ABAI TANYǴAN TÁŃIRDEN (ALLADAN) BASQA «TÁŃIRShILDIK» JOQ
Qazirgi táńirshildik – sekta. Al ıslamnan burynǵy túrkilerdiń táńir senimi basqa. Ol qazirge deıin saqtalǵan joq, ol ısammen sıntezdelgen. Burynǵy táńirshildikti izdegender ony ıslamnan tabady. Basqa jaqtan izdeý, táńirshildikti qaıta tiriltemin deý bos sandyraq. Óıtkeni túrki tektes halyqtardyń barlyǵy endi ıslamnan bas tartyp, qaıta táńirshil bolýy 100% múmkin emes. Sondaı-aq burynǵy táńirshildiktiń túp negizi joq, kıeli kitaby joq, asyly saqtalmaǵan. Ol ıslamǵa sińgen.
Qazirgi táńirshilmiz dep júrgenderdiń sıqy birtúrli. Qarasań ıslamǵa degen fobııa men agressııa bar, mádenıet joq, til tıgizý, balaǵattaý, qaralaý, jala jabý jáne t.b. Olardyń qazaqty uıystyryp, bereke-birligi jarasqan ultqa aınaldyrýy múmkin emes. Ózara alaýyzdyq pen qaqtyǵys týǵyzady.
Qazirgi táńirshildiktiń paıda bolýynyń birneshe sebepteri bar:
1. Saıası joba. Bul joba kezinde 19 ǵasyrda Patsha úkimetiniń kezeńinde bastalǵan. Biraq, qazirgi táńirshilerdiń barlyǵy jobanyń adamy emes.
2. Sáláfılik-ýáhhabıliktiń, tákfırshilerdiń taralýy jáne olardyń dástúrdi mansuqtaýy.
3. Keıbir ýaǵyzshylardyń qarabaıyr, qate-qısyq, dóreki ýaǵyzdary jáne fanat áreketteri.
Mine, qazirgi táńirshilerdiń kóbi sáláfılik-ýáhhabılik pen dóreki ýaǵyzdarǵa, dástúrdi mansuqtaýǵa, dinı fanattyqqa qarsy reaktsııa retinde bas kóterdi.
Islamdy biz tańdamadyq, ıslamdy sonaý VIII ǵasyrdan bastap ata-babalarymyz (qazir táńirshimin dep júrgenderdiń de ata-babalary) haq din retinde qabyldap, keıingi urpaǵyna qaldyrǵan.
Tek qazaqtar emes, jalpy túrki tektes halyqtardyń barlyǵy burynǵy senimderin VIII ǵasyrdan bastap ıslammen almastyrǵan. Óıtkeni burynǵy táńir senimi ıslamnyń qudaı senimine óte jaqyn bolatyn jáne ıslam burynǵy táńir senimen álde qaıda aýqymdy boldy.
Túrkiler ıslamnan buryn da absolıýtti bir kúshke, Uly Táńirge sengen, oǵan ıman etken. Al qazir barlyǵyn jaratýshy, absolıýtti qudiret ıesi Allaǵa senedi. Ony buryn Táńir dese, ıslammen birge Alla dep atady jáne qazir ekeýin ortaq maǵynada qatar qoldanady.
Kóne túrkilerdiń táńir túsinigine panıslamıst nemese qazirgi táńirshildik kózqaraspen baǵa berip, tujyrym aıtý durys nátıjege aparmaıdy. Qalaı bolǵanda da táńir senimi men oǵan baılanysty ádet-ǵuryptar – jalpy alǵanda túrki halyqtarynyń, jeke alǵanda qazaq halqynyń ıslamǵa deıingi rýhanı tanym-túsingin quraıdy. Ony eshkim joqqa shyǵara almaıdy. Tipti túrki halyqtarynyń, jeke alǵanda qazaq halqynyń ıslamnan keıingi, qazirge jetken dástúrli dúnıetanymy men ádet-ǵuryp zańdary da táńir seniminen bastaý alady. Alaıda ol qazirge deıin ıslammen sınetezdelip, ıslamı negizdermen úılesimdi qundylyqqa aınalǵan. Sol sebepti endi qazaqtyń salt-dástúri men ıslamdy ajyratý múmkin emes.
Bul jatyrqarlyq ári aıyptarlyq qubylys emes. Áziret Muhammed (s.a.s.) paıǵambar da múshrik arabtardyń ıslamnan burynǵy ádet-ǵuryptarynyń barlyǵyn joqqa shyǵaryp, teristemegen jáne olardy ıslamı negizdermen sabaqtastyrǵan.
Jalpy haq din qandaı bir ulttyń dili men tilin jáne ádet-ǵuryptaryn joıý úshin kelmeıdi. Árıne, ıman negizderine, ásirese táýhıd túsinigine qaıshy dúnıelerdi teristeıdi. Óıtkeni ol absolıýtti aqıqat pen Qudaı senimine qaıshy.
Táńirshildik týraly ótkende Nur-Múbarak ýnıversıtetiniń ustazdarynyń eki birdeı eńbegi jaryq kórgen. Burynǵysy men qazirgisin qamtyǵan keń maǵlumat úshin Muhan Isahan ustazdyń "TÁŃIRShILDIK" kitabyna júginýge bolady.
