Balalarǵa arnalǵan dástúrler QULAQ TESÝ DÁSTÚRI

Máni men mańyzy
Qulaq tesý – qazaq halqynyń qyz balalarǵa arnalǵan dástúrleriniń biri. Bul rásim qyz balanyń alǵashqy sulýlyǵyn, áıeldik belgisin, sonymen qatar, anasynyń jáne ákesiniń oǵan degen mahabbaty men qamqorlyǵyn bildiredi. Qulaq tesý qyz balanyń ómirindegi mańyzdy kezeńderdiń biri retinde qabyldanady.
Qulaq tesý ýaqyty
Ádette, qulaq tesý rásimi náreste 3-6 aıǵa tolǵanda, ıaǵnı, balaǵa kóz tımes úshin arnaıy ýaqytta júzege asyrylady. Bul kezeń qyz balanyń densaýlyǵyna, sulýlyǵyna, jáne ony qorǵaý maqsatynda qolaıly bolyp sanalady.
Qulaq tesý joly
Qulaq tesý dástúri kóbinese otbasylyq nemese jaqyn týystardyń qatysýymen ótedi. Dástúrli túrde bul rásimdi tájirıbeli áıelder nemese akýsher áıelder ótkizedi. Qulaqty tesetin kezde arnaıy quraldar (klassıkalyq jaǵdaıda ıne nemese qulaq tesý úshin qoldanylatyn arnaıy pıstolet) paıdalanylady.
Qulaq tesý yrym-tyıymdary
Qulaq tesý kezinde túrli yrymdar men tyıymdar oryndalady. Mysaly:
Qulaq tesý kezinde jaman sózder aıtpaý kerek;
Rásimdi tynysh, sabyrly jaǵdaıda ótkizý usynylady;
Rásimnen keıin qyz balaǵa tııý men aýrýdan saqtaý úshin arnaıy duǵalar oqylady.
Qulaqqa syrǵa taǵý
Qulaq tesý rásiminen keıin, qyz balanyń qulaǵyna syrǵa taǵý ádeti bar. Syrǵa – qyzdyń sulýlyǵyn arttyryp, onyń áıeldik qasıetterin kórsetedi. Syrǵalar kóbinese ata-analary nemese týystary tarapynan syıǵa beriledi.
Qulaq teskede aıtylatyn duǵalar men tilekter
Rásim barysynda, ata-analar, týystar qyz balaǵa jaqsy, berekeli ómir, sulýlyq, baqyt, densaýlyq tileıdi. «Alla seni kózdiń suǵynan, jamandyqtardan saqtasyn, ómiriń uzaq, baqytty bolsyn» degen sııaqty tilekter aıtylady.
Balaǵa jasalatyn syılyqtar
Qulaq tesý rásimine arnaıy shaqyrylǵan qonaqtar balanyń qurmetine syılyqtar ákeledi. Mundaı syılyqtar negizinen kıim-keshek, oıynshyqtar nemese qyz balaǵa arnalǵan zattar bolýy múmkin.
Zamanaýı ózgerister
Sońǵy jyldary qulaq tesý dástúrinde zamanaýı tásilder men ádister keńinen qoldanylýda. Qazirgi ýaqytta, kásibı dárigerler nemese arnaıy stýdııalar bul rásimdi oryndaýǵa qyzmet kórsetedi, munyń nátıjesinde qaýipsizdik pen gıgıena qamtamasyz etiledi.
Dástúrdiń tárbıelik máni
Qulaq tesý dástúri qyz balaǵa óziniń áıeldik mártebesin, sulýlyǵyn, jáne áleýmettik rólin uǵyndyrýǵa kómektesedi. Bul dástúrdi júzege asyrý barysynda qyz balalardy tárbıeleý, qamqorlyq kórsetý, jáne áıelderdiń qoǵamdaǵy orny men róline basa nazar aýdarylady.
Bolat BOPAIULY