اللا تاعالانىڭ ادام بالاسىنا قاسيەتتى قۇران كارىمدى ٴتۇسىرۋى – ٴوز پەندەلەرىنە كورسەتكەن شەكسىز مەيىرىمى. قۇران كارىم – مۇسىلمان بالاسىنىڭ تۋرا جولدان تايماي، ٴومىر باعىتىن دۇرىس تاۋىپ جۇرۋىنە ارنالعان باسشى كىتاپ. قۇران كارىم – ٴسىز بەن ٴبىزدى جاراتقان، بۇكىل عالامداردىڭ يەسى، اقىرعى ەسەپ-قيساپ كۇنىنىڭ جالعىز قوجايىنى اللا تاعالانىڭ ٴسوزى.
قۇران – تىلمەن وقىلاتىن، جۇرەكپەن قابىلداناتىن، قۇلاقپەن تىڭدالاتىن كىتاپ. ونىمەن بايلانىستا بولۋ – ەڭ ابزال عيباداتتاردىڭ ٴبىرى ٴارى...
ٴومىرىمىز اعىن سۋداي تەز ٴوتىپ بارا جاتىر. قامشىنىڭ سابىنداي قىسقا عۇمىرىمىز قالاي ٴوتىپ جاتقانىنا از دا بولسا نازار سالدىق پا؟
مۇحاممەد يبن ۋاسيع دەگەن كىسىدەن «قالاي تاڭ اتىردىڭىز؟» دەپ سۇراعاندا، «كۇن وتكەن سايىن اقىرەتى جاقىنداپ كەلە جاتقان كىسىنىڭ جاعدايى قانداي بولۋى مۇمكىن؟» دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن.
ٴداۋىت ٴات-تايي: «كۇندىز بەن ٴتۇن اقىرەت جولىنداعى ايالدامالار ىسپەتتى. ادامدار سول ايالدامالاردا الما-كەزەك توقتاپ، ساپارلارىنىڭ سوڭىنا دا جەتەدى. ولاي...
«اللا مەن جاراتىلىستار اراسىندا ەشقانداي تۋىستىق جاقىندىق جوق. اللاعا جاقىندىق وعان باعىنىپ، بۇيرىقتارىن ورىنداۋمەن عانا ورنايدى».
«اللا ق ۇلىنىڭ امالى جوق، قۇر سوزىنە رازى بولمايدى».
«كوپ ٴسوز ادامدى ۇمىتشاقتىققا سوقتىرادى».
«نە ايتقانىڭدى، قاشان ايتقانىڭدى ٴارى كىمگە ايتقانىڭدى جاقسى ويلان».
«ساعان جول كورسەتكىسى كەلگەن كىسىدەن جاعدايىڭدى جاسىرما، ايتپەسە، ٴوزىڭدى الدايسىڭ».
«ٴوزىڭدى دۇرىستا، سوندا باسقالار دا سەنىمەن جاقسى قاتىناس جاساي...
ەرتەدە ٴبىر باعبان ٴومىر ٴسۇرىپتى. ول ٴوز باعىندا ٴوسىپ تۇرعان گۇلدەرگە، اعاشتارعا سونداي ٴبىر كەرەمەت مەيىرىممەن قارايدى ەكەن. باعىندا وسكەن جەمىستەردى بازارعا شىعارىپ ساتىپ، ادال ەڭبەگىمەن كۇن كورىپ، وتباسىن اسىرايدى. وتباسى دەگەندە تەك ايەلى ەكەۋى عانا ەكەن. ولاردىڭ شاڭىراق كوتەرگەندەرىنە ون جىلعا تاياسا دا، جاراتۋشى ولارعا پەرزەنت بەرمەپتى. باعبان پەرزەنتى بولماعانى ٴۇشىن ەشقاشان جاراتۋشىعا شاعىمدانبايدى ەكەن. تابيعاتتى جان-تانىمەن سۇيگەندىكتەن بولار، ونىڭ جۇرەگى شەكسىز مەيىرىمگە تولى...
تەرمە-تولعاۋلاردى ەتتەن وتكىزىپ، سۇيەككە جەتكىزىپ جىرلاعان ايگىلى تەرمەشى مايلىقوجا ولەڭدەرىنىڭ بىرىندە بىلاي دەپ تولعاپتى:
اعاش سۇلۋ كورىنبەسسىرتىندا قابىق بولماسا،كىلەم سۇلۋ كورىنبەسبەتىنە كەستە ويماسا،وسىنداي تۇسپال ناقىلدىەسىتكەن حالىق ويلاسا!
وسى شۋماقتى ٴبىر تىڭداعان ادام اعاشتىڭ قابىعى مەن كىلەمنىڭ كەستەسىن نەگە ايتقان دەپ ويلاۋى مۇمكىن. ٴبىراق بايىبىنا بارىپ قاراعان ادام بۇل ٴسوزدىڭ استارىندا ۇلكەن تاربيەلىك، رۋحاني، ٴدىني، تابيعي ٴمان جاتقانىن اڭدايدى. ادامنىڭ جايىن...
«زىكىر» اراب تىلىندە ەسكە الۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرۋمەن قاتار اللاھ تاعالانى ويلاۋ، ماداقتاۋ، شۇكىر ەتۋ، جاراتىلىس اتاۋلىدان، كۇللى كەمشىلىكتەردەن پاكتەپ ٴتاسبيح ەتۋ، ونىڭ ۇلىلىعىن پاش ەتۋ سەكىلدى بىرنەشە تەرەڭ ۇعىمدى قامتيدى. دۇرىسىندا، اللاھ تاعالانى زىكىر ەتۋدى ٴبىر جەردە وتىرىپ، ونى تىلمەن عانا زىكىر ەتۋ دەپ ٴتۇسىنۋ «زىكىر» ٴسوزىنىڭ ماعىناسىن تولىق اشپايدى. شىنايى مۇسىلمان ونى بارلىق جاعدايدا زىكىر ەتەدى. قۇراندا:
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً...
«ايات» ٴسوزى اراب تىلىندە «مۋعجيزا»، «يشارات»، «انىق بەلگى»، «دالەل»، «عيبرات» دەگەن بىرنەشە ماعىنالاردى بىلدىرەدى. بۇل ٴسوز قۇران كارىمدە اتالمىش ماعىنالاردا جەكەشە جانە كوپشە تۇردە 382 جەردە قولدانىلعان. وسى ٴسوزدىڭ قۇران كارىمدە كەلگەن ماعىنالارىنا توقتالا كەتەيىك:
«مۇعجيزا» ماعىناسىندا: «يسرايىل ۇرپاقتارىنان سۇرا! ولارعا قانشاما انىق اياتتار (مۇعجيزا) بەردىك» (باقارا سۇرەسى، 211-ايات).
«دالەل»، «ايعاق» ماعىناسىندا: «كوكتەر مەن جەردىڭ...
تۋىلعان بالانى تولىق ەكى جىل ەمىزۋ انانىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ٴبىرى. شارانانىڭ انا قۇرساعىنداعى ازىعى تۋىلعان سوڭ، انا سۇتىمەن جالعاسىن تابادى. قۇرساق ومىرىندەگى بالا ٴومىرى قانداي عاجاپ بولسا، انا ٴسۇتىنىڭ دە كەرەمەتى سونداي ۇلكەن. قاسيەتتى قۇراندا: «انالار سابيلەرىن تولىق ەكى جىل ەمىزسىن» دەگەن بۇيرىق بار («باقارا» سۇرەسى، 233-ايات). وعان قوسا ارداقتى پايعامبارىمىز ٴوزىنىڭ ەكى جاسقا تولماي قايتىس بولعان بالاسى تۋرالى بىلاي دەگەنى بار: «جۇماقتا ونىڭ ٴسۇت اناسى بار. ەكى جىلعا...
ادام بالاسىنىڭ تىرشىلىگىندە قۋانىش تا، قايعى دا ۇزەڭگىلەس جۇرەتىنى بار. بىرەۋلەردى دۇنيەنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى، بىرەۋلەردى دەنساۋلىقتىڭ كىناراتى، ەندى بىرەۋلەردى اتا-انانىڭ جوقتىعى سياقتى جايلار مازالايدى. نەبىر اۋقاتتى ادامدار ماتەريالدىق تۇرعىدان تارشىلىق كورمەگەنىمەن، ٴبىر پەرزەنتكە زار بولىپ وتەدى. ايتا بەرسە مىسال كوپ... قىسقاسى، ٴبىر كەم دۇنيە بارلىعىنا دا ٴتان با دەرسىڭ.
كەيىنگى كەزدە قوعامدىق كەسەل بولعانى ما؟...
ادەتتە ەل ىشىندە «بۇيىرعانى بولار» دەگەن تۇسىنىك بار. بۇل تۇسىنىك حالقىمىزدىڭ كەڭپەيىلدىگى مەن مۇسىلماندىق مىنەزىن بايقاتادى. بۇيرىقتىڭ جاراتۋشىدان كەلەتىنى ٴسوزسىز، دەگەنمەن بىلە بىلگەنگە تىلەك تىلەۋ، وندا دا وزىمىزگە قايىرلىسىن تىلەۋدىڭ كۇندەلىكتى ومىرىمىزدە الار ورنى ەرەكشە.
شىنى كەرەك، كەيدە ٴومىردىڭ قىر-سىرىن تۇسىنە الماي جاتامىز. جاقسىلىق كۇتكەن ىستە ٴۇمىتىمىز اقتالماعاندا، تاۋىمىز شاعىلىپ، تاۋانىمىز قايتادى. وندايدا كەيبىرەۋلەر ۇمىتسىزدىككە سالىنادى، ەندى بىرەۋلەر...
382378373370369366365361359356
