ۋا الەيكۋم اسسالام!

قۇران كارىمدە: «...ولارعا پەرىشتەلەر بارلىق قاقپالاردان كىرىپ: «سابىر ەتكەندەرىڭ ٴۇشىن «ٴسالامۋن الەيكۋم» سەندەرگە اماندىق بولسىن»، – دەيدى. بۇل سوڭعى مەكەن – نەتكەن كەرەمەت تۇراق[1]»، – دەگەن ايات بار. سونىمەن بىرگە، «ال، تاقۋالار ٴجانناتقا توپ-توبىمەن الىپ بارىلادى. ولار ٴجانناتقا كەلىپ، قاقپالارى اشىلعان كەزدە كۇزەتشىلەرى ولارعا: «ٴسالامۋن الەيكۋم» سەندەرگە اماندىق بولسىن! سەندەر جاقسى بولدىڭدار. ەندى ٴجانناتتا ماڭگى تۇراتىن بولىپ كىرىڭدەر، – دەيدى[2]» جانە «پەرىشتەلەر ولاردىڭ جاندارىن تازا كۇيىندە الىپ الىپ: «ٴسالامۋن الەيكۋم» سەندەرگە اماندىق بولسىن! ىستەگەن امالدارىڭ ٴۇشىن ٴجانناتقا كىرىڭدەر، – دەيدى[3]»، – دەلىنگەن.

دەمەك، سالەمدەسۋدىڭ بۇل ٴتۇرى قۇران كارىمدە ايتىلعان. ٴابۋ ھۋرايرا (ر.ا.) ريۋايات ەتكەن حاديستە: «ٴبىر كىسى اللا ەلشىسى (س.ع.س.) وتىرعان ٴماجىلىس جانىنان ٴوتىپ بارا جاتىپ: «ٴسالامۋن الەيكۋم»، – دەپ امانداستى. پايعامبار (س.ع.س.): «ون ساۋاپ»، – دەدى. تاعى ٴبىر كىسى جاندارىنان ٴوتىپ بارا جاتىپ: «ٴسالامۋن الەيكۋم ۋا راحماتۋللاھ»، – دەدى. پايعامبار (س.ع.س.): «جيىرما ساۋاپ»، – دەدى. ٴۇشىنشى كىسى ٴوتىپ بارا جاتىپ: «ٴسالامۋن الەيكۋم ۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ»، – دەدى. پايعامبار (س.ع.س.): «وتىز ساۋاپ»، – دەدى. وسى كەزدە ماجىلىستەن ٴبىر كىسى تۇرىپ بارا جاتىپ سالەم ٴسوزىن ايتپادى. پايعامبار (س.ع.س.): «سەندەردىڭ جولداستارىڭ ۇمىتىپ كەتتى. سەندەر ماجىلىسكە كەلسەڭدەر، سالەم بەرىڭدەر، سوسىن وتىرسىن. كەتسەڭدەر دە سالەم بەرىڭدەر. ٴبىرىنشى سالەم ەكىنشى سالەمنەن ارتىق ەمەس[4]»، – دەدى.

دەمەك، سالەمدى «ٴسالامۋن الەيكۋم» كوپشە ٴتۇر ەتىپ جانە «ٴسالامۋن الەيكا» دەپ جەكەشەلەپ ايتۋعا دا بولادى.

الايدا، ەڭ ابزالى جانە بىزدە قالىپتاسقانى يمام ناۋاۋي ايتقانداي: «ەڭ ابزالى مۇسىلماننىڭ «ٴاس-سالامۋ الەيكۋم ۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ» دەپ كوپشە ٴتۇر ۇلگىسىمەن سالەم بەرۋى. ٴتىپتى، ٴبىر عانا مۇسىلمانعا سالەم بەرسە-داعى. ال، سالەمگە جاۋاپ قايتارۋشىنىڭ «ۋا الەيكۋم ٴاس-سالام ۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ» دەگەنى دۇرىس[5]».

ماسەلەنىڭ ەكىنشى تۇسى – «الەيكا ٴاس-سالام» نەمەسە «الەيكۋم اس-سالام» دەپ امانداسۋ جايلى.

ٴابۋ جۋراي ٴال-ھۋجايمي (ر.ا.) بىلاي دەيدى: پايعامبارعا (س.ع.س.) كەلىپ: «ۋا، اللا ەلشىسى! «الەيكا ٴاس-سالام» دەپ امانداستىم. سوندا: «الەيكا ٴاس-سالام» دەمە، شىندىعىندا، «الەيكا ٴاس-سالام» – مارقۇمدار سالەمى»، – دەدى[6]».

ريۋاياتتا ايتىلعانداي، مۇنداي امانداسۋ ۇلگىسىن پايعامبارىمىز (س.ع.س.) قۇپ كورمەگەن. سالەمدەسۋدىڭ ەڭ جاقسى ۇلگىسى – «ٴاس-سالامۋ الەيكۋم ۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ».

بۇل جونىندە يمران بين حۋساين (ر.ا.): «پايعامبار (س.ع.س.) قۇزىرىنا ٴبىر كىسى كەلىپ، «ٴاس-سالامۋ الەيكۋم» دەدى. پايعامبار (س.ع.س.) وعان جاۋاپ قايىردى. كىسى كەلىپ وتىردى. پايعامبار (س.ع.س.): «ون»، – دەدى. سوسىن تاعى ٴبىر كىسى كەلىپ، «ٴاس-سالامۋ الەيكۋم ۋا راحماتۋللاھ» دەپ سالەم بەردى، پايعامبار (س.ع.س.) سالەمىنە جاۋاپ بەردى. كىسى وتىردى.  پايعامبار (س.ع.س.): «جيىرما»، – دەدى. سوسىن تاعى ٴبىر كىسى كەلىپ: «ٴاس-سالامۋ الەيكۋم ۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ» دەپ سالەم بەردى، پايعامبار (س.ع.س.) جاۋاپ قايىردى. كىسى وتىرعان سوڭ، پايعامبار (س.ع.س.): «وتىز»، – دەدى»، – دەيدى.

دەمەك، سالەمدەسۋدىڭ ەڭ ابزال ٴتۇرى – «ٴاس-سالامۋ الەيكۋم ۋا راحماتۋللاھي ۋا باراكاتۋھ» دەپ ايتۋ، ال ەڭ قىسقا ٴتۇرى بىزدە قالىپتاسقان «ٴاس-سالامۋ الەيكۋم» بولىپ تابىلادى.