Altynǵa aınalǵan qamshy
Muhammed ıbn Másláma (r.a.) – Paıǵambarymyzben birge barlyq soǵystarǵa qatysqan aldyńǵy qatarly sahabalardyń biri. Ol Mádına qalasynda Rasýlallahtyń ornyna ýákil retinde taǵaıyndalǵan haziret Omardyń el ishindegi «aryz-shaǵym buryshyna» jaýapty kisisi bolatyn. Halyqtyń bar aryz-tilekteri osy burysh arqyly sheshilip, qajet bolǵan jaǵdaıda para alǵan, bireýdiń quqyǵyn aıaqqa taptaǵan basshylar máseleniń mán-jaıy ábden anyqtalǵan soń, osy buryshtyń sheshimi arqyly laıyqty jazasy beriletin.
Bir joly Omar (r.a.) Mádınaǵa jınalǵan atqa miner el aǵalaryna olardyń halyqqa jaqsy qaraýy kerektigin, eshkimge ádiletsizdiktiń jasalmaýyn qatal túrde eskertken-di. Dál osy mezet halyq arasynan sytylyp shyqqan bireý:
– Myna pálen degen basshyńyzdyń meni qaradaı kinálap, jónsiz urǵany bar edi. Alaıda, sońynda meniń kinásiz ekendigim belgili bolǵan-dy, – dedi de, óziniń sol adamda aqysy ketkendigin aıtyp qaldy. Máseleniń jaı-japsaryn anyqtaı kele basshy bolyp taǵaıyndalǵan adamnyń kinásiz adamdy jón-josyqsyz jazalap, sabatqany belgili boldy.
Bul kezde haziret Omardyń (r.a.) da sheshimi daıyn edi:
– Seni sabaǵan basshyny sen de sonshalyqty sabaısyń!
Alaıda, Amr ıbn As (r.a.) buǵan qarsylyq bildirdi:
– Eı, Omar! Sonda budan bylaı basshylaryńyzdyń halyqtyń kózinshe sabatpaq bolǵanyńyz ba? Eger bulaı jasar bolsańyz, budan keıingi ýaqytta basshylardyń el aldyndaǵy abyroı-bedeline nuqsan keledi. Onda olar jumys isteýden qalady ǵoı...
Haziret Omardyń da buǵan jaýaby daıyn edi:
– Meniń óıtip-búıtip tisin batyrǵan áldini qorǵashtap, jábir kórgen álsizdi dármensiz keıipte qaldyrýǵa dátim shydamaıdy. Kim ozbyrlyq jasaǵan bolsa, ekinshi ret ondaı jónsiz áreketke barýǵa júregi daýalamaý úshin jaqsylap jazalanýy kerek!
Iá, sheshim qatal.
Taıaq jegen adam ózin qamshymen qansha ret sabasa, ol da sol basshyny sonsha ret sabamaq boldy. Bul joly eshkimi joq álgi adamǵa Amr ıbn As (r.a.) qaıta bardy. Bara sala óz usynysyn aıtty.
– Seni qansha ret qamshymen sabasa, men saǵan sonsha altyn bereıin. Osyny al da, ketken aqyńdy keshir. Áıtpese, halyq batyldanyp, basshylardyń júregi shaılyǵyp qalar...
Taıaq jegen kisi qamshy salýdyń ornyna altyn alǵanda ǵana baryp, álgi basshyny keshiredi. Sodan bylaıǵy ýaqyttan bastap taǵy da haziret Omardyń (r.a.) qara qyldy qaq jarǵan ádildiginiń arqasynda panasyz jandardy basynyp olardy jónsiz sabaý isi sap tyıylǵan edi.
Qudaıberdi Baǵashar
