Áııýb (a.s.) paıǵambardyń denesi shiridi deý - úlken qatelik

Áııýb (ǵ.s.) – Ysqaq paıǵambardyń Aıys degen perzentiniń balasy. Áııýb paıǵambar atasy haziret Yshaqtyń bergen batasynyń arqasynda shańyraǵyna kóp bereket daryp, shańyraǵy balaǵa, órisi malǵa, qambasy astyqqa, sandyǵy altynǵa tolypty. Keıbir derekterde jary Rahıma Júsip paıǵambardyń (a.s.) qyzy ekendigi aıtylǵan. Haziret Áııýbtyń eń úlken synaǵy osy kól-kósir baılyǵy edi. Alaıda ol dúnıege esh qumartpady. Haq taǵalaǵa qulshylyq jasaýdy, Allany dáripteýdi ol bárinen joǵary qoıatyn. Keıinnen haziret Áııýbqa osynsha baılyǵy óz aldyna, Sham jaqtaǵy bir eldi dinge shaqyrý úshin paıǵambarlyq ýazıpasy berildi.

Ol sabyrlyǵy men Haqqa degen ińkárlyǵymen tanylǵan paıǵambar edi. Alla Taǵala el ishinde synaq qylý úshin, onyń barlyq baılyǵyn qaıtaryp aldy. Bir jolǵy apat tórt túlik malynan tyshqaq laq ta qaldyrmaı jutyp ketti. Altyndary túgil bala-shaǵasy qyrylyp, shańyraǵy ortasyna tústi. Alaıda osynyń bárine sabyrlyq tanytqan haziret Áııýb eshkimge muń shaqpady. Qara halyq munyń osy qylyǵyna qatty qaıran qalyp, bastaryn shaıqady.

Alla Taǵala: «Onyń qanshalyqty yqylasty, rýhy bıik adam ekenin kórińder» degendeı, Haq paıǵambardy adam jany kúızeletin dertke shaldyqtyrdy.

Paıǵambarlarda juqpaly aýrý ıakı syrt kózge jıirkenshti dert bolmaıdy. Olardyń bir erekshelikteri – syrt kózge tartymdy bolýlary qajet. Jaı ǵana jaranyń ózi olardyń osy erekshelikterine qaıshy keledi. Óıtkeni olar paıǵambar bolǵandyqtan, qasyna kelgen adamdardy shoshytpaı, qashan da dene-bitimimen de ózine tartyp turýy tıis. Sondyqtan olardyń táninde qandaı da bir kemistik bolmaıdy.

Áııýb paıǵambardyń (ǵ.s.) naýqasy da osyǵan saı naýqas edi. Osy naýqasyn keıbir kitaptarda «denesinde qurt qaptap, keýlep jep júrdi» dep berilgen. Bulaı dep oılaý úlken qatelik. Onyń derti – paıǵambarlyqqa jarasar dert. Áıtse de osy derti kúnnen kúnge meńdep, janyna qatty batqany sol, ony kórgen adamdar qasynda kóp tura almaıtyn. Buryn sońdy bolmaǵan mundaı dertti kórmegen halyq oǵan jany ashyp júrekteri aýyrsa da, kóńilin surap barýǵa dáti shydamaıtyn boldy. Qasynda súıgen jary – Rahıma ǵana qalyp, kúndiz-túni janynan bir eli aıyrylmaı, kútimin jasady. Qoly qalt etkende, jeńil-jelpi jumys jasap, kún kóris nápaqasyn taýyp otyrdy. Osyǵan oraı bir kúni Rahıma áldebir sharýalarmen syrtqa shyǵyp ketken bolatyn. Sol mezgilde haziret Áııýbtyń (ǵ.s.) derti qatty asqynyp, jany qysylyp áıelin kómekke shaqyrdy. Oǵan jaýap qaıtarǵan áıeli bolmady. Osylaısha sút pisirim ýaqyt ótti. Jany qınalǵan Áııýb (ǵ.s.) qatty ashýlanyp: «Osydan dertimnen aıyqsam, oǵan júz dúre soǵamyn», – dep ant etti.

Aýyr dertke shaldyqqan Haq paıǵambar azaptan aryla almaı Alla Taǵalaǵa sabyrlyq kórsetip, jany qansha qınalsa da, qulshylyǵy men zikirin azaıtpady. Qaıta ýaqyt ótken saıyn, Jaratqanǵa degen súıispenshiligi, sabyrlyǵy, qulshylyǵy hám jaqyndyǵy arta tústi.

Bul kezderi shaıtan da qarap qalmady. Myń túrli aılamen ony, azǵyrýǵa tyrysty. Ibilis oǵan: «Sen ilgeride tórt túligiń saı, tórt qubylań túgel, bala-shaǵań kóp, dúnıesiniń esebin bilmeıtin osy aımaqtyń ataqty baıy ediń. Endi jatqan jatysyń mynaý. Baılyq turmaq deni-basyń da saý emes», – deıdi. Sonda haziret Áııýb: «Olardyń ıesi men emes jaratqan Rabbym ǵoı. Ol ózi berdi, ózi aldy. Ol óz múlkin qaıda qoıam, qaıda berem dese óz erkinde. Biz Ony emes, Ol bizdi synaıdy», – dep jaýap beredi. Ol Alla Taǵalaǵa syıynyp: «Rabbym! Ras meni shaıtan beınet pen qınaýǵa ushyratty»,[1] – dep jalbaryndy.

Qalmahan Seıituly

[1] «Sad» súresi, 41-aıat.