ÁR ULTTYŃ ÓZ ÝÁDESI MEN DÁSTÚRI BAR
Ár órkenıettiń, ár halyqtyń óz dúnıetanymy, ıaǵnı óz dini men dástúri bar. Tarıhshylar álemde dinsiz ult bolmaǵanyna senimdi.
Adamzat ár túrli halyqtan, ulttan, ulystan turady. Olardyń árqaısysynyń ulttyq paryzy, tili men salt-dástúri, dinı nanym-senimi ózderine ǵana tán.
Osyndaı ártúrlilik - Alla Taǵalanyń danalyǵy.
Jaratýshy Iemiz bylaı deıdi:
«Ýa, adamdar!
Shyn máninde biz senderdi erkek pen áıelden (Adam ata men Haýadan) jarattyq, bir-birlerińdi tanyp bilińder dep senderdi halyqtar men taıpalar qyldyq, al senderdiń aralaryńda eń ardaqtysy Rasynda, Alla bilýshi, bilýshi» (ál-Hýjýrat súresi, 13-aıat).
Osy aıat týraly muqııat oılasańyz, mynadaı qorytyndy shyǵarýǵa bolady. Alla Taǵala adamdardy bir-birin tanýy úshin ár túrli ultqa bólgen. Ózgemen tanysý arqyly adam ózin tanıdy, al ózin taný arqyly Jaratýshyny tanıdy. Mıllıondaǵan adamdar
Jer betinde bir-aq shyǵý tegi bar,
bári adamnan keledi. Sondyqtan musylmandar ózge ult ókilderin kórgende aıat pen hadısterge súıene otyryp bylaı deıdi:
"Bárimiz Adam atadan týamyz, ol sazdan. "
Alla Taǵalanyń aldynda eń qadirleıtin musylman úmbeti óz kezeginde ártúrli ulttar men ulystarǵa bólinedi. Ne degenine qaramastan, Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.), arabtardan bastap, Quran Kárim arab tilinde túsirilgen musylmandardyń bári arab emes. Kerisinshe, qazir arabtar musylmandardyń az bóligin qurap otyr.
Al árbir musylman halqynyń turatyn jerine qaraı ózindik Etnıkalyq, tildik, ulttyq erekshelikteri bar.
Din ǵana - osy halyqtardyń tárbıelik negizi - bir, sebebi dúnıe tanymy Quran men hadısterge negizdelgen.
Árbir musylman Halyqtyń óz alýantúrliligi, mádenıeti men tili bar. Sharıǵat bul aıyrmashylyqtardy joqqa shyǵarmaıdy. Kerisinshe, fatvalardy oryn men ýaqytyna qaraı ózgertý múmkindigin eske salady.
Biraq musylman halyqtarynyń barlyq salt-dástúri, ádet-ǵuryptary sharıǵat talaptaryna saı emes. Olardyń ishinde ıslam dini qolaısyz "nadandyq zamanynyń" qalǵandary bolýy múmkin.
