AQYRǴY SÁT!
Ásilinde adam bul dúnıede máńgi bolýshy emes, jolaýshy, ótkinshi. Ólý joq bolyp ketý emes, jalǵan ómirden shyǵyp, Alla Taǵala aıtqan aqıqatqa kóz jetkizý. Alla Taǵala Quran Kárimde ál-Hıjr súresiniń toqsan toǵyzynshy aıatynda: (وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ): «aqıqat kelgenshe Rabbyńa qulshylyq et!» - deıdi. Osy aıattaǵy «aqıqat» degen sózdi ǵalymdarymyz bir aýyzdan «ólim» dep tápsirlegen. Iaǵnı ólim – aqıqat, sol aqıqat kelgenshe deıin Qudaıymyzǵa qulshylyq etýge mindetimiz.
Pende balasy ólimdi qansha qalamasa da, bir kúni oǵan jolyǵatyndyǵy – ashy bolsa da aqıqat. Qasıetti Quran kárimde: « Sender aınala qashyp júrgen ólim senderdi qýyp jetedi. Sonda ǵaıypty da, jarııany da tolyq biletin Allanyń quzyryna qaıtarylasyńdar. Sonda Ol senderdi ne istep, ne qoıǵandaryńdy tolyǵymen habardar etedi» - degen («Juma súresi, 8- aıat).
Ólim – rýhtyń denemen baılanysynyń úzilýi, rýhtyń deneden ajyraýy. Adam ólgen kezde rýh pen júrek joq bolyp ketpeıdi. Rýh ólimnen keıingi jaǵdaıattardy basynan keshiredi. Ólimnen keıin adamdy birneshe jaǵdaı kútip tur, qabirdegi suraq, ahiret kúni qaıta tirilý, qııamettegi jaǵdaıattar jáne eń bastysy Alla aldynda esep bolady. Esep kúni ımandy, salıhaly adamdardyń júregi tynyshtyqta bolady. Sondyqtan ımanmen ólý úshin kúnde duǵa etý kerek. Óıtkeni ólim jetkende adamnyń bul dúnıedegi Alla bergen múmkindigi bitedi.
Kúnahardyń rýhy sýly júnge salynǵan tikenniń sýyrylyp alynǵanydaı alynady, muny adamzattyń eń ústemi bolǵan Paıǵambarymyz aleıhıssalam habar berdi. Taǵy bir habarda: «Ólim azaby qylyshpen parashalap urǵannan beter aýyr» delingen eken. Hazreti Ka’abtan:
- Ólim qalaı bolady – dep suraǵanda,
- Bir shoq tiken qarynda. Kúshti bir adam sol tikendi aýzynan sýyryp alýda. Tikender kesken jerin kesip, qalǵany qalady. Mine ólim osyndaı bolady – dep jaýap berdi.
Adamnyń aqyrǵy sáti aýyr ótedi, ony jeńildetetin bizdiń salıhaly amalymyz ǵana. Eń bolmaǵanda ólim aýzynda jatqan adam, kálımany aıtýy qajet. Eger aınalasyndaǵy adamdar aqyryn ǵana ol adam estıtindeı etip kálımany qaıtalap tursa - óte oryndy bolady. Adam ony shynaıy yqylaspen aıtyp, Uly Alla jaıly jaqsy oıda bolýy kerek. Alla elshisi (ol kisige Allanyń ıgiligi men sálemi bolsyn): «Myna úsh jaǵdaıda ajal aýzynda jatqan adamnan alys ketpeńder: mańdaıynan teri aǵa bastaǵanda, kózinen jas aqqanda, erinderi kebe bastaǵanda. Mine, osy úsh jaǵdaı Allanyń qulyna Óziniń meıirimdiligin tanytyp jatqan kezi. Eger adam qyryldaǵan dybys shyǵarsa ıa bolmasa ol qyzaryp ketse nemese erinderi kógerse oǵan Allanyń azaby jetti degen sóz», - degen.
Kálımany aıtýǵa keler bolsaq, ony aıtý - ajal aýzynda jatqan adam úshin jaqsylyq pen qaıyrymdylyqtyń nyshany. Ábý Saıd Hýdrı paıǵambarymyzdyń: «Ajal aýzynda jatqan adamǵa: «Lá ıláhá ıllallah» dep qaıtalatyńdar», - degenin jetkizgen.
Adamnyń aqyrǵy sáti búgingi ómirindegi istegen amaldaryna tikeleı baılanysty. Aqyl ıeleri ózderiniń jan tapsyrý sáti úshin hám jeý kerek.
Alla Taǵala barshamyzǵa eki ómirdiń raqatyn syılap, ólim azabynan saqtap, máńgilik jánnat baqtarynda bolýdy násip etkeı!
ÁNÝARBEKOV Meıirjan
