ATEIST DOKTORDYŃ MUSYLMAN BOLÝY
Doktor Laýranse Vraýnmen suhbat
- Islam dinin qabyldaýyńyzǵa ne túrtki boldy?
Meniń negizgi mamandyǵym kóz dárigeri. 16 jyl áskerı qyzmette qyzmet atqarǵannan keıin, kóz aýrýlaryn emdeıtin úlken ortalyq ashtym. Qazirgi ýaqytta sol ortalyqtyń basshysymyn. Sońǵy on jyldyń ishinde Islam jaıly túrli taqyryptarda kitaptar jazdym. Osydan 14 jyl buryn ıslamdy qabyldadym. Alǵashqy jyldarym oqý, izdenispen ótti. Osy jyldar ishinde keıbir taqyryptarǵa baılanysty kitaptardyń jetispeıtindigin sezindim de kitap jazýǵa bilek sybanyp kirisip kettim. Meni kitap jazýǵa ıtermelegen sebepterdiń biri osy bolatyn. Sońǵy on jyldyń ishinde 5 kitap jazyp shyqtym.
Shyny kerek, adamdar meniń ıslamdy qabyldaýyma túrtki bolǵan jaıtty bilgisi keledi. Bul – meniń de jalyqpaı aıta beretin qyzyqty taqyrybym. Negizi, adamdardyń kópshiligi meni ıslamdy qabyldamaı turyp, hrıstıan bolǵan dep biledi. Eń aldymen, munyń jansaq pikir ekendigin aıtyp óteıin. Men negizi hrıstıandyqty qabyldaýǵa qanshama ret talpynyp kórdim. Ol úshin, tipti, qyrýar ýaqytymdy sarp ettim. Amal qansha bul áreketimnen túk shyqpady. Muny aıtsam, adamdardyń kópshiligi kúledi, ókinishke oraı shyndyq osylaı boldy. Men shamamen osydan 19 jyl aldyn rýhanı izdeniske betburdym. Qyzym aort kokarktatsııasy degen aýrýmen dúnıege keldi. Bul – sońy ólimmen bitetin aýrý. Bulaı týylǵan balalardyń kópshiligi ólimge dýshar bolyp, qatty qınalyp óledi. Bularǵa ashyq túrde júrekke ota jasalady. Birneshe jyl ótkennen keıin taǵy da júrekke ota jasalady. Osylaısha taǵy da ota jasalady. Iaǵnı, bala ósken saıyn kletkany da úlkeıtip otyrý qajet. Aqyry bul balalardyń ómiri ólimmen aıaqtalady. Qyzymnyń dúnıege osylaı kelgendigi týraly habardy alǵanymda ómirimde alǵash ret baqylaýdyń óz qolymda emestigin sezindim. Qolymnan eshteńe kelmedi. Budan aldyn ómirimde qandaıda bir qıynshylyq shyǵa qalsa, ony dereý ózim sheship tastaıtynmyn. Eger aqsha kóbirek kerek bolsa, kóbirek eńbektenip qalaǵan aqshama qol jetkizetin edim. Bir nárseni jóndeý kerek bolsa, dereý sonyń mamanyn shaqyrtatynmyn nemese qolymnan kelse, ózim-aq tyndyratynmyn. Qyzymnyń atyn Anna dep qoıdym, ony dárigerler dereý qatań baqylaýlaryna aldy. Qyzymnyń kókirek tusynan tómen qaraı qap-qara bolyp ketken bolatyn. Óıtkeni, denesine ottegi jetispeıtin. Kóz aldymda typyrlap jatty. Ottegi jetpegen aǵzasy isten shyǵatyn-dy. Muny kózimmen kórip turǵandyqtan qatty qınalatynmyn. Osylaısha, ómirimde alǵash ret ózimnen joǵary bir kúshke syıynýǵa týra keldi. Sol ýaqytqa deıin ateıst bolatynmyn. Men negizi Protestant januıada týyp óstim. Úıdegilerdiń eshqaısysy dindar emes-tin. Men de eshqandaı dinge kirmegen bolatynmyn. Dereý baqylaý bólmesinen shyǵýyma týra keldi. Óıtkeni, qyzymnyń jaǵdaıyn tekserý úshin bir top dáriger bólmege kirgen bolatyn. Olar tekserip jatqanda men de shirkeýge baryp jalbarynaıyn degen oımen shirkeýge bardym. Ómirimde birinshi ret qol jaıyp duǵa tiledim. Duǵam qaıbir duǵa deısiz, ateıstiń duǵasy ǵoı. Kúmándi adamnyń duǵasy degen nárse bolatyn. Kúmándiniń duǵasy bylaı bolady; Eı, Táńir! Eger bar bolsań, janymdy qutqar, eger janym bolsa. Mine, kúmándi adamnyń duǵasy. Ateıstterdiń kópshiligi duǵa qylsa osylaı duǵa qylady; Eı, Táńir! Eger bar bolsań, óıtkeni senimdi emes. Men de osylaı duǵa qyldym. Eı, Táńir! Eger bar bolsań, men bar-joqtyǵyńdy naqty bilmeımin. Biraq bar bolsań, men kómekke zárý bolyp turmyn. Jaratýshyǵa sol kúni bir ýáde berdim. «Eger qyzym aman qalatyn bolsa, maǵan seniń eń razy bolǵan dinińdi kórsetseń, men sonymen júrýge ýáde beremin»,– dedim.
Shamamen 15 mınýttan keıin aýrýhanaǵa bardym. Qyzymnyń jatqan bólmesine barǵanymda dárigerlerdiń meniń kelgenimdi kórip, bir nárse aıtpaq bolyp ańdadym. Men úlken bir ózgeris bolǵanyn kózderinen ańǵaryp turdym. Olar qasyma kelip, ne bolǵanyn ózderi de túsinbegen keıippen maǵan qyzymnyń jazylyp ketetinin jetkizdi. Ómirine eshqandaı qaýip tónbegenin de aıtty. Osylaısha qyzym sap-saý balalardyń qataryna qosyldy. Ota da jasalǵan joq, em de alǵan joq. Taǵy da bir aıta keterlik jaıt, qolymyzda jazylǵannan aldyńǵy túsirilgen rentgeni, jazylǵannan keıingi túsirilgen rentgeni bar edi. Aldynǵy túsirilgende atalmysh syrqaty kórinip turǵan bolatyn, keıingi túsirilgeninde syrqattyń belgisi múlde joq bolyp shyqty. Dárigerler munyń mánisin maǵan ári ózderine túsindirip, aıtylǵandardy óz aralarynda maquldap, quptap otyrǵandaryn kórdim. Men sol kezde olarǵa qarap turyp, bylaı degenim áli esimde: «Osy aıtqandaryńyz sizder úshin mándi bolýy múmkin, biraq men muny qabyldaı almaımyn. Men bul úshin bylaı dep duǵany qyldym», – dedim.
Bul iste Jaratýshynyń járdemi bar ekendigine senýden basqa sharam joq. Ol sózinde turdy, endigi kezek mende bolatyn. Osylaısha din jaıly izdenis jolyna tústim. Týra joldy Hrıstan dininen tabatyndyǵyma senimim mol edi. Aldymen Iahýdılikti úırene bastadym, bul meni Hrıstıan dinin úırenýge qaraı oıystyrdy. Qanshama jyl aqıqatty sol jerden tabamyn degen oılap júrdim. Qanshama jyl ózimdi sendirýge tyrysyp baqtym, Hrıstıan bolý úshin qanshama ter tóktim. Hrıstıan dininiń barlyq tarmaqtaryna baryp shyqtym. Qansha tarmaq, qansha shirkeýge barǵanym naqty esimde joq. Hrıstıan dinindegi aqıqatty tabamyn dep júrip, kóptegen suraqtar qoıyp, únemi bir nársege qarsy shyǵa beretin edim. Biraz nársesin quptaǵanymmen biraz bóligin túsinbeı qınalatynmyn. Negizgi senim máselelerin poptarǵa baryp áńgimelesetinmin, biraq qoıǵan suraqtarymdy durys túsindirip bere almaıtyn-dy. Taǵy da basqa suraqtar qoıatynmyn, olarǵa da mardymdy jaýap bere almaıtyn. Men amalsyzdan, jaraıdy, qosh bolyńyz dep kete baratynmyn. Odan shyqqannan keıin basqa bir Hrıstıan tarmaǵyn zertteýge belbýatynmyn. Meniń suraqtarym Islammen tabysqanda ǵana jaýabyn tapty. Meniń kóńilimdegi tynyshtyq Islamdy qabyldaǵanymda ornyqty. Sanamdaǵy san túrli bólshekterdiń ózindik ornyn taýyp bergen Islam boldy.
- Shirkeýge baryp jaýabyn taba almaǵan suraqtaryńyz qandaı edi?
- Men munyń barlyǵyn kitaptarymnyń negizgi bólimderinde túsindirip óttim. Degenmen, eń qarapaıym degenderin aıtyp óteıin, men Hrıstıan dinindegi senim negizderiniń negizin taba almadym. Máselen, Úshtik senimi. Bul týraly Injildiń eshqandaı jerinde aıtylmaǵan. Injilden úshtik degen sózdi kezdestirmeısiz. Bul senim hazireti Isadan 300 jyldan keıin shyǵarylǵan senim. Eger bul durys senim bolǵanda, hazireti Isa bul jaıly ashyq túrde aıtqan bolar edi dep oılap, muny maǵan rastap berýlerin talap ettim. Hrıstıandardyń úshtik uǵymyn qalaı dáleldep beretinin suradym. Olar únemi Injildiń belgili bir bólimderinde hazireti Isanyń bylaı dep aıtqandyǵyn baıandaıtyn. «Men jáne Áke birmiz» ıakı «Dúnıede úshtik bar, Áke, bala, kıeli rýh». Jaraıdy, bul Injilde jazýly deıtinmin. Biraq munda muny joqqa shyǵaratyn dálelder bar ǵoı, máselen úshtik seniminde eń kúshti dálel Áke, bala jáne kıeli rýhqa baılanysty aıtylǵan derekteme jaı ǵana túsinikteme retinde berilgen, bul túpnusqadaǵy mátinderde jazylmaǵan. Bul kitaptyń shetine málimet berilgen jazý ǵana. Keıinnen bul mátinniń ishine engizildi. Men muny poptarǵa aıtatynmyn. Meniń qatty ashýyma tıetini myna jaıt bolatyn men olarǵa muny túsindirgende, meniń aıtqandarymdy quptap otyratyn. Maǵan aıtyp turǵandaryńyz mátinniń negizinde joq dep aıtatynmyn. Iá, ıá bul kitaptyń bir buryshyna jazylǵan túsindirme dep sózimdi quptaıtyn. Muny bilemiz deıtin... Eger munyń Injil emestigin biletin bolsańyzdar, munyń Injilge keıinnen qosylǵanyn málimet ekendigin bileseńizder, oıdan shyǵarylǵandyǵyn qosymsha ekenin bile tura, ne úshin Qudaıdan kelgen habar sııaqty aıtasyzdar... Mine, osyǵan uqsas kóptegen málimetterdi kitabymnan oqýlaryńyzǵa bolady.
Feızýlla Táıtelıev
