Ata zań – halyq tynyshtyǵynyń kepili
Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdik alysymen halyqtyń birtutastyǵy men tynyshtyǵyn qamtamasyz etetin konstıtýtsııalyq zańdardy daıyndady. Bul zań Qazaqstan tarıhyndaǵy jańa paraǵyn ashty.
Konstıtýtsııanyń qabyldanýy – eldiń durys baǵyt alýynyń alǵysharty. Basqasha bolýy da múmkin emes. Sol úshin bolsa kerek, hazireti Paıǵambar (s.ǵ.s) Madına qalasyna kelip Mekkelik jáne jergilikti musylmandardyń saptaryn biriktirip eń áýelgi musylman memleketin qurǵannan keıin «sahıfa-mádánııa» degen zań qabyldady. Bul zańnama – adamzat tarıhyndaǵy eń áýelgi konstıtýtsııa bolatyn. Onda Madına qalasynyń strategııalyq, saıası, ıahýdı kórshilerimen aradaǵy mámileler, aqysy jelingen adamnyń quqyǵyn qaıtarý t.b. zańdar qabyldanǵan edi. Shyǵystyń da, batystyń da ǵalymdary biraýyzdan bul zańnamany – Islam dininiń álemge syılaǵan eń úlken syıy dep baǵalaıdy. Sebebi, ol adamzatqa jáne saıasatqa damýdyń eń ozyq túrin usyndy. Jáne de bul ıslam órkenıetiniń qanshalyqty ozyq ekenin taǵy da dáleldeı túsedi.
Búgingi qabyldanyp jatqan konstıtýtsııalyq zańnamalar da osy túpnusqasynan alystamaǵan. Sebebi barlyǵynda da áýelgi qundylyqtar saqtalyp, adam quqyǵy men el tynyshtyǵyna negizgi oryn berilgen.
Eger bir eldiń adamdary Ata zań syndy bir zańnamaǵa baǵynbasa, onda eldiń shyrqy buzylyp, halqynan bereke ketedi, memlekettiń tutastyǵyna syzat túsedi. Endeshe, bunyń aldyn alý kerek. Sol úshin de Quran Kárimniń qasıetti aıattary men Paıǵambarymmyzdyń (s.ǵs) hadıs sháripterinen búlikke jolamaý men qashan da kópshilikpen birge bolýǵa, zań men basshyǵa baǵyný kerektigine shaqyratynyn kóremiz. Mysal beretin bolsaq:
وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ
«Buzaqylyq, kisi óltirýden qıyn»;[1]
وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ
«Sondaı-aq, búlik – kisi óltirýden de zor kúná»;[2]
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنكُمْ
«Áı, múminder. Allaǵa boı usynyp, Paıǵambarǵa ári ózderińnen bolǵan ámir ıelerine boı usynyńdar»[3].
Bul aıattardan Islam dininiń qoǵamdaǵy úılesimdilikti joǵary qoıyp, qandaı da bir qalyptasqan júıeniń buzylýyna jol bermeıtinin kórýge bolady. Kerisinshe, Islam dini onyń aldyn alyp, alaýyzdyqqa aparatyn joldarǵa da aıaq baspaýǵa buıyrǵan.
Kópshiliktiń qasynan tabylyp, bólinbeýdi Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s) hadısterinen de kóptep kórýge bolady. Mysaly:
عَلَيْكُمْ بِالْجَمَاعَةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْفُرْقَةَ
«Kópshilikpen birge bolyńdar, bólinbeńder!»[4]
مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الْجَنَّةِ فَلْيَلْزَمِ الْجَمَاعَةَ
«Kim jánnatyń ortasynan oryn alýdy qalasa, kópshilikpen birge bolsyn»[5], – deıdi.
Endeshe, Allanyń buıyrǵanyndaı búlikten alys bolyp, Paıǵambardyń (s.ǵ.s) buıyrǵanyndaı kópshilikpen birge bolý úshin, sol jerdiń adamdaryn sol ýaqyttyń sharttarymen biriktiretin bir ortaq zańnama bolý kerek. Bizdiń sondaı zańymyz – Ata zań. Bul Ata zań Allanyń qalaýymen jergilikti halyqtyń aýyzbirshiligin uıytyp ustap, árkimniń senimine erkindik berip, jarqyn bolashaqqa bet alýǵa múmkindik berýde. Endeshe, buny Allanyń úlken nyǵmetinen dep tanýymyz kerek.
Ata Zań kúni qutty bolsyn!
