“DÁSTÚRLI ISLAM DINI”
«Dástúrli ıslam – dástúr men ıslamnyń birikken túri. Dástúr degenimiz – eshbir kıeli kitapta jazylmaıtyn, atadan balaǵa, baladan nemerege, aýyzdan aýyzǵa, folklor arqyly jetetin, otbasydaǵy mádenıetten jalǵasqan ádet-ǵuryp. Iaǵnı salt-dástúr men ıslamnyń úndesken jeri. «Dástúrli dinniń ne ekenin biletin bolsaq, jaman pıǵyldy aǵymdardyń jeteginde ketip qalmaımyz. Bul burynnan atadan-balaǵa kele jatqan, óziniń sara joly bar, qasıetti kitaby bar, paıǵambary bar dinniń túri. Dástúrli dinderdiń biri ıslam bolsa, ıslamnyń ózi birneshe toptarǵa bólinedi.
Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s) ózi dinimizdiń ózi 73 tarmaqqa bólinip, sonyń bir tarmaǵy ǵana meniń jolym bolady degen eken». Islam dini – tili men dili, dástúri men tanymy ártúrli ulttar men ulystardy bóle jarmaı adamı qundylyqtar tóńiregine uıystyrady. Bul rette hadıs taǵylymy bylaı deıdi: «Musylmandar bir-birine janashyrlyǵymen jáne raqymshylyǵymen bir dene sekildi. Eger deneniń bir jeri aýyrsa, onda búkil dene onymen birge ystyǵy kóterilip, uıqysy qashyp, mazasyzdanady». Islam – beıbitshilik pen amandyq kepili. Islam sharıǵaty adamzattyń búgini jáne bolashaǵy qarsy aldynda shyǵatyn barlyq máselelerdiń gýmandyq sheshimi bar.
Islamda zorlyq-zombylyq atymen joq. Ádilettilik pen teńdik Islamnyń negizgi qaǵıdaty. Dinimiz mámilegershilik, jaqsy minez-qulyq hám ónegeli nasıhat arqyly tarady. Islam árbir din ókiline qurmetpen qaraıdy. Eshkimdi dinine, ultyna, násiline jáne jynysyna qarap bólmeıdi. Adamǵa adamı turǵydan baǵa berip, Alla aldynda eshkim eshkimnen joǵary emes, tek taqýalyq pen dindarlyqta ǵana dárejeleri joǵary bolady degen senimmen áreket etedi. Aqıqatynda, musylman úmbeti búkil basqa úmbetterge, halyqtarǵa, ult-ulystarǵa keremet úlgi.
Táýelsizdik alǵaly rýhanııatqa shólirkegen halqymyz ýaqyt ótken saıyn ımandylyqqa bet burýda. Alla Taǵalanyń rahymymen, halqymyzdyń talpynysymen Islam dini elimiz Qazaqstanda qarqyndy damyp keledi. Bunyń nátıjesinde meshitke kelýshiler men namazǵa jyǵylýshylar sany artýda. Qazirgi ýaqytta álemde 1,5 mlrd-qa jýyq musylmandar ómir súredi jáne jyl óte bul kórsetkish óse túsýde. Elimizdiń tarıhy men mádenıeti kóptegen ǵasyrlar boıy Islam dinimen tyǵyz baılanysta damyp keledi. Islam – qazaq halqynyń ózindik rýhanııaty men mádenıetiniń qalyptasýyndaǵy negizgi qaınarlardyń biri bolyp tabylady.
Islam – rýhanı qundylyqtar negizi Ulttyń ǵasyrlar boıy qalyptasqan rýhanı qundylyqtary din qaǵıdalarymen úndesip jatyr. Din degenimiz tek senim júıesi emes, ol ómir súrý máneri, qarym-qatynas ádebi, moraldyq normalar jıyntyǵy, jaqsy men jamandy, adal men aramdy ajyratýshy rýhanı qaǵıdalar júıesi. Sondyqtan, din máselesi rýhanııat máselesi. Qazirgi ýaqytta dindi rýhanııat negizi retinde qarap, onyń jasampaz qundylyqtaryn, rýhanı áleýetin basty nazarǵa alǵanymyz jón. Táýelsizdikten keıingi kezeń órkenıetti damýǵa dańǵyl jol ashty.
Bul jetistikter ult dúnıetanymynda ornyqqan rýhanı qundylyqtar keshenimen sabaqtasyp, búgingi bizdiń dástúrli rýhanııatymyzdy qalyptastyrdy. Qoǵamdy jaqsylyqqa bastaıtyn adamı qundylyqtyń biri – birlik pen yntymaq. Aýyzbirshilik qashqan, alaýyzdyq kúsheıgen qoǵamda adamgershilik qundylyqtar joıylady. Al, osy adamgershilik qundylyqtar men yntymaq-birliktiń bastaý bulaǵy – asyl dinimiz Islam ekeni belgili. Qazaq eli óz egemendigin jarııalaǵaly halqymyzdyń rýhanı qazynasynyń tarıhı tamyrlaryna, olardyń ishinde jalpy adamdyq qundylyq – dinge degen qyzyǵýshylyq, ynta men yqylasy artyp keledi. Óıtkeni, din adamnyń boıyndaǵy adamgershilik, ımandylyq qasıetterdiń qalyptasýyn kózdeıdi.
Adamgershilik pen ımandylyqtyń negizi ar-ojdan deıtin bolsaq, al, mundaı asyl qundylyqtardy adam men Alla Taǵalanyń arasyndaǵy baılanys bolyp tabylatyn haqıqı din ǵana shyńdaı alady. Qurmetti baýyrlar! Islam bizden qoǵamdaǵy yntymaq pen birlikti ustanýdy buıyrady. Sol sebepti Allanyń bizderge násip etken tynyshtyǵyn saqtaıyq.
Aıbaltaev S.A.
