesirinen Allaǵa sıynamyn» de.
Bul aıatta adam jáne jyn ataýlynyń shaıtanynan qosa pana suraý qajettiligi baıandalýda. Adamnyń shaıtandary jyn shaıtandarynan áldeqaıda qaýipti ekeni belgili. Óıtkeni, jynnyń shaıtany tek sybyrlaıdy. Al, adamnyń shaıtany arsyzdyq pen tyıym amaldardy ádemi etip kórsetedi. Mundaı azǵyrýlardan tek Alla saqtaǵan adam ǵana qorǵana alatyny aqıqat.
Aısha (r.a.) anamyz rıýaıat etedi: «Alla elshisi (ñ.ǵ.ñ.)tósegine jatarda, eki alaqanyn qosyp «qýl hýa Allany» jáne eki taǵaýýz súrelerin oqyp, denesin qoly jetken jerine deıin sıpalaıtyn. Ol basynan jáne júzinen bastaıtyn. Bul áreketin úsh ret qaıtalaıtyn»[2].
