ABAIDYŃ OTYZ BESINShI QARA SÓZINE QURANNAN TÁPSIR
Abaı atamyzdyń qara sózderin oqı otyryp, otyz besinshi sózine kelgende, ýnıversıtettegi professorymnyń «Hýd» súresiniń (16-17) aıattaryn eki saǵatqa jaqyn túsindirgen tápsiri esime eriksiz tústi.
Abaı atamyzdyń ár sózi, Qurannyń bir tápsiri desek, artyq aıtqan bolmaspyn. Ata-babamyzdyń myna sózin qarańyzshy, «Ary tartyp arbany, beri tartyp ógizdi óltirme» deıdi. Bul sóz eki dúnıemizdiń arasyndaǵy ómirimizdi meńzegendeı.
Professordyń aıtqany osy bolatyn, dúnıe dep aqyretimizdi, aqyret dep te dúnıemizdi umytýǵa bolmaıdy. Óıtkeni osy dúnıedegi adal nıetimizben jasaǵan izgi amaldarymyz úshin aqyrette Allanyń syı qurmetine laıyq bolyp jánnatqa kiremiz. Al aram nıetpen aqylsyz amaldarymyz úshin tozaq degen mekenniń bar ekeninde bilemiz.
Dúnıe tirshiliginen túbegeıli bastartýǵa da, ne bolmasa tek dúnıe úshin, ataq úshin qyzmet etýge dinimizde, dilimizde bul amalǵa oń qabaq tanytpaǵan.
Quran Kárimniń «Hýd» súresiniń 16,17-aıattarynda bul jaıynda Alla pendelerine bylaı dep eskertedi:
«Kim dúnıe tirshiligin ári onyń zeınetin qalasa, dúnıede olardyń eńbekterin tolyq beremiz. Sondaı-aq olar kemshilikke ushyratylmaıdy. Solarǵa aqyrette tozaq otynan basqa esh nárse joq. Dúnıedegi jasaǵandary joıylyp ketti. Negizinde olardyń istegenderi bosqa».
Abaı atamyzdyń otyz besinshi qara sózinde: Mahsharǵa barǵanda Qudaı Taǵala qajy, molda, sopy, jomart, sheıit – solardy qatar qoıyp, surar deıdi. Dúnıede ǵızzat úshin, syı-qurmet almaq úshin qajy bolǵandy, molda bolǵandy, sopy bolǵandy, jomart bolǵandy, sheıit bolǵandardy bir bólek qoıar deıdi. Ahıretke bola, bir ǵana Qudaı Taǵalanyń razylyǵyn tappaq úshin bolǵandardy bir bólek qoıar deıdi.
Dúnıe úshin bolǵandarǵa aıtar deıdi: «Sender dúnıede qajeke, moldeke, sopeke, myrzeke, batyreke atalmaq úshin óner qylyp edińder, ol dúnıeń munda joq. Senderdiń ol qyzyqty dúnıeń harap bolǵan, sonymen qylǵan ónerleriń de bitti. Endi munda qurmet almaq túgil, suraý berińder! Mal berdim, ómir berdim, ne úshin sol maldaryńdy, ómirlerińdi, betińe ahıretti ustap, din nıetiń dúnıede turyp, jurtty aldamaq úshin saryp qyldyńdar?» dep.
Ana shyn nıetimenen ornyn taýyp, bir Qudaıdyń razylyǵy úshin óner qylǵandarǵa aıtar deıdi: «Sender bir ǵana meniń razylyǵymdy izdep maldaryńdy, ómirlerińdi saryp qylyp edińder, men razy boldym. Sizderge laıyqty qurmetti ornym bar, daıyn, kirińder! Hám ol razylyqtaryńnan basqa osy mahshar ishinde, senderdiń osy qylǵanyńa ózi qylmasa da, ishi erip, yntyq bolǵan dostaryń tabylsa, shafaǵat qylyńdar!» - dep aıtar deıdi.
Sonymen qoryta aıtqanda, musylmandar úshin eki dúnıe aqıqat ekeni báseden belgili nárse. Olaı bolsa bul dúnıeniń jalǵandyǵyna aldanyp, o dúnıeni esten shyǵarýǵa bolmaıdy. Osy jalǵan dúnıede júrip máńgilik aqıqat dúnıeniń qamyn jasaý – ár musylmannyń mindeti.
Syr súleıi Turmaǵambettiń: «Qara bol, han bol meıli qamyńdy qyl, Mekeniń men degenmen molalyqta», - degen ósıetnamasy árkimniń jadynda bolsa nur ústine nur bolar edi.
Isataı Berdalıev,
Islam quqyq ǵylymdarynyń doktory
